SLIM VAT3 wprowadził do ustawy z 8.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn zmiany dotyczące wysokości kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn.
W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że zmiany do ustawy o podatku od spadków i darowizn, w tym samym zakresie wprowadza również art. 5 ustawy z 26.1.2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 803; tzw. ustawa deregulacyjna) – mają również zacząć obowiązywać od 1.7.2023 r.
Przepisy tych dwóch ustaw zmieniają te same przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie brzmią jednak trak samo. Skoro obie ustawy zmieniające wchodzą w życie z 1.7.2023 r., to trzeba ustalić, które zmiany ustawy o podatku od spadków i darowizn mają obowiązywać. Logiczne rozumowanie prowadzi do wniosku, że te zmiany wprowadzone ustawą SLIM VAT 3, ponieważ została ona uchwalona i opublikowana później niż ustawa deregulacyjna.
Wyższe kwoty wolne od podatku
Zatem art. 3 ustawy SLIM VAT 3 wprowadza wyższe kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Od 1.7.2023 r. opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Przy czym do 30.6.2023 r. opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 7 878 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 5 308 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowe.
Skład grupy podatkowej
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn:
do I grupy podatkowej zaliczamy: małżonka, zstępnych (dzieci, czyli syn, córka, a także wnuki), wstępnych (matka, ojciec, babcia, dziadek), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
do II grupy podatkowej zaliczamy: zstępnych rodzeństwa (np. dzieci siostry lub brata), rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
do III grupy podatkowej zaliczamy: innych nabywców, czyli osoby niespokrewnione.
Obliczenie kwoty wolnej
Zatem od 1.7.2023 r. do kwoty podwyższonego limitu darowizny i spadki nie podlegają podatkowi. Należy pamiętać, że limit liczy się w ten sposób, że jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, to do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.
Po przekroczeniu limitu podatnik może albo skorzystać ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (jeśli spełni warunki konieczne do zastosowania tego zwolnienia) albo musi złożyć deklarację i zapłacić podatek od nadwyżki ponad kwotę wolną (wysokość podatku stosuje się w wysokości odpowiedniej do danej grupy podatkowej.
