Początkowo warto wspomnieć, że celem dyrektywy 2022/2523 jest wdrożenie w Unii Europejskiej globalnych zasad przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania (tzw. zasad GloBE), czyli głównej części Filaru II OECD. Jest to związane z zaobserwowaniem rywalizacji pomiędzy Państwami o jak najniższe stawki podatkowe, co w efekcie prowadzi do stosowania agresywnej optymalizacji podatkowej, polegającej na lokowaniu dochodu przez duże korporacje międzynarodowe w krajach o najniższym poziomie opodatkowania. Rozwiązaniem niwelującym tego rodzaju działania ma być ustanowienie wspominanego wyżej tzw. globalnego podatku minimalnego, który w istocie będzie stanowił podatek wyrównawczy.
Główną istotę globalnego podatku minimalnego stanowić będzie albowiem fakt, że największe przedsiębiorstwa międzynarodowe będą podlegały każdego roku sprawdzeniu, czy spełniają wymóg minimalnego efektywnego poziomu opodatkowania: 15%. Jeśli efektywny poziom opodatkowania dochodu dla danej grupy międzynarodowej, w określonej jurysdykcji, będzie wynosił poniżej 15%, na taką grupę zostanie nałożony odpowiedni podatek wyrównawczy.
Projekt przedmiotowej ustawy stanowi zatem realizację celów ww. dyrektywy 2022/2523. W świetle przedstawionych założeń, nowa ustawa będzie regulować zagadnienia związane z opodatkowaniem dużych przedsiębiorstw krajowych i międzynarodowych:
1) globalnym podatkiem wyrównawczym,
2) krajowym podatkiem wyrównawczym,
3) podatkiem wyrównawczym od niedostatecznie opodatkowanych zysków.
Pierwszy z wymienionych, czyli globalny podatek wyrównawczy, będzie nakładał obowiązek zapłacenia odpowiedniego podatku wyrównawczego, co do zasady, na jednostkę dominującą najwyższego szczebla w grupie. System ten w założeniach jest podobny do funkcjonującego w wielu państwach, w tym w Polsce, reżimu opodatkowania zagranicznych jednostek kontrolowanych. Jednostka dominująca grupy, w jurysdykcji w której ma siedzibę, powinna zapłacić podatek wyrównawczy od swoich nisko opodatkowanych jednostek zależnych w innych jurysdykcjach.
Krajowy podatek wyrównawczy będzie zaś działał w sposób podobny do globalnego podatku wyrównawczego, z tą istotną różnicą, że prawo do poboru podatku wyrównawczego zostaje w państwie, w którym znajdują się nisko opodatkowane jednostki składowe grupy, a więc najczęściej, będzie on płacony w tej jurysdykcji, gdzie ulokowany został nisko opodatkowany dochód (a niekoniecznie tam gdzie jest jednostka dominująca).
Ostatni z wymienionych w projekcie, tj. podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków, będzie nakładał natomiast obowiązek zapłacenia podatku wyrównawczego od jednostki dominującej, na jednostki z grupy znajdujące się w danej jurysdykcji, w sytuacji gdy ta jednostka dominująca działa w innej jurysdykcji, w której nie ma globalnego podatku wyrównawczego.
Planowany termin w życia przedmiotowej ustawy to 1.1.2025 r.
Źródło: www.gov.pl oraz legislacja.rcl.gov.pl
