W mojej ocenie pracodawca powinien skierować pracownika na badania profilaktyczne w związku z przedłożeniem przez niego orzeczenia o zaliczeniu do znacznego stopnia niepełnosprawności.
Niepełnosprawny pracownik
Zaliczenie pracownika do znacznego stopnia niepełnosprawności nie oznacza, że z automatu nie może on wykonywać pracy. Wręcz przeciwnie, pracownicy zaliczeni do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności mogą pracować u pracodawcy:
1) zapewniającego warunki pracy chronionej, albo
2) niezapewniającego warunków pracy chronionej w ramach pracy zdalnej lub po przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej (kontrolę w tym zakresie przeprowadza PIP).
Kwestie dostosowania stanowiska pracy najlepiej w praktyce skonsultować z lekarzem medycyny pracy, który sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Badania profilaktyczne
Z pytania wynika, że pracownik, posiadający aktualne orzeczenie z badań profilaktycznych, przedłożył pracodawcy orzeczenie o zaliczeniu go do znacznego stopnia niepełnosprawności, z którego wynika zapis: „wskazania dotyczące odpowiedniego zatrudnienia – niezdolna do pracy”. Przepisy prawa pracy nie precyzują, jak w takiej sytuacji musi zachować się pracodawca. Formalnie badania profilaktyczne są przecież ważne. Jednak mimo to w tej sytuacji pracodawca może nabrać wątpliwości (i w mojej ocenie powinien nabrać wątpliwości), czy wspomniane orzeczenie z badań profilaktycznych w świetle orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, jest nadal aktualne. W konsekwencji, pracodawca powinien skierować pracownika na profilaktyczne badania kontrolne.
W ocenie Sądu Najwyższego aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229 § 4 KP jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której pracownik ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika. W mojej ocenie takim zdarzeniem jest dla pracodawcy przedłożenie przez pracownika orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Podobnie wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z 13.4.2017 r. (I PK 146/16). Sąd Najwyższy wyjaśnił, że obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy mają charakter bezwarunkowy w tym sensie, że obciążają pracodawcę niezależnie od sposobu spełniania świadczenia przez pracownika i dlatego pracodawca nie może się uwolnić od odpowiedzialności za ich naruszenie zgłoszeniem zarzutu, że również pracownik nie dopełnił obowiązków z zakresu bhp. Dlatego też w razie prośby pracownika o przesunięcie do innej pracy ze względu na stan zdrowia, pracodawca powinien zwrócić się do właściwego lekarza o opinię co do przydatności zawodowej tego pracownika na zajmowanym stanowisku, gdyż obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i nieszkodliwych dla ich zdrowia warunków pracy obejmuje przestrzeganie nie tylko ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie, lecz także indywidualnych przeciwwskazań związanych ze stanem zdrowia lub osobniczymi skłonnościami pracownika.
Wyjaśnienia wymaga fakt, że przytoczone orzeczenie Sądu Najwyższego zostało wydane w związku z sytuacją, w której pracownik zgłosił pogorszenie stanu zdrowia, jednak mimo to, w mojej ocenie, w taki sam sposób powinien postąpić pracodawca w momencie otrzymania do wglądu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pracownika. Tym bardziej, że zawiera ono zapis o niezdolności do pracy.
W mojej ocenie – choć nie wynika to z przepisów – w każdym przypadku (stopień lekki, umiarkowany, znaczny) pracodawca musi kierować na badania medycyny pracy, niezależnie od zapisów na orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Przede wszystkim pracodawca nie jest w stanie ocenić stanu zdrowia pracownika i jego zdolności do pracy (potrzebne jest więc badanie profilaktyczne).
Ponadto lekarz podczas poprzednich badań profilaktycznych nie miał informacji o niepełnosprawności pracownika (z pytania wynikało, że pracownik uzyskał orzeczenie po badaniach). Lekarz profilaktyk nie miał więc szansy uwzględnić w swojej ocenie stanu zdrowia pracownika informacji o niepełnosprawności (niezależnie od jej stopnia i zapisów na orzeczeniu). Trudno jest więc powiedzieć, że takie orzeczenie jest prawidłowe i aktualne. Dlatego też według mnie, niezależnie od stopnia niepełnosprawności pracownika, pracodawca powinien skierować go na badania profilaktyczne.
