1. Podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł.

W ramach Polskiego Ładu rząd zapowiedział rewolucje podatkową jednym z jej elementów jest podwyższenie (dla zdecydowanej większości osób) kwoty wolnej do 30 000 zł. Skutkiem będzie wzrost progresywności klina podatkowego – niższe podatki dla osób o niskich i średnich dochodach. Kwota wolna w wysokości 30 000 zł oznacza brak podatku od płacy minimalnej. Autorzy Ładu wskazują, że po podniesieniu kwoty wolnej do 30 000 zł kwota wolna w Polsce znajdzie się̨ na poziomie porównywalnym z Niemcami, Francją czy Irlandią. Aby zagwarantować́ wyższe dochody systemu ochrony zdrowia, zmiany obejmą także wprowadzenie takich samych zasad opłacania składki zdrowotnej dla działalności gospodarczych jak w przypadku umów o pracę (proporcjonalnie do dochodu). Tego rodzaju przepis spowoduje, że faktycznie podatki wzrosną zarówno dla pracowników (do około 25% i 40 % zamiast 17% i 32%) a także dla samozatrudnionych, którzy obecnie płacą składkę zdrowotną ryczałtowo bez względu na swoje dochody.

2. Zwiększenie progu podatkowego – druga skala podatkowa od 120 tys. zł

Druga z propozycji dotyczy podwyższenia wysokości progu podatkowego. Obecnie druga skala podatkowa była na poziomie nieco ponad 85 000 zł, a już od 2022 r. ma zostać zwiększona o 35 000 zł i wyniesie 120 000 zł. Po zmianach dochody objęte stawką 32 % będą̨ dotyczyć́ tylko tych uzyskanych powyżej 120 000 zł. To oznacza, że z każdej złotówki od kwoty 120 000 zł podatek będzie wynosił 32 gr., a od tej powyżej 85 000 do 120 000 – 17 gr. zamiast wcześniejszych 32 gr. Osoby do osiągnięcia 26. roku życia nadal mają mieć 0% PIT w pierwszej skali podatkowej.

3. Ulgi dla osób zarabiających od 70 do 130 000 zł

Ulga w PIT dla osób zatrudnionych na umowę̨ o pracę osiągających roczny dochód w przedziale od 70 do 130 000 zł. Dzięki uldze reforma będzie neutralna dla podatników zatrudnionych na umowę o pracę z dochodem od 6 do 10 000 zł miesięcznie. Zapowiedź tej ulgi jest powiązana z propozycją dotyczącą tego, że nie będzie już można odliczać części składki zdrowotnej (7,75% z 9%) od PIT. Tego rodzaju zmiana została tylko ogólnie zapowiedziana, a w kolejnych informacjach uzasadniających konieczność wprowadzenia czynnika korygującego, dzięki któremu osoby zarabiające od 70 do 130 000 zł, nie stracą pomimo braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej nie są do końca znane.

4. Reforma urzędów pracy – nowy model wsparcia zatrudnienia

Rząd uznał, że istniejący w Polsce od ponad 20 lat system wspierania zatrudnienia wymaga unowocześnienia – w ramach planowanej reformy powiatowe urzędy pracy zmienią swoje zadania ukierunkowując działania na wspieranie nie tylko osób poszukujących pracy, ale także pracowników poszukujących możliwości rozwoju i nowych kompetencji i pracodawców poszukujących pracowników. Procedura rejestracji osób bezrobotnych dla potrzeb ubezpieczenia zdrowotnego ma zostać przeniesiona do ZUS, co umożliwi zmniejszenie biurokracji w urzędach pracy. W ostatnich miesiącach ZUS otrzymuje kolejne nowe kompetencje i zadania, co oznacza ze to właśnie ta instytucja będzie pełniła role podmiotu w jeszcze większym zakresie odpowiedzialnego za aktywizacje zawodową. Wojewódzkie urzędy pracy kontynuować będą swoje zadania koordynacji wsparcia dla rynku pracy na poziomie regionalnym – współpracując z uczelniami i ośrodkami szkoleniowymi i wspierając planowanie rozwoju kompetencji pracowników. W ramach nowego podejścia do kształcenia ustawicznego umożliwimy wszystkim chętnym możliwość rozwoju zawodowego i osobistego. Tego rodzaju propozycja oznacza, że na każdym etapie zatrudnienia będzie możliwa współpraca z urzędem pracy zarówno pracowników jak i pracodawców, którzy będą mogli w oparciu o ten urząd rozwijać kompetencje i poszukiwać osób do pracy. Na tym etapie nie zostało określone w jakim czasie proponowane zmiany mają wejść w życie.

