Takie stanowisko zajął NSA w wyrokach z 22.7.2021 r. NSA (II FSK 2416/20 i II FSK 2417/20, Legalis).

Istota sporu w rozpoznawanych łącznie sprawach przez NSA dotyczyła rozstrzygnięcia tego czy osoba fizyczna może skorzystać ze zwolnienia w PIT z tytułu wymiany udziałów w 2015 r., o których mowa w art. 24 ust. 8a PDOFizU, w sytuacji gdy spółka, będąca stroną tej wymiany, jest spółką kapitałową w organizacji.

W ocenie podatników (osób fizycznych) realizowana transakcja pomiędzy nimi a spółką z o.o. w organizacji spełnia warunki wymiany udziałów określone w art. 24 ust. 8a PDOFizU. Organy podatkowe były przeciwnego zdania. W ich ocenie, skoro w załączniku nr 3 do PDOFizU wymienione zostały dwie spółki kapitałowe, tj. spółka z o.o. i spółka akcyjna, to zwolnieniem z tytułu wymiany udziałów nie są objęte spółki kapitałowe w organizacji. Stanowisko to potwierdził sąd I instancji.

Ważne

Należy zaznaczyć, że takie stanowisko zajmowały dotychczas zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne.

Więcej treści podatkowych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź

Jednak NSA rozpoznając sporną sprawę zauważył, że nie można poprzestać na wykładni językowej art. 24 ust. 8a PDOFizU. Tę wykładnię należało zweryfikować poprzez wykładnię celowościową i systemową z uwzględnieniem elementu europejskiego celu dyrektywy 2009/133/WE.

W ocenie NSA nie ma prawnych przeszkód, aby spółka kapitałowa w organizacji mogła uczestniczyć w procesie wymiany udziałów, o którym mowa w art. 24 ust. 8a PDOFizU. Spółka kapitałowa w organizacji może być podmiotem, do którego zastosowanie mają przepisy dotyczące wymiany udziałów, pomimo że w załączniku nr 3 do PDOFizU wymienione zostały tylko spółka akcyjna i spółka z o.o. utworzone na podstawie prawa polskiego.

Jak zauważył NSA, spółka z o.o. w organizacji nie jest odrębną formą spółki, a jedynie stadium organizacyjnym spółki z o.o. Spółka kapitałowa w organizacji ma wyłącznie przejściowy charakter i niemożliwe jest jej stałe istnienie. Jest to zatem argument, który przemawia przeciwko pojmowaniu spółki kapitałowej w organizacji jako odrębnego typu czy podtypu spółki z o.o.

Bezpośrednie konsultacje z ekspertami od podatków dzięki poradni eksperckiej. Sprawdź

W uzasadnieniu ustnym wyroku NSA podkreślił, że wymiana udziałów, jeżeli odbywa się na etapie stadialnym spółki w organizacji, w tym przypadku spółki z o.o., objęta jest również regulacjami dyrektywy 209/133/WE, jak również objęta jest regulacjami polskiego prawa podatkowego, które stanowią odwzorowanie rozwiązań przyjętych w dyrektywie. Zatem spółka kapitałowa w organizacji może być podmiotem, do którego zastosowanie mają przepisy dotyczące wymiany udziałów.