Roczne rozliczenie
Przedsiębiorcy opłacający podatek na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej lub podatek liniowy) bądź ryczałt mają obowiązek po zakończeniu roku kalendarzowego dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w dokumencie rozliczeniowym składanym za miesiąc, w którym upływa termin złożenia zeznania podatkowego. Zatem rozliczenia za 2023 r. należało dokonać w dokumencie ZUS DRA składanym za kwiecień 2024 r., przekazując go do 20.5.2024 r. Z tytułu rozliczenia mogła powstać nadpłata bądź niedopłata.
Nadpłata – wniosek o zwrot
W przypadku powstałej z tytułu rozliczenia rocznego składki zdrowotnej nadpłaty przedsiębiorca ma prawo do zwrotu nadpłaty składki zdrowotnej, musi jednak złożyć wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej za 2023 r. (RZS-R) w terminie do 3.6.2024 r. Może tego dokonać wyłącznie w formie elektronicznej poprzez PUE ZUS. Wniosek jest udostępniony w widoku „Dokumenty i wiadomości’, w sekcji „Dokumenty robocze”. Należy go sprawdzić, podać numer konta bankowego do zwrotu nadpłaty i wysłać z profilu płatnika.
Wniosek złożony po 3.6.2024 r. pozostanie bez rozpoznania.
Zwrot nadpłaty odbywa się tylko w formie bezgotówkowej na wskazany we wniosku rachunek. ZUS ma na to czas do 1.8.2024 r.
ZUS zwróci nadpłatę tylko, gdy na koncie płatnika nie będzie zaległości z racji składek ZUS lub nienależnie pobranych świadczeń, do których zwrotu płatnik został zobowiązany. Jeżeli występują ww. zaległości, nadpłata podlega zaliczeniu na ich poczet.
Jeśli przedsiębiorca nie złoży wniosku w terminie, a nie ma zaległości w płatnościach składek, ZUS dokona rozliczenia kwoty nadpłaty składki zdrowotnej w terminie do końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin na złożenie rocznego zeznania, czyli w przypadku nadpłaty składki zdrowotnej za 2023 rok – do 31.12.2024 r. Przedsiębiorca, który nie złożył wniosku o zwrot nadpłaty, nie ma zatem prawa do potrącenia nadpłaty zaraz po dokonaniu rocznego rozliczenia – ze składki zdrowotnej opłacanej za kwiecień 2024 r. Może dokonać takiego potrącenia dopiero, gdy nadpłata zostanie zewidencjonowana na jego koncie.
Niedopłata wraz z odsetkami
W przypadku powstałej z tytułu rozliczenia rocznego niedopłaty składki zdrowotnej przedsiębiorca powinien był dokonać jej płatności w terminie płatności składek za kwiecień 2024 r., czyli do 20.5.2024 r., łącznie z bieżącą składką zdrowotną należną za kwiecień 2024 r. Jeśli tego nie zrobił, powstała z tego tytułu zaległość, którą powinien zapłacić wraz z odsetkami należnymi do dnia zapłaty.
Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewidują jednak brak konieczności zapłaty odsetek od zaległości z tytułu składek o małej wartości (do dopłaty) lub gdy są one wpłacane krótko po terminie płatności (wówczas odsetki nie są wysokie).
Zgodnie z art. 23 ust. 1a ww. ustawy odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekracza 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2024 r. minimalne wynagrodzenie od 1.1.do 30.6.2024 r. wynosi 4242 zł, a od 1.7. do 31.12.2024 – 4300 zł. W konsekwencji w 2024 r. płatnik składek nie musi wpłacać do ZUS odsetek, od opóźnienia w zapłacie należnych składek, jeśli ich wysokość nie będzie przekraczała: w okresie od stycznia do czerwca 2024 – 42,42 zł, a od lipca do grudnia 2024 – 43 zł.
