Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1a oraz art. 35 RachunkU nieruchomość inwestycyjną wprowadza się do ksiąg rachunkowych według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji są nieistotne, natomiast nie rzadziej niż na dzień bilansowy inwestycje w nieruchomości wycenia się:
– według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,
– według wartości godziwej (rynkowej).
Do inwestycji zalicza się aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści (art. 3 ust. 1 pkt 17 RachunkU).
Ewidencja księgowa nieruchomości inwestycyjnej odbywa się na koncie 04 „Inwestycje w nieruchomości i prawa”. Jest to konto bilansowe, aktywne. W ciężar konta 04 (po stronie Wn) księguje się stan oraz wszelkie zwiększenia stanu lub wartości początkowej inwestycji, natomiast na dobro tego konta (po stronie Ma) ujmuje się zmniejszenia stanu lub wartości początkowej inwestycji.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1a oraz art. 35 RachunkU nieruchomość inwestycyjną wprowadza się do ksiąg rachunkowych według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji są nieistotne, natomiast nie rzadziej niż na dzień bilansowy inwestycje w nieruchomości wycenia się:
– według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości – trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej (art. 28 ust. 7 RachunkU),
– według wartości godziwej (rynkowej). Zmiany wartości rynkowej nieruchomości inwestycyjnej (wzrost lub zmniejszenie) rozlicza się wynikowo poprzez odpowiednie zwiększenie pozostałych przychodów lub pozostałych kosztów operacyjnych (por. art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c RachunkU).
Kierownik jednostki w polityce rachunkowości powinien wskazać sposób wyceny nieruchomości inwestycyjnych. Na dzień bilansowy określenie wyceny rynkowej nieruchomości inwestycyjnej może zostać dokonane w oparciu o operat szacunkowy przygotowany przez rzeczoznawcę majątkowego lub wycenę jednostki. Koniecznym jest by jednostka określając aktualną cenę rynkową nieruchomości na dzień bilansowy uwzględniła sytuację rynkową, położenie nieruchomości, jak i jej stan.
MSR 40 rekomenduje by w celu określenia aktualnej wartości nieruchomości inwestycyjnej skorzystać z usług niezależnego rzeczoznawcy, nie jest to jednak obowiązek podatnika, a prawo mające na celu zagwarantowanie bezstronności przy dokonywaniu oszacowaniu wartości rynkowej budynku.
Zmiany dotyczące nieruchomości inwestycyjnej wynikające ze wzrostu lub spadku ceny rynkowej ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:
1. PK – podwyższenie wartości inwestycji na skutek wzrostu wartości rynkowej nieruchomości:
– Wn konto 04 „Inwestycje w nieruchomości i prawa” (w analityce: Nieruchomość inwestycyjna),
– Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.
2. PK – obniżenie wartości inwestycji na skutek spadku wartości rynkowej nieruchomości:
– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,
– Ma konto 04 „Inwestycje w nieruchomości i prawa” (w analityce: Nieruchomość inwestycyjna).
Przypomnieć równocześnie należy, iż koszty i przychody związane z utrzymywaniem nieruchomości zaliczanych do inwestycji wycenianych według cen rynkowych, w tym także wynikające z aktualizacji wartości tych nieruchomości, zalicza się do pozostałych kosztów bądź przychodów operacyjnych (por. art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c RachunkU).
