Nowe definicje budowli i budynku dla podatku od nieruchomości – nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Najważniejsze zmiany dotyczą definicji pojęć stosowanych dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Pojęcia budynek i budowla, określone w art. 1a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: PodLokU), przed nowelizacją odwoływały się do przepisów prawa budowlanego, co spowodowało stwierdzenie niekonstytucyjności tych przepisów przez Trybunał Konstytucyjny. W związku z tym nowelizacja stanowi, że budynek to obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem:

– z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność.

Szerzej określono pojęcie budowla, co jest niezwykle ważne z uwagi na to, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budowle lub ich części związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 2 ust. 1 pkt 3 PodLokU), natomiast podstawą opodatkowania jest wartość takiej budowli, a zastosowanie ma stawka podatku w wysokości 2% wartości (art. 4 ust. 1 pkt 3, art. 5 ust. 1 pkt 3 PodLokU). Z uwagi na to, że wartość budowli związanych z działalnością gospodarczą zwykle ma znaczną wartość, wysokość podatku z jednej strony stanowi istotny element budżetu gminy, a z drugiej – spore obciążenie podmiotów zobowiązanych do zapłaty tego podatku.

W związku z tym, budowla to:

– wzniesione w wyniku robót budowlanych, także w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w PodLokU.

W konsekwencji wprowadzono też na nowo zdefiniowane pojęcia (art. 1a ust. 2a–2c PodLokU):

Obiekty niebędące budynkiem wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, czyli budowle w takim rozumieniu, wymieniono w załączniku nr 4 do PodLokU. Znalazły się tam m.in. odkryty obiekt sportowy, amfiteatr, części składowe stacji uzdatniania wody, części składowe oczyszczalni ścieków, obiekt, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność, obiekt ochronny, nadziemne i podziemne przejście dla pieszych, obiekt hydrotechniczny, obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem, wiata, części składowe sieci telekomunikacyjnej, występujące samodzielnie lub stanowiące element sieci obiekty, których charakterystycznym parametrem jest długość, przystań i inne elementy nabrzeża wymienione w poz. 14, elementy lotniska, droga, wjazd, zjazd i wyjazd z drogi, zatoka parkingowa, droga kolejowa, most, wiadukt, estakada, przepust, przejazd, ujęcia wód, konstrukcja oporowa, tunel ogrodzenie, składowisko odpadów, parking znajdujący się poza budynkiem, wolnostojące wieże, maszty i inne obiekty wymienione w poz. 25, wolnostojące kominy, wago samochodowe i kolejowe, przekrycie namiotowe, powłoka pneumatyczna, strzelnica, kiosk uliczny, pawilon sprzedaży ulicznej, pawilon wystawowy – trwale związane z gruntem, itd.

Dodano też ust. 2c do art. 1a PodLokU, zgodnie z którym za część mieszkalną budynku mieszkalnego uznaje się także pomieszczenie przeznaczone do przechowywania pojazdów w tym budynku. Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji, zmiana ta ma doprowadzić do zmiany kwalifikacji wyodrębnionych prawnie lokali użytkowych w budynkach mieszkalnych stanowiących garaże wielostanowiskowe oraz garaże jednostanowiskowe na część mieszkalną budynku i doprowadzić do zmiany podatkowego statusu takich pomieszczeń.

W ten sposób zostanie wyeliminowane zróżnicowanie w zależności od tego, czy podatnik posiada miejsce postojowe w garażu stanowiącym odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym czy miejsce postojowe przynależne do lokalu mieszkalnego. Zastosowanie do nich znajdzie stawka podatku jak dla budynków mieszkalnych, a jeżeli będą zajęte na działalność gospodarczą – stawka przewidziana dla takiej działalności. W konsekwencji tej zmiany stawką jak dla budynków mieszkalnych będą opodatkowane również pomieszczenia służące np. do przechowywania rowerów, znajdujące się w prawnie wyodrębnionych garażach.

Z nowego brzmienia art. 7 ust. 1 pkt 2 PodLokU wynika, że przedmiotowym zwolnieniem od podatku od nieruchomości objęto budowle infrastruktury portowej w portach morskich lub przystaniach morskich oraz zajęte pod nie grunty, a także budowle infrastruktury zapewniającej dostęp do portów morskich lub przystani morskich oraz zajęte pod nie grunty. Dodano wyróżniony fragment, aby wskazać zakres tego zwolnienia.

Dodano też art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a tiret pierwsze i pkt 1c PodLoKU, w celu wyłączenia stosowania zwolnienia z podatku od nieruchomości dla infrastruktury kolejowej w zakresie gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład terminala towarowego.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 19 pkt 2 PodLokU, rada gminy w drodze uchwały może zarządzić pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso, a także może wprowadzić obowiązek prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób zobowiązanych do uiszczania opłaty miejscowej lub opłaty uzdrowiskowej oraz określić szczegółowy zakres danych zawartych w tych ewidencjach, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego poboru tych opłat.

