Pytanie dziennikarza

W pytaniu skierowanym do Ministerstwa Finansów wskazano, że obowiązująca od 25.9.2024 r. ustawa o ochronie sygnalistów reguluje:

  • warunki objęcia ochroną sygnalistów zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa;
  • środki ochrony sygnalistów zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa;
  • zasady ustalania wewnętrznej procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań następczych;
  • zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu;
  • zasady publicznego ujawnienia informacji o naruszeniach prawa;
  • zadania Rzecznika Praw Obywatelskich związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa;
  • zadania organów publicznych związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa i z podejmowaniem działań następczych.

Według ww. ustawowej definicji sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. W roli sygnalistów mogą występować m.in. osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej) oraz przedsiębiorcy. Przepisy ustawy o ochronie sygnalistów przewidują trzy procedury służące informowaniu o naruszeniu prawa:

  • zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych przyjmowanej przez podmiot prawny, w szczególności pracodawców,
  • zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych, czyli przekazywanie informacji Rzecznikowi Praw Obywatelskich albo organowi publicznemu,
  • ujawnianie publiczne informacji o naruszeniu prawa, którego zastosowanie powinno mieć wyjątkowy charakter i wymaga przez sygnalistę spełnienia dodatkowych warunków.

Z kolei zgodnie z obowiązującymi przepisami art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU) podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł, mogą korzystać z tzw. podmiotowego zwolnienia z VAT. Zwolnienie to przysługuje także podatnikom rozpoczynającym w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży – w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym – nie przekroczy tej kwoty. W przypadku przekroczenia limitu zwolnienia podmiotowego z VAT w trakcie roku, podatnik traci prawo do tego zwolnienia począwszy od czynności, którą przekroczono ten limit. Z ww. zwolnienia podmiotowego z VAT nie mogą jednak korzystać podatnicy dokonujący sprzedaży towarów i usług wymienionych szczegółowo w art. 113 ust. 13 VATU (m.in. podatnicy świadczący usługi prawnicze lub w zakresie doradztwa).

W związku z powyższym, zadający pytanie dziennikarz chciał się dowiedzieć, czy podmioty świadczące w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub na zlecenie usługi związane z wdrożeniem ww. procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalisty automatycznie tracą prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT? Usługi te będą bowiem w istocie polegać m.in. na doradztwie w zakresie obsługi zgłoszeń nieprawidłowości oraz pomoc w wyznaczeniu osoby/grupy osób do obsługi zgłoszeń.

Kup Legalisa Księgowość Kadry Biznes online i uzyskaj natychmiastowy dostęp! Sprawdź

Odpowiedź Ministerstwa Finansów

W udzielonej dziennikarzowi odpowiedzi, Ministerstwo Finansów wskazało, że podatnicy VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 200 000 zł (w przypadku podmiotów rozpoczynających prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego – ww. kwoty proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności gospodarczej) mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku na warunkach wskazanych w art. 113 ust. 1 i 9 VATU.

Zwolnień tych nie stosuje się do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego (zob. art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b VATU).

W przypadku gdy podatnik VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokona czynności, która mieści się w katalogu wyłączeń zawartych w art. 113 ust. 13 VATU, zobowiązany jest do zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny i rozliczania VAT nawet, jeśli nie przekroczył ww. limitu.

Zatem, w opinii Ministerstwa Finansów, w odniesieniu do wskazanych w pytaniu usług związanych z wdrożeniem procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalisty, które w istocie polegać będą m.in. na doradztwie w zakresie obsługi zgłoszeń nieprawidłowości oraz pomocy w wyznaczeniu osoby/grupy osób do obsługi zgłoszeń, może mieć zastosowanie wyłączenie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 13 VATU.

Jeżeli bowiem celem wykonywanych czynności byłoby np. udzielanie porad, opinii, czy też innych wyjaśnień, które mogłyby stanowić podstawę do podjęcia rozstrzygnięcia/decyzji przez określony podmiot (usługobiorcę), to tego rodzaju czynności mieszczą się w pojęciu usług doradczych i jako takie pozbawiają podatnika prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Niemniej jednak, konieczne pozostaje dokładne określenie w każdym indywidualnym przypadku, również z uwzględnieniem treści umowy zawartej pomiędzy stronami, czy w ramach realizowanego świadczenia występuje usługa doradztwa, której wystąpienie powoduje brak możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Aby zatem mieć pewność, czy w opisanym w pytaniu przypadku podatnik utraci prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT, najlepiej jest wystąpić z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie interpretacji indywidualnej.

Źródło: Informacja Ministerstwa Finansów przekazywana do mediów na zapytania dziennikarzy z 26.11.2024 r. (https://eureka.mf.gov.pl/, ID informacji: 615478)

Szkolenia z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź