Zmiany w korzystaniu z KSeF

Rozporządzenie Ministra Finansów z 27.12.2021 r. w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (Dz.U. z 2021 r., poz. 2481 ze zm.) stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 106r VATU, i określa m.in. rodzaje uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) oraz sposób nadawania, zmiany lub odbierania tych uprawnień.

Od 1.9.2023 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 29.8.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (Dz.U. z 2023 r., poz. 1760), które wprowadziło zmiany przepisów rozporządzenia w zakresie nadawania uprawnień do dostępu do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przez podatników o bardziej rozbudowanej strukturze organizacyjnej działalności. Celem rozwiązań jest ułatwienie w zakresie dostępu lub wystawiania faktur ustrukturyzowanych.

Rozporządzenie zmieniające wprowadziło możliwość nadawania zawężonych uprawnień w KSeF przy dużych strukturach podmiotów (posiadających np. kilka zakładów/oddziałów lub innych jednostek wewnętrznych).

Po wprowadzeniu zmian wystawianie lub dostęp do faktur w KSeF jest możliwe tylko do faktur np. danej jednostki takiego podmiotu, a nie do wszystkich faktur ustrukturyzowanych całej organizacji. Wprowadzenie tego rozwiązania w ocenie ministerstwa powinno przyczynić się do popularyzacji dobrowolnego wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF.

 

Zmiany w zakresie ewidencji za pomocą wirtualnych kas rejestrujących

Zgodnie z art. 111b ust. 3 pkt 1 VATU Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, grupy podatników lub rodzaje czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania. Czynności te określa § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 29.5.2020 r. w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania rozporządzenia w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania. Regulacja ta ma charakter fakultatywny.

Od 25.8.2023 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 23.8.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania (Dz.U. z 2023 r. poz. 1698). Zmiana nastąpiła w związku z rozszerzeniem możliwości stosowania tego rodzaju kas przez ochotnicze straże pożarne oraz koła gospodyń wiejskich przy dostawie towarów i świadczeniu usług.

Warto zauważyć, że przed zmianą rozporządzenia było wyszczególnione 27 rodzajów czynności, które mogą być ewidencjonowane przy zastosowaniu wirtualnych kas rejestrujących. Zmiana w rozporządzeniu rozszerzyła katalog tych czynności o kolejne dwie, tj.:

1) dostawę towarów i świadczenie usług przez ochotnicze straże pożarne w rozumieniu ustawy z 17.12.2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych,

2) dostawę towarów i świadczenie usług przez koła gospodyń wiejskich w rozumieniu ustawy z 9.11.2018 r. o kołach gospodyń wiejskich.

Odszkodowanie z AC a prawo do odliczenia VAT

 

Wypłata odszkodowania na gruncie prawa cywilnego

W celu udzielenie odpowiedzi na to pytanie należy mieć na uwadze nie tylko regulacje podatkowe, ale również ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej. Zgodnie z art. 361 § 2 KC naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Według art. 363 § 1 KC, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

W oparciu o zacytowane regulacje KC przyjmuje się, że wysokość odszkodowania jest uzależniona od tego, czy poszkodowany ma prawo do odliczenia VAT w związku z wydatkami, które poniósłby na usunięcie szkody.

 

Odliczenie VAT w przypadku wypłaty odszkodowania

Przepisy VATU, przewidują ograniczenia w odliczaniu VAT przy nabyciu i eksploatacji samochodów innych niż ciężarowe. Zgodnie z art. 86a ust. 1 VATU, co do zasady podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia jedynie połowy podatku naliczonego wynikającego z nabycia pojazdów samochodowych oraz wydatków na paliwo i eksploatację. Przez „pojazdy samochodowe” zgodnie z art. 2 pkt 34 VATU należy rozumieć pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, więc jedynie wobec tego rodzaju pojazdów przepisy VATU przewidują głównie ograniczenia.

Z kolei art. 86a ust. 2 VATU wskazuje na katalog wydatków, które podlegają wspomnianym ograniczeniom, są to wydatki dotyczące:

Ze względu więc na to, że niektórzy leasingobiorcy mogą korzystać z pełnego prawa do odliczenia VAT, a inny będą mogli odliczać tylko 50% kwoty naliczonego VAT, każdy z nich otrzyma odszkodowanie z AC w innej wysokości. Nawet jeśli ubezpieczenie AC jest określane „AC brutto” w zakresie sumy ubezpieczenia, to należy rozumieć to w ten sposób, że ubezpieczenie pokryje odszkodowanie w takiej części, w jakiej ubezpieczony będzie miał prawo do odliczenia VAT (całą kwotę netto i odpowiednią część kwoty brutto).

 

Płaca minimalna wzrośnie w 2024 roku do 4242 zł i 4300 zł

Brak porozumienia w Radzie dialogu Społecznego – decyzja Rady Ministrów o minimalnym wynagrodzeniu

W związku z brakiem osiągnięcia porozumienia członków Rady Dialogu Społecznego w zakresie płacy minimalnej, Rada Ministrów samodzielnie podjęła decyzje o wysokości płacy minimalnej. Zgodnie z art. 3 ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen, o którym mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy (tj. przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem) wynosi co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia i od 1 lipca. Po raz drugi, podobnie jak w 2023 r. również w 2024 r. będziemy mieli podwójną podwyżkę płacy minimalnej, ponieważ prognozowana inflacja na 2024 r. przekracza 6%. Warto przypomnieć, że od 1.7.2023 r. płaca minimalna wzrosła do 3600 zł z 3490 zł.

Wysokość płacy minimalnej w 2024 roku to 4242 zł i 4300 zł

W rozporządzeniu Rada Ministrów wskazała, że:

Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1.1.2024 r., tj. 4242 zł, oznacza wzrost o 752 zł w stosunku do kwoty obowiązującej od 1.1.2023 r. (3490 zł), czyli o 21,5 %. Podwyższenie płacy minimalnej od 1.7.2024 r. do 4300 zł oznacza wzrost o 700 zł w stosunku do kwoty z 1.7.2023 r. (3600 zł), czyli o 19,4 %. Przeciętna wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r. wyniesie 4271 zł.

Minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych od 1.1.2024 r., tj. 27,70 zł, oznacza wzrost o 4,9 zł w stosunku do kwoty obowiązującej od 1.1.2023 r., czyli o 21,5 %. Podwyższenie minimalnej stawki godzinowej od 1.7. 2024 r. do 28,10 zł oznacza wzrost o 4,6 zł w stosunku do kwoty z 1.7.2023 r., czyli o 19,5 %.

Koszt podwyżki płacy minimalnej w 2024 r. dla małych i średnich firm to około 23,966 miliarda złotych rocznie, a dla dużych 6,776 miliarda złotych – tak wskazano w ocenie skutków regulacji rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Komisja Europejska proponuje zmiany w przepisach o ochronie danych i prywatności

Na przestrzeni lat organy nadzorcze, organizacje pozarządowe i inne instytucje zajmujące się ochroną danych osobowych a także osoby prywatne podnosiły wiele kwestii budzących kontrowersje w zakresie egzekwowania prawa do prywatności w UE. Podnoszono między innymi zarzuty związane z wysokimi kosztami wszczęcia postępowania przed organami ochrony danych, rozbieżnościami w procedurach poszczególnych Państw Członkowskich oraz przewlekłością postępowań trwających niekiedy lata. Ponadto, sprawy dotyczące wielu państw UE, ze względu na transgraniczny charakter wymagają niekiedy współpracy nawet kilku organów krajowych. Niejednokrotnie okazywało się to nie lada wyzwaniem, a rozstrzygnięcia zapadały z wielomiesięcznym opóźnieniem. Szczególną uwagę poświęcano sprawom rozstrzyganym przez irlandzki organ ochrony danych. Organ ten jest bowiem szczególnie obciążany pracą ze względu na to, że jest właściwy w sprawach coraz większej liczby spółek Big Tech mających obecnie siedzibę w Irlandii. Do takich podmiotów należy między innymi Meta, będąca właścicielem portali Facebook i Instagram, a także Tik Tok będący przedmiotem wielu postępowań w ciągu ostatnich miesięcy.

„W ciągu pięciu lat możemy naliczyć ponad 711 ostatecznych decyzji podjętych przez organy ochrony danych. To wyraźnie pokazuje, że RODO jest dobrze egzekwowane. Możemy jednak zrobić to lepiej”. Tak dotychczasową działalność europejskich organów w sprawach ochrony danych podsumował Komisarz Didier Reynders.

W związku z powyższymi problemami, Komisja Europejska sporządziła nowe Rozporządzenie, w którym proponuje zmiany w przepisach mające przed wszystkim gwarantować usprawnienie współpracy pomiędzy organami danych w sprawach transgranicznych. Wśród najważniejszych wprowadzonych Rozporządzeniem modyfikacji znajduje się obowiązek przesłania przez krajowy organ ochrony danych „podsumowania kluczowych kwestii” do organów pozostałych państw zaangażowanych w sprawę. Podsumowanie to powinno zawierać podstawowe elementy dochodzenia, a także dotychczasowe poglądy organu na sprawę. Zdaniem Komisji, przyczyni się to ograniczania nieporozumień pomiędzy organami, a tym samym przyspieszenia całego postępowania. Ewentualne konflikty i rozbieżności będą bowiem rozwiązywane od razu, zanim wymkną się instytucjom spod kontroli.

Komisja Europejska odrzuciła jednak stanowczo propozycje całkowitej reformy RODO. „RODO jest bardzo małym dzieckiem. Minęło pięć lat i musimy nadal sprawdzać, w jaki sposób można coraz lepiej je egzekwować. Na razie nie chcemy ponownie otwierać puszki Pandory” – podkreślił Komisarz Reynders.

RODO weszło w życie 24 maja 2016 r., a prawnie obowiązuje w Unii Europejskiej od 25 maja 2018 r. Rozporządzenie jest największym do tej pory aktem zawierającym regulacje w zakresie ochrony danych osobowych. To właśnie ten akt wprowadził oczywiste dziś dla nas zasady, takie jak prawo do bycia zapomnianym czy prawo dostępu do danych. RODO potwierdziło wiele praw obywateli Unii Europejskiej i umożliwiło ich egzekwowanie za pośrednictwem krajowych organów. Widniejące na horyzoncie zmiany mają jeszcze bardziej ułatwić obywatelom realizowanie swoich praw.

Źródła:

https://www.euronews.com/my-europe/2023/07/04/brussels-pitches-gdpr-reform-but-without-opening-pandoras-box

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_3609

Transgraniczne łączenie i przekształcanie spółek – nowelizacja Kodeksu spółek handlowych

W Dz.U. z 2023 r. pod poz. 1705 opublikowano ustawę z 16.8.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany wprowadzono przede wszystkim do KSH, gdzie wprowadzono przepisy określające zasady transgranicznego przekształcenia spółek kapitałowych oraz spółki komandytowo-akcyjnej. Z nowego art. 550² § 1 KSH wynika, że do transgranicznego przekształcenia spółek stosuje się przepisy rozdziału 2 w tytule IV dziale II, który dotyczy podziału spółek kapitałowych, jeżeli nowe przepisy rozdziału III oddział 1 nie stanowią inaczej.

Do dnia otrzymania zaświadczenia o zgodności podziału transgranicznego z prawem krajowym podział transgraniczny podlega prawu państwa siedziby spółki dzielonej, a po tym dniu podlega w odniesieniu do każdej ze spółek nowo zawiązanych prawu państwa jej siedziby.

W przypadku transgranicznego podziału ważne jest:

1) sporządzenie planu podziału zgodnie z art. 550⁶ KSH (wspólnicy, wierzyciele i przedstawiciele pracowników spółki dzielonej, a w braku takich przedstawicieli – pracownicy, mogą złożyć spółce uwagi dotyczące planu podziału transgranicznego co najmniej na pięć dni roboczych przed datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, na którym ma być powzięta uchwała o podziale transgranicznym);

2) zarząd spółki dzielonej sporządza sprawozdanie dla wspólników i pracowników wyjaśniające podstawy prawne i uzasadniające ekonomiczne aspekty podziału transgranicznego, w tym wyjaśniające skutki tego podziału dla pracowników oraz dla przyszłej działalności spółki; sprawozdanie zawiera część przeznaczoną dla wspólników oraz część przeznaczoną dla pracowników; spółka może zdecydować o sporządzeniu dwóch oddzielnych sprawozdań, odpowiednio dla wspólników oraz dla pracowników (art. 550⁷ KSH);

3) opinia biegłego (zob. art. 550⁸ KSH);

4) spółka składa do sądu rejestrowego co najmniej na pięć tygodni przed datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, na którym ma być powzięta uchwała o podziale transgranicznym: plan podziału transgranicznego, a także zawiadomienie wspólników, wierzycieli i przedstawicieli pracowników spółki dzielonej, a w braku takich przedstawicieli – pracowników, o możliwości złożenia spółce uwag dotyczących planu podziału trans granicznego, w celu wpisania do rejestru wzmianki o złożeniu tych dokumentów oraz ujawnienia w aktach rejestrowych co najmniej na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, na którym ma być powzięta uchwała o podziale transgranicznym (art. 550⁹ KSH);

5) zarząd spółki zawiadamia wspólników o zamiarze podziału spółki dzielonej i przeniesienia jej majątku na spółki nowo zawiązane dwukrotnie, w sposób przewidziany dla zwoływania zgromadzeń wspólników albo walnych zgromadzeń; pierwszego zawiadomienia dokonuje się nie później niż na sześć tygodni przed datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, na którym ma być powzięta uchwała o podziale transgranicznym, a drugiego w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia (art. 550¹⁰ KSH);

6) w uchwale o podziale transgranicznym można uzależnić skuteczność podziału transgranicznego od zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie warunków uczestnictwa przedstawicieli pracowników (art. 550¹² KSH);

7) wierzyciel spółki dzielonej może w terminie miesiąca od dnia ujawnienia lub udostępnienia planu podziału transgranicznego żądać zabezpieczenia swoich roszczeń, które nie stały się wymagalne w chwili ujawnienia lub udostępnienia tego planu, jeżeli uprawdopodobni, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez podział (art. 550¹⁴ KSH);

8) zarząd spółki składa do sądu rejestrowego wniosek o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim podziału transgranicznego w zakresie procedury podlegającej temu prawu wraz z wnioskiem do właściwego organu podatkowego o wydanie opinii (art. 550¹⁵ KSH);

9) zarząd spółki nowo zawiązanej albo zarządy spółek nowo zawiązanych zgłaszają podział trans-graniczny do sądów rejestrowych właściwych dla tych spółek w celu wpisania do rejestru;

Jeżeli chodzi o transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych i spółek komandytowo-akcyjnych, to zasady takiego przekształcenia określają przepisy art. 580¹–584⁹ KSH), które w dużej mierze są podobne do przepisów dotyczących transgranicznego połączenia spółek.

Ponadto, nowelizacja dodaje przepisy dotyczące przeciwdziałania nadużyciom w zakresie operacji transgranicznych, czyli art. 119zzl–119zzs OrdPU, czyli wydawanej przez Szefa KAS opinii w zakresie transgranicznego przekształcenia, połączenia albo podziału spółki.

 

Nowy wzór PIT-8AR

Przedmiotem konsultacji był nowy wzór formularza PIT-8AR (wersja13) „Deklaracja roczna o zryczałtowanym podatku dochodowym”, który jest składany przez płatników zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zmiany zaproponowane w nowym wzorze PIT-8AR są m.in. związane z objęciem zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymywanych z fundacji rodzinnej przez jej fundatorów i beneficjentów oraz dochodów (przychodów) otrzymywanych w związku z oszczędzaniem w ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym.

Rozliczenie najmu prywatnego a VAT

Najem lub dzierżawa jako działalność gospodarcza w rozumieniu VAT

Pojęcie działalności gospodarczej w rozumieniu VAT definiuje art. 15 ust. 2 VATU. Wynika z niego, że działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na gruncie tego przepisu wszelki najem lub dzierżawa stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu VAT, a w konsekwencji wynajmujący i dzierżawcy są w tym zakresie podatnikami tego podatku. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 6.9.2006 r. (I SA/Wr 1254/05, Legalis).

Natomiast zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 36 VATU zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe. Tym samym najem prywatny powinien być wykazywane w pliku JPK jako czynność zwolniona.

Refaktura

Zgodnie z art. 8 ust. 2a VATU jeżeli podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Oznacza to, że podmiot refakturujący daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej, traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Zatem podatnik biorący udział w odsprzedaży usługi wystawia za świadczącego faktury dokumentujące wyświadczenie tej usługi bez uwzględnienia jednak marży. W myśl tej zasady – przy refakturowaniu stosuje się identyczne ceny za wykonaną usługę (bez marży) oraz identyczną stawkę opodatkowania VAT, jak w fakturze pierwotnej, chyba że transakcja ta spowoduje konieczność ustalenia miejsca świadczenia usługi innego niż przy pierwotnej fakturze.

Mając na uwadze powyższe – za usługi dodatkowe można wystawić refakturę. W takiej sytuacji należy – co do zasady – wystawiać faktury ze stawkami wykazanymi w fakturze pierwotnej.

Odliczenie VAT

Na podstawie art. 86 ust. 1 VATU w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Mając na uwadze powyższe w opisanej sytuacji można dokonać odliczenia od faktur za media czy czynsz.

Faktura

Zgodnie z art. 106b ust. 3 VATU przedsiębiorca ma obowiązek wystawienia faktury na żądanie nabywcy. Mając na uwadze powyższe nie ma przeszkód, aby wystawić fakturę na żądanie najemcy.

Możliwość wykazania refakturowania jako czynności zwolnionej

Czynsz do wspólnoty powinien być doliczany do kwoty za wynajem. Wtedy będzie tak jak najem mieszkania korzystał ze zwolnienia.

Stosownie do art. 29a ust. 1 VATU podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 2, 3 i 5 VATU, art. 30a-30c VATU, art. 32 VATU, art. 119 VATU oraz art. 120 ust. 4 i 5 VATU, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Natomiast zgodnie z art. 29a ust. 6 VATU podstawa opodatkowania obejmuje:

Powszechnie organy podatkowe przyjmują, iż czynsz jest należnością ściśle związaną z samą usługą najmu, bezsprzecznie stanowi element cenotwórczy, decydujący o kosztach jej realizacji i jako opłata należna z tytułu wykonania tej usługi jest obrotem.

Stanowisko takie potwierdził NSA w wyroku z 11.12.2003 r. (SA/Bd 2820/03, Legalis), w którym orzeczono:

 

Ujęcie księgowe prac badawczo-rozwojowych dofinansowanych ze środków unijnych

Opis sytuacji: Mam problem z rozliczeniem projektu dofinansowanego ze środków unijnych. Projekt realizowany był przez kilkanaście miesięcy i dotyczył prac badawczo-rozwojowych. Rezultatem projektu było wytworzenie czterech demonstracyjnych urządzeń. Projekt zakończył się więc wynikiem pozytywnym, a rezultaty tego projektu będą komercjalizowane. Dwa z demonstratorów zostaną sprzedane w najbliższym czasie. Dofinansowanie wydatków ponoszonych w trakcie realizacji projektu (były to wynagrodzenia plus rzeczy tzw. materialne) odbywało się na zasadzie refundacji kosztów. Środki z dotacji (otrzymane wpływy) księgowane były na konto przychodów przyszłych okresów, a ponoszone koszty na Inwestycje w podziale, na to co sfinansowane dotacją i to co pokryte środkami własnymi. Musimy dokonać rozliczenia projektu. Jak powinny wyglądać księgowania? Czy środki trwałe nie wchodzące w skład demonstratorów np. drukarka 3D powinny zostać wprowadzona do ewidencji odrębnie, jeżeli po zakończeniu projektu mogą być wykorzystywana do innych celów? Kiedy rozpocząć amortyzację wspomnianej drukarki? Jak powinny zostać rozliczone kwoty otrzymane z dofinansowania i kiedy wykazać przychód? Jak oszacować koszty związane ze sprzedażą demonstratorów? Demonstratory to środki trwałe. Drukarka 3D była sprzętem zakupionym w trakcie trwania projektu, ze środków projektu i na jego potrzeby.

Ujęcie księgowe wydatków na realizację projektu, w rezultacie którego powstaną prace badawczo-rozwojowe, ale również skutkującego nabyciem (wytworzeniem) środków trwałych, powinno zostać przeprowadzone w sposób zapewniający wypełnienie przede wszystkim zasady współmierności przychodów i kosztów określonej w art. 6 ust. 2 RachunkU, w zakresie otrzymanego dofinansowania oraz ujmowania kosztów związanych z bieżącymi wydatkami projektowymi (niewchodzącymi w wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), jak również wydatków projektowych, składających się na wartość początkową aktywów trwałych wytworzonych (nabytych) w projekcie. Szczegółowe regulacje w tym zakresie powinny znaleźć się w przyjętej przez jednostkę polityce rachunkowości.

Ewidencja księgowa projektu

Ewidencja księgowa projektu opisanego w pytaniu dotyczy:

1. Ujęcia przyznania środków dofinansowania a następnie wpływów środków jako zwrotu ponoszonych kosztów
2. Ujmowania składników majątku tworzonych w projekcie, w tym ujęcia początkowego środków trwałych oraz ich późniejszej amortyzacji.
3. Rozliczenia wartości dotacji (tj. ujęcie jej jako przychody okresu) w okresie, w którym wydatki sfinansowane dotacją obciążają koszty działalności jednostki, tj.:
   1. w momencie ujmowania w kosztach odpisów amortyzacyjnych od umarzanych aktywów trwałych, które były dofinansowane środkami unijnymi,
   2. w momencie ujmowania w kosztach wydatków zaliczanych do kosztów bieżącej działalności.

Bazując na treści pytania, poniżej opisano szczegółowe operacje podlegające ewidencji księgowej, w ramach zaprezentowanych powyżej punktów A, B oraz C, które mogą wystąpić i być przedmiotem ewidencji księgowej.

W przykładzie stworzonym na potrzeby prezentacji zagadnień ujęcia i rozliczenia środków dotacji przyjęto założenie o dofinansowaniu wysokości 60% wszystkich ponoszonych wydatków. Tym samym pominięto zagadnienie ponoszenia wydatków, które nie stanowią kosztów podlegających 60% refundacji w ramach projektu. Ponadto, przyjęto założenie o ewidencji kosztów działalności operacyjnej w dwóch układach ewidencyjnych oraz o sporządzaniu rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym, co obliguje do zastosowanie kont „Obroty wewnętrzne” oraz „Koszt obrotów wewnętrznych”.

1) Otrzymanie informacji o przyznaniu dofinansowania. To zdarzenie nie podlega ujęciu w księgach rachunkowych w związku z brzmieniem art. 41 ust. 1 pkt 2 RachunkU, tj. w rozumieniu rozliczeń międzyokresowych przychodów jako środków pieniężnych otrzymanych na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych.

2) Poniesienie wydatków na wytworzenie aktywów trwałych, które podlegają częściowemu (60%) zwrotowi w ramach projektu.

3) Nabycie składników aktywów trwałych służących realizacji projektu, które podlegają częściowemu zwrotowi w ramach projektu.

4) Wpływ środków pieniężnych o równowartości 60% poniesionych w projekcie wydatków, które podlegają finansowaniu ze środków unijnych.

5) Ewidencja księgowa służąca zapewnieniu współmierności przychodów i kosztów w zakresie kosztów amortyzacji od środka trwałego wykorzystywanego w projekcie.

Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty nie są w momencie początkowego ujęcia w księgach rachunkowych zaliczane na dobro przychodów danego okresu. Rozliczenia międzyokresowe przychodów stopniowo zwiększają pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł. Tym samym, w zakresie wydatków na aktywa trwałe, które są – po rozpoczęciu użytkowania – amortyzowane, rozliczenia międzyokresowe przychodów są odpisywane na dobro pozostałych przychodów operacyjnych równolegle do dokonywanych odpisów umorzeniowych (amortyzacyjnych).

W przypadku dotacji otrzymanej na sfinansowanie kosztów bieżącej działalności (tj. wydatków ujmowanych bezpośrednio w kosztach, nie za pomocą odpisów amortyzacyjnych), odpisywanie rozliczeń międzyokresowych przychodów do pozostałych przychodów operacyjnych prowadzi się w okresie, w którym poniesiono wydatki dofinansowane dotacją. Dotyczy to również dotacji otrzymanych przed poniesieniem kosztu kwalifikowanego do zwrotu w całości lub w części.

W sytuacji poniesienia kosztów w roku 1 i wpływu środków dofinansowania w roku 2, kierując się zasadą współmierności przychodów i kosztów oraz zasadą memoriałową (art. 6 ust. 1 RachunkU) należy otrzymaną dotację ująć w księgach rachunkowych roku 1, jeżeli dotacje otrzymano przed sporządzeniem lub zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za rok 1.