5. Ułatwienie pracy w niepełnym wymiarze czasy pracy

Kolejną propozycją, która będzie miała wpływ na rynek pracy będzie ułatwienie pracy w niepełnym wymiarze godzinowym, w ramach tego rząd planuje zmienić definicję osoby bezrobotnej, by zachęcać do aktywizacji zawodowej w niepełnym wymiarze czasu pracy tych, którzy nie mogą̨ podjąć pracy na pełen etat. tego rodzaju aktywność zawodowa ma być promowana przede wszystkim w sektorze publicznym w ramach instytucji rządowych i spółek Skarbu Państwa, nie są znane szczegóły takiej propozycji.

6. Uregulowanie pracy zdalnej

Prace nad uregulowaniem pracy zdalnej toczą się od wielu miesięcy i zgodnie z zapowiedziami premiera Gowina, w najbliższych dniach projekt regulujący pracę zdalną powinien trafić do szerokich konsultacji społecznych. Wszystko wskazuje na to, że w najbliższych miesiącach praca zdalna zostanie w końcu uregulowana. Zgodnie z zapowiedziami sama ustawa ma wejść w życie w ciągu trzech miesięcy od zakończenia stanu epidemii w Polsce. Polski Ład przewiduje zmiany kodeksu pracy mające mieć zapis umożliwiający świadczenie pracy z dowolnego miejsca, w ramach wykorzystania sprzętu zapewnionego przez pracodawcę̨. Dla ułatwienia organizacji pracy zdalnej zaproponujemy formułę̨ diety lub ryczałtu na pracę zdalną.

7. Nierówności płacowe ze względu na płeć – większa jawność

Nierówności płacowe i dyskryminacja ze względu na płeć to częsty problem wśród wielu pracodawców. W ramach przedstawionej strategii podniesiono kwestię uregulowania i wyeliminowania problemu dyskryminacji płacowej. Zgodnie z założeniami, ustawodawca będzie chciał zmusić duże firmy do tego, aby na żądanie pracowników w ciągu 30 dni musiały uzasadnić powód wypłacania określonego wynagrodzenia. Chodzi o to, żeby pracownik bądź pracownica mogli uzyskać informacje ile zarabia przeciętnie osoba na takim samym albo podobnym i zbliżonym zakresem kompetencji stanowisku osoba. Jest to odpowiedź na często występujące różnice w wynagrodzeniu, których jednym powodem jest płeć osoby zatrudnionej. Ponadto ustawodawca będzie chciał wzmocnić edukacje antydyskryminacyjną. Za tego typu regulacjami opowiada się również UE.

8. W kierunku likwidacji „umów śmieciowych” – oskładkowanie zlecenia od 2022 r.

Jedną z większych i od dawna zapowiadanych zmian, które obejmą większość pracodawców jest postulat likwidacji a przynajmniej znacznego ograniczenia wykorzystywania umów cywilnoprawnych, które mają stanowić alternatywę dla stosunku pracy. Główny pomysł rządu to oskładkowanie umów zlecenia – ma to nastąpić już od stycznia 2022 roku. A w dalszej kolejności wprowadzenie jednego kontraktu na pracę. Czyli stworzenie takiej sytuacji, w której pracodawcom nie będzie się opłacało zatrudniać na podstawie umowy zlecenia.

9. Godna praca dla młodych

Program ma na celu zwiększenie stabilności zatrudnienia młodych osób przez inwestycje w ich kompetencje i dostarczenie kompleksowego wsparcia zawodowego. Program będzie kierowany do osób poniżej 30. roku życia, a w jego realizację włączone zostaną urzędy pracy we współpracy z instytucjami szkoleniowymi. Jest to odpowiedź na większe bezrobocie w tej grupie osób i kolejne propozycje dla pracodawców mające na celu zachęcenie ich do zatrudniania młodych ludzi, poza obecnie istniejącymi na rynku. Zgodnie z założeniami projektu to pracodawcy będą mogli w większym stopniu wpływać na to w jakim kierunku będą kształcić się młodzi ludzie, tak żeby ich kompetencje w jak największym stopniu odpowiadały potrzebom rynku pracy. W pierwszym etapie urzędy pracy będą współpracować z młodymi osobami w procesie planowania dalszej ścieżki kariery, zapewniając profesjonalne doradztwo zawodowe. W drugim etapie każdemu uczestnikowi programu przysługiwać będzie bon szkoleniowy, który można będzie zrealizować w wybranych instytucjach szkoleniowych w celu podniesienia bądź zmiany kwalifikacji. Realizacja programu zapewni większą stabilność zatrudnienia młodych pracowników dzięki większemu dopasowaniu ich kompetencji do potrzeb rynku pracy oraz zapewnieniu im dostępu do zatrudnienia w zawodach dobrze płatnych i perspektywicznych.

10. Zachęty do tworzenia miejsc pracy w mniejszych miejscowościach

Ostatnią propozycją przewidzianą dla pracodawców jest stworzenie systemu zachęt dla firm, aby we współpracy ze strefami ekonomicznymi otwierały swoje filie w mniejszych miastach. W ramach tej propozycji, mają być promowane rozwiązania, w ramach których pracodawcy będą oferować pracę zdalną pracownikom, którzy mieszkają w mniejszych miejscowościach mogli znaczną część pracy wykonywać́ bez potrzeby dojeżdżania. Zaproponujemy partnerstwo inwestycyjne z samorządami w celu powstawania lokalnych centrów pracy zdalnej, w których pracownicy zamieszkujący mniejsze ośrodki będą̨ mogli pracować zdalnie z wykorzystaniem pełnej infrastruktury technologicznej. Jest to rozwiązanie, które będzie miało na celu większa aktywizacje i próbę zmniejszenia bezrobocia w mniejszych miastach.

11. Zachęty do pracy dla osób w wieku przedemerytalnym

Jedną z propozycji dla osób w wieku 55+ (Polski Ład nie różnicuje tej granicy wieku ze względu na płeć), jest zachęcenie tych osób do dłuższej pracy poprzez zmniejszenie wymiaru czasu pracy dla tej grupy. Tego rodzaju zachęta, to działanie mające na celu zachęcenie do pracy osobom w wieku przedemerytalnym i spowodowanie wydłużenia okresu aktywności zawodowej wszystkich osób zatrudnionych w wieku 55+.

12. Dla osób pracujących po osiągnięciu wieku emerytalnego 0% PIT

Polski Ład przewiduje nieco zmienioną propozycje, zaprezentowaną w kwietniu w Krajowym Planie Odbudowy – zachętę do dłuższej pracy dla osób w wieku emerytalnym. Pracownicy, którzy osiągną̨ wiek emerytalny kobiety w mające 60 lat i mężczyźni mający 65 lat i nie zdecydują się przejść od razu na emeryturę, ale będą kontynuowali aktywność zawodową, nie zapłacą podatku dochodowego (do poziomu progu podatkowego – czyli zgodnie z opisanymi wcześniej zmianami do kwoty 120 000 zł). Dzięki temu ich emerytura będzie rosła, bowiem nadal będą opłacali składki emerytalne, a okres przez jaki kapitał emerytalny będzie dzielony będzie się skracał. Z drugiej strony ich wynagrodzenie dzięki zerowej stawce PIT będzie również wyższe. W KPO podatek miał trafiać na IKE, w związku z tym wariant z Polskiego Ładu może być prostszy w zrozumieniu a korzyść w postaci 0% stawki PIT osoby w wieku emerytalnym odczują od razu.

Emerytury bez podatku do 2500 zł

W ramach reformy systemu podatkowego emerytury i renty zostaną̨ podwyższone o wysokość podatku dla świadczeń do poziomu 2500 zł. Tego rodzaju projekty będą powodowały, że osoby w wieku emerytalnym mogą szybciej chcieć opuścić rynek pracy. Oznacza to, że ich świadczenie będzie w dużej części nieopodatkowane. Taka zmiana oznacza według pomysłodawców, że przeciętny emeryt będzie otrzymywał nawet 2000 zł rocznie więcej. Tego rodzaju propozycja może nie wspierać opisanej w punkcie 12 zachęty zwolnienia z podatku osób w wieku emerytalnym.

Kalendarz prac

Omówione zagadnienia stanowią analizę propozycji zaprezentowanych przez koalicje rządową w 15.5.2021 r. Na dzień 18.5.2021 r. storna rządowa wskazuje, że komentowane zmiany powinny wejść w życie na początku 2022 r., natomiast projekty ustaw regulujące propozycje i projekty z Polskiego Ładu powinny się pojawiać w czerwcu 2021 r.