Kodeks pracy bez telepracy
Na podstawie ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw w dziale drugim KP uchylone zostały przepisy z rozdziału II b, czyli całość rozwiązań dotyczących telepracy i zatrudniania pracowników w formie telepracy. Zgodnie z art. 675 § 1 KP przez telepracę należało rozumieć pracę, która mogła być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Natomiast telepracownikiem był pracownik, który wykonuje pracę w warunkach określonych w art. 675 § 2 KP i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z art. 18 ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw warunki stosowania telepracy określone w porozumieniu lub regulaminie, o których mowa w art. 676 § 1–4 KP w ówczesnym brzmieniu, mogą być stosowane nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej. Wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika, o którym mowa w art. 676 § 5–7 KP w ówczesnym brzmieniu, jest dopuszczalne nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej.
Praca zdalna w przepisach Kodeksu pracy
Począwszy od 7.4.2023 r. do Kodeksu pracy zostały wpisane przepisy dotyczące pracy zdalnej, które zastąpiły tymczasowe rozwiązanie przygotowane w 2020 r. w momencie wybuchu pandemii COVID-19. Zgodnie z nowym art. 6718 KP, praca zdalna to praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Zasady wykonywania pracy zdalnej określone zostaną w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:
1) w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
2) w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej
– jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Praca zdalna okazjonalna
Kodeks pracy przewiduje ponadto możliwość wykonywania pracy zdalnej w formie okazjonalnej. Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Do pracy zdalnej, o okazjonalnej, nie stosuje się przepisów art. 6719–6724 oraz art. 6731 § 3. Kontrola wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, kontrola w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrola przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, odbywa się na zasadach ustalonych z pracownikiem.
Praca zdalna nie zawsze jest możliwa
Ustawa co prawda nie zawiera ograniczeń podmiotowych w zakresie uprawnienia do wnioskowania o pracę zdalną okazjonalną, warto jednak pamiętać, że charakter niektórych rodzajów prac nie pozwala na ich wykonywanie w innym miejscu niż wskazane w umowie o pracę. Należy pamiętać, o czym również wskazano, w odpowiedzi, że zgodnie z art. 6731 § 4 KP, praca zdalna nie obejmuje prac:
- szczególnie niebezpiecznych,
- w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
- związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy,
- powodujących intensywne brudzenie.