Koniec

Amortyzacja środków trwałych wytworzonych w trakcie projektu

W momencie przyjęcia do używania kosztów zakończonych wynikiem pozytywnym prac rozwojowych oraz przyjęciem środków trwałych wytworzonych w trakcie projektu, jednostka rozpocznie umarzanie tych składników majątku. W konsekwencji, każde księgowanie amortyzacji będzie ewidencjonowane „w parze” z wyksięgowaniem odpowiedniej części (tutaj, w przykładzie 60%) rozliczeń międzyokresowych przychodów na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Takie postępowanie zapewni współmierność przychodów z dotacji do obciążania kosztów kwotami amortyzacji od składników majątku, które nie zostały w całości sfinansowane ze środków jednostki (tj. 40% nie zostało dofinansowane).

Należy nadmienić, że jeżeli uzyskana dotacja, zgodnie z regulacjami ustawy o podatku dochodowym stanowi przychód zwolniony z opodatkowania, to wartość amortyzacji od tej części środka trwałego, która została sfinansowana ze środków unijnych (tutaj, w przykładzie 60%) nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodu.

Sprzedaż środków trwałych wytworzonych w trakcie projektu

Odnośnie sprzedaży środków trwałych, które zostały nabyte (wytworzone) w projekcie, a po jego zakończeniu podlegają sprzedaży, to ewidencja księgowa sprzedaży będzie przebiegała tak, jak dla środków trwałych bez jakiegokolwiek dofinansowania, tj.:

Wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia:

Wn Umorzenie środków trwałych

Ma Środki trwałe

Wyksięgowanie wartości początkowej środka trwałego:

Wn Pozostałe koszty operacyjne

Ma Środki trwałe

Ujęcie przychodów ze sprzedaży środka trwałego

Wn Pozostałe rozrachunki (należności)

Ma Pozostałe przychody operacyjne.

 

Jeżeli demonstratory stanowią środki trwałe powstałe w toku realizacji projektu, to koszt wytworzenia każdego demonstratora należy ustalić zgodnie z zapisami dotyczącymi wartości początkowej każdego środka trwałego. Szczegółowe zapisy w tym zakresie zawierają art. 28 ust. 1 pkt 1) oraz 2), art. 28 ust. 3 i 8, art. 31 i 32 RachunkU. Sposób sfinansowania wytwarzanych środków trwałych nie zmienia zasad określania wartości początkowej tych środków trwałych. Szczególne zasady ewidencji księgowej dotyczą wyłącznie odpisywania rozliczeń międzyokresowych przychodów dotyczących uzyskanych na sfinansowanie tego środka trwałego środków pieniężnych.

Działalność nierejestrowana a obowiązek odprowadzania składek ZUS

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego umowa zlecenia może być zawarta między dowolnymi podmiotami – także w przypadku osób fizycznych niewykonujących działalności gospodarczej.

W przypadku umów zlecenia ustawodawca postanowił, że płatnikiem jest zleceniodawca – nie ma przy tym znaczenia, kto zawarł umowę. W efekcie osoba fizyczna, która zleciła wykonanie jakiejś usługi ma status płatnika składek, nawet jeśli jest osobą fizyczną i nie wykonuje działalności gospodarczej.

 

Działalność nierejestrowa została wymyślona po to, żeby nie trzeba było zakładać firmy w przypadku dokonywania sprzedaży w niewielkim zakresie – obecnie limitem jest 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Dlatego logiczny jest, żeby z tytułu tej działalności nie trzeba było odprowadzać składek ZUS.

Stanowisko ZUS i Ministerstwa Rozwoju i Technologii sprowadza się do tego, że jeżeli przedmiotem tej działalności jest sprzedaż towarów, to składek nie ma. Jeżeli natomiast osoba prowadząca taką działalność świadczy usługi, to powinny być one oskładkowane na zasadach właściwych dla zlecenia. Rozróżnianie towarów i usług jest jednak pozbawione logiki i powoduje nieuzasadnioną nierówność podmiotów znajdującej się w identycznej sytuacji. Zarówno towar jak i usługa to po prostu przedmiot danej działalności. Na dodatek w wielu przypadkach wszystko zależy od zapisów na umowie – np. dostawa towaru z powiązaną usługą kontra usługa z wykorzystaniem własnego towaru.

Istotne jest przy tym, że zleceniodawca będący osobą fizyczną niewykonującą działalności gospodarczej jest płatnikiem składek. Jeżeli nie dokona zgłoszeń i nie będzie rozliczał składek, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności.