Pracownik może powstrzymać się od pracy, a nawet oddalić z miejsca zagrożenia, jeśli warunki pracy powodują bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia. Powinien też natychmiast poinformować o swej decyzji przełożonego. Sama możliwość zarażenia się nie jest wystarczająca. Ważne jest też, aby pracodawca zapewnił zalecane środki ochrony przed zakażeniem.

Umów trzeba dotrzymywać, również tych o pracę. A zawierając umowę pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Z drugiej strony pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, tak jak zostało to zapisane w art. 22 § 1 ustawy z 26.61974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.; dalej: KP).

Przypomnijmy także, że z art. 80 KP wynika, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia wówczas, gdy w przepisach wyraźnie to zapisano.

W art. 210 KP czytamy:

1) jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, ma on prawo powstrzymać się od pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego;

2) jeżeli powstrzymanie się od pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik może oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym przełożonego;

3) pracownik nie może ponosić konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia z miejsca zagrożenia (za czas ten ma prawo do wynagrodzenia).

Obawa przed zakażeniem w pracy argumentowana zniesieniem obowiązku kierowania pracowników na badania okresowe, czy zapewnienia szkoleń okresowych bhp to nie jest bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia. Bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika wystąpi, gdy pracownik wykonuje pracę w bezpośrednim sąsiedztwie źródła zakażenia (np. w obecności osoby, która jest chora), niezabezpieczony środkami ochrony indywidualnej, które wynikają z oceny ryzyka zawodowego na jego stanowisku.

Drugi przypadek uzasadniający powstrzymanie się od pracy w związku z COVID-19 to sytuacja, gdyby pracownik był zakażony koronawirusem (miałby pozytywny wynik testu czy objawy zakażenia) i jego obecność na stanowisku zagrażałaby bezpośrednio zakażeniem innym.

Aby rozwiać obawy pracowników przed zarażeniem koronawirusem w pracy istotne jest, aby pracodawca spełnił wszystkie wymagania dotyczące ochrony przed zachorowaniem na COVID-19, a przede wszystkim zapewnił:

1) wymagane maseczki ochronne (przyłbice nie są dopuszczalne),

2) jednorazowe rękawice ochronne,

3) wymagany dystans (1,5–2 m) między pracownikami,

4) dezynfekcję pomieszczeń, dotykanych elementów wyposażenia, używanych przedmiotów,

5) regularną wentylację (wietrzenie) pomieszczeń, a także

6) przeszkolenie pracowników w tym zakresie.

Zawsze warto sprawdzić, czy praca zdalna jest w danym przypadku możliwa i ewentualnie skierować pracownika do wykonywana pracy w tej formie.