Istota zmian art. 48 ust. 1 ustawy o KAS
Od 1.7.2022 r. zaczęła obowiązywać zmiana w art. 48 ust. 1 ustawy o KAS, wprowadzona przepisami Polskiego Ładu. Zgodnie ze zmienionym przepisem „na sporządzone na piśmie żądanie szefa KAS, naczelnika urzędu celno-skarbowego lub naczelnika urzędu skarbowego wydane w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, bank jest obowiązany do sporządzania i przekazywania informacji dotyczących osoby fizycznej lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej” w zakresie „posiadanych lub współposiadanych rachunków bankowych lub posiadanych pełnomocnictw do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem dat oraz kwot poszczególnych wpływów, dat oraz kwot poszczególnych obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców”.
Dotychczas wyjątkiem od obowiązku zachowania tajemnicy skarbowej była sytuacja, kiedy zostało wszczęte postępowanie przygotowawcze lub prowadzono czynności wyjaśniające w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe. Wówczas bank zobowiązany był do sporządzania i przekazywania określonych informacji dotyczących podejrzanego. Od 1.7.2022 r., obowiązek ten aktualizuje się już na etapie prowadzenia postępowania w sprawie, a więc jeszcze nie przeciwko konkretnej osobie fizycznej (ta osoba nie musi być jeszcze podejrzana).
Po zmianie przepisów organy skarbowe będą mogła wymagać od banku danych z rachunku osoby fizycznej także w trakcie postępowania przygotowawczego oraz czynności wyjaśniających w sprawie karnej skarbowej.
Odpowiedź Szefa KAS na interpelację w sprawie tajemnicy bankowej
Zmiana budzi kontrowersje i była już przedmiotem interpelacji poselskiej. W odpowiedzi z 16.5. 2022 r. na interpelację poselską nr 33166 Szef KAS poinformował, że celem zmiany przepisu art. 48 ustawy o KAS było ujednolicenie oraz doprecyzowanie uprawnień KAS w zakresie dostępu do informacji bankowych w przypadku, gdy organy KAS prowadzą postępowanie przygotowawcze dotyczące osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej w zakresie tej osoby fizycznej, osoby prawnej i jednostki niemającej osobowości prawnej, niezależnie albo zanim zostaną wszczęte procedury podatkowe (kontrola celno-skarbowa, kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe).
W ocenie Szefa KAS zmieniony przepis art. 48 ustawy o KAS nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem prowadzonego już postępowania przygotowawczego w sprawie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. Wskazał on również, że organy KAS mogą wystąpić do banków o informacje objęte tajemnicą bankową dotyczące konkretnej osoby fizycznej w związku z wszczętym już postępowaniem przygotowawczym w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Dlatego jego zdaniem, podatnicy nie muszą się obawiać nadużywania wprowadzonej zmiany przepisów. Zaznaczył, że przepis art. 48 ustawy o KAS stanowi uzupełnienie do PrBank i nie może być stosowany rozszerzająco, bowiem granicę stosowania wyznacza przepis art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. e PrBank, tj. w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przeciwko osobie fizycznej.
Jak będzie pokarze przyszłość. Jednocześnie należy zauważyć, że w przywołanej odpowiedzi na interpelację Szef KAS poinformował, że biorąc pod uwagę zgłoszone uwagi do treści zmienionego przepisu art. 48 ustawy o KAS, aktualnie trwa ponowna analiza pod kątem zmiany kontrowersyjnego przepisu.
