Nowy ład zrównoważonego rozwoju w Azji − prawo, strategia, raportowanie

Chiny − strategia „2060 Carbon Neutrality” i standaryzacja ESG

Faktura wystawiona na rzecz osoby fizycznej a dane identyfikujące nabywcę towarów lub usług

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 5 VATU: „Faktura powinna zawierać numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b”.

Przepisy VATU nie zawierają definicji legalnej numeru „za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej” (dalej: numeru identyfikacyjnego). Zatem w celu ustalenia numeru identyfikacyjnego należy sięgnąć do przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej: EwidPodU).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 EwidPodU: „Identyfikatorem podatkowym jest:

1) numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi:

a) niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług lub nieprowadzącymi działalności gospodarczej albo

b) wykonującymi działalność, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2024 r. poz. 236, z późn. zm);

2) NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2”.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że jeżeli przepisy VATU nakładają obowiązek wskazania na fakturze numeru identyfikacyjnego, a z zgodnie z przepisami EwidPodU, w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL, to wystawca faktury powinien wskazać właśnie ten numer PESEL.

Końcowo należy dodać, że do 1.1.2014 r. obowiązywały przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od VAT, zgodnie z którymi faktura mogła nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej nabywcy, jeśli była nim osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Zatem w przeszłości obowiązywały przepisy wprost zwalniające z obowiązku wskazywania przez wystawcę numeru identyfikującego nabywcy nieprowadzącego działalności gospodarczej, jednakże aktualnie takich przepisów nie ma, dlatego wystawca faktury w omawianym przypadku powinien wskazać numer PESEL nabywcy.

Świadczenie usług krótkoterminowego czarteru jachtu na terytorium Hiszpanii a VAT

Miejsce opodatkowania VAT usług krótkoterminowego czarteru jachtów

Zasadniczo w przypadku świadczenia usług na rzecz przedsiębiorcy, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce siedziby usługobiorcy (zob. art. 28b ust. 1 VATU). Przy czym, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 28b ust. 2 VATU). Przez stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej; dalej: WykVATDyrR).

Z kolei w przypadku świadczenia usług na rzecz konsumenta, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce siedziby usługodawcy (zob. art. 28c ust. 1 VATU). Przy czym, w przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy, znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyjątkowo jednak, w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 VATU). Nie ma znaczenia w tym zakresie fakt, czy usługobiorcą jest przedsiębiorca, czy konsument.

Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu należy rozumieć ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających – przez okres nieprzekraczający 90 dni (zob. art. 28j ust. 2 VATU). Zasadniczo czas wynajmu środka transportu powinien być ustalany na podstawie umowy zawartej przez strony (zob. art. 39 ust. 1 WykVATDyrR), ale jeżeli wynajem tego samego środka transportu jest objęty następującymi po sobie umowami zawartymi między tymi samymi stronami, czas wynajmu odpowiada okresowi ciągłego posiadania lub użytkowania tego środka transportu na podstawie wszystkich umów (zob. art. 39 ust. 2 WykVATDyrR).

Przez środek transportu należy rozumieć pojazdy, mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu, w szczególności statki (zob. art. 38 ust. 1 i art. 38 ust. 2 WykVATDyrR).

Z kolei miejscem, w którym środek transportu jest faktycznie oddany do dyspozycji najemcy, jest miejsce, w którym najemca lub osoba trzecia działająca w jego imieniu przejmuje nad nim fizyczne posiadanie (zob. art. 40 WykVATDyrR).

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa podatkowego należy wskazać, że zasadniczo w przedmiotowym stanie faktycznym świadczenie usług krótkoterminowego czarteru jachtu powinno zostać opodatkowane przez polskiego przedsiębiorcę w zakresie VAT na terytorium Hiszpanii. Wynika to z tego, że przedmiotem świadczonych usług jest krótkoterminowy czarter jachtu, który jest faktycznie oddawany do dyspozycji kontrahentów na terytorium Hiszpanii. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w działalności interpretacyjnej organów podatkowych (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 8.2.2022 r., 0111-KDIB3-3.4012.621.2021.4.MS oraz z 1.10.2020 r., 0111-KDIB3-3.4012.315.2020.2.PK).

W konsekwencji tego polski przedsiębiorca powinien zarejestrować się do celów VAT na terytorium Hiszpanii, prowadzić odpowiednią ewidencję VAT, wystawiać faktury lub rachunki, składać deklaracje podatkowe oraz płacić VAT należny do hiszpańskiego urzędu skarbowego zgodnie z hiszpańskim prawem podatkowym. Dodatkowo polski przedsiębiorca – jako polski podatnik VAT – powinien ujawnić świadczenie usług podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium Hiszