Nabycie sprawdzające ma polegać na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia czy dany podmiot odpowiednio wywiązuje się z ww. obowiązków.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu (tzw. „Nowego Ładu”), instytucja nabycia sprawdzającego „ma uzupełnić obecne narzędzia służące przeciwdziałaniu negatywnym zjawiskom godzącym w zasadę powszechności i równości opodatkowania, chroniąc przy tym uczciwą konkurencję”.
W projekcie wskazano na fakt, że w 2020 roku urzędy celno-skarbowe dokonały ok. 15 000 kontroli przestrzegania ww. obowiązków, z czego nieprawidłowości stwierdzono w ponad 43% przypadków.
Zdaniem projektodawcy niewystawianie albo niewydawanie paragonów fiskalnych najdobitniej świadczy o naruszeniu obowiązków podatkowych i prowadzi do zaburzeń konkurencji na rynku, w związku z czym konieczne jest wyposażenie organów KAS w narzędzia do podejmowania działań w celu zapobiegania tym naruszeniom.
Na potrzeby tej instytucji, projekt zakłada dodanie w ustawie o KAS rozdziału 1b pt. „Nabycie sprawdzające”.
Nabycie sprawdzające może być dokonywane względem:
- podatnika dokonującego sprzedaży towarów lub usług, albo
- osoby dokonującej w imieniu i na rzecz ww. podatnika sprzedaży towarów lub usług
oraz może być prowadzone przez:
- osobę zatrudnioną w jednostce organizacyjnej KAS, wykonującą czynności służbowe w urzędzie skarbowym bądź urzędzie celno-skarbowym, lub przez,
- funkcjonariusza pełniącego służbę w urzędzie celno-skarbowym
– na podstawie legitymacji służbowej i stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego.
Nabycie sprawdzające ma być dokonywane w miejscu sprzedaży towarów lub świadczenia usług przez podatnika. Przy czym, niezwłocznie po nabyciu towaru lub usługi sprawdzający ma obowiązek:
- okazać sprawdzającemu legitymację służbową,
- poinformować sprawdzanego o dokonaniu nabycia sprawdzającego,
- pouczyć sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach.
Z kolei stałe upoważnienie do dokonywania nabycia sprawdzającego, sprawdzający okazuje na żądanie sprawdzanego.
Po przeprowadzeniu nabycia sprawdzającego, nabyty towar co do zasady jest niezwłocznie zwracany sprawdzanemu wraz z paragonem fiskalnym, jeżeli paragon ten został wydany. Wyjątki od tej zasady zostały szczegółowo opisane w projekcie ustawy.
Nabycie sprawdzające kończy się w przypadku braku naruszenia przepisów – notatką, albo mandatem i protokołem, o ile takie naruszenia wystąpią.
Naczelnik urzędu skarbowego i naczelnik urzędu celno-skarbowego może dokonywać nabycia sprawdzającego na całym terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