Zmiana polega na tym, że umożliwiono radom gmin nałożenie na inkasentów obowiązku prowadzenia ewidencji osób opłacających opłatę uzdrowiskową. Ma to na celu uszczelnienie poboru opłaty uzdrowiskowej, a co istotne, o nowelizację PodLokU w tym zakresie apelowało Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP. Zgodnie z przepisem przejściowym, dotychczasowe akty prawa miejscowego wydane na podstawie art. 19 pkt 2 PodLokU zachowują moc do dnia wejścia w życie aktów prawa miejscowego wydanych na podstawie art. 19 pkt 2 PodLokU w nowym brzmieniu.

Istotną zmianę wprowadzono dla podatników podatku od nieruchomości będących osobami prawnymi lub innymi podmiotami obowiązanymi składać deklaracje na ten podatek. Jak wynika z art. 6 nowelizacji, w 2025 r. podatnicy tacy (zob. art. 6 ust. 9 PodLokU), mogą składać deklaracje na podatek od nieruchomości na rok 2025 do 31.3.2025 r., jeżeli spełnią wymagane warunki. A zatem, w celu skorzystania z tego uprawnienia podatnicy mają obowiązek, po pierwsze, złożyć do właściwego organu podatkowego do 31.1.2025 r. pisemne zawiadomienie o skorzystaniu z tego uprawnienia, zawierające:

Po drugie, bez wezwania organu podatkowego, wpłacić na rachunek właściwej gminy miesięczne raty podatku od nieruchomości:

– w wysokości odpowiadającej średniej miesięcznej kwocie należnego podatku za 2024 r.

Jeżeli zapłacone raty są:

Twórcy tych przepisów wskazują, że w tym przypadku skala potencjalnych niedogodności związanych z czasochłonną koniecznością dokonania analizy wieloskładnikowego majątku uzasadnia konieczność przedłużenia terminu do złożenia korekty deklaracji podatkowej przez te podmioty – w odróżnieniu do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w o wiele mniejszym rozmiarze, co wiąże się z dokonaniem analizy pod kątem nowych regulacji w odniesieniu do o wiele mniejszej liczby posiadanych obiektów.

Opłata skarbowa

W ustawie o opłacie skarbowej (dalej: OpłSkarbU) do art. 11 dodano ust. 11a–11d, zgodnie z którymi w przypadku gdy wskutek zmiany organu administracji rządowej lub samorządowej lub innego podmiotu w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, właściwego do dokonania czynności urzędowej lub wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) podlegającego opłacie skarbowej, czynność ta została dokonana lub zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesja) zostało wydane przez organ lub podmiot inny niż ten, do którego złożono zgłoszenie lub wniosek o ich dokonanie lub wydanie, ten organ lub podmiot jest zobowiązany przekazać:

– informację o zmianie organu lub podmiotu właściwego do dokonania takich czynności, przy czym informacja taka powinna być przekazana niezwłocznie po dokonaniu danej czynności.

Do takiej informacji należy dołączyć kopię dowodu zapłaty opłaty skarbowej, a jeżeli w aktach sprawy nie pozostał ten dowód lub jego kopia, w informacji należy wskazać dodatkowo: imię i nazwisko (nazwę lub firmę) podmiotu, który dokonał zapłaty opłaty skarbowej, jego adres, przedmiot tej opłaty, kwotę zapłaconej opłaty skarbowej, datę wpłaty oraz numer pokwitowania lub numer rachunku bankowego, na który dokonano wpłaty.

Organ podatkowy, o którym mowa wyżej, ma obowiązek przekazać kwotę zapłaconej opłaty skarbowej od dokonania czynności urzędowej lub wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) na rachunek właściwego organu podatkowego w ciągu 30 dni od dnia otrzymania informacji. Jeżeli kwota zapłaconej opłaty skarbowej nie zostanie przekazana w tym terminie, naliczane będą odsetki za zwłokę w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia następującego po dniu upływu tego terminu.

Zgodnie z pkt. 3 dodanym do art. 12 w ust. 2 OpłSkarbU, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach opłaty skarbowej jest – od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii, w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego:

W załączniku do OpłSkarbU, część I kolumna 2, dodano ust. 41a, zgodnie z którym za stwierdzenie posiadania kadry oraz środków umożliwiających prowadzenie szkoleń osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego opłata skarbowa wynosi 105 zł.

Podatek rolny

Natomiast w ustawie o podatku rolnym (dalej: PodRolU), zmieniono treść art. 13d ust. 1, który w nowym brzmieniu stanowi, że zwolnienia i ulgi podatkowe określone w art. 12 ust. 1 pkt 3–7 i ust. 6, art. 13 i art. 13c PodRolU stosuje się na wniosek podatnika w drodze decyzji.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji, skutkiem tej zmiany jest zniesienie wnioskowego trybu w odniesieniu do zwolnień podmiotowych określonych w art. 12 ust. 2 PodRolU, które będą stosowane z mocy prawa. Spowoduje to zmniejszenie liczby spraw rozpatrywanych na wniosek i tym samym odciąży organy podatkowe, które w niektórych przypadkach musiały każdego roku rozpatrywać ten sam wniosek (różniący się jedynie okresem zwolnienia) mimo braku zmiany stanu faktycznego lub prawnego u podatnika.

Podmiotowym zwolnieniem od podatku od nieruchomości objęto uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe PAN, prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej, instytuty badawcze, przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego, Krajowy Zasób Nieruchomości oraz Centrum Łukasiewicz, na warunkach określonych w art. 12 ust. 2 PodRolU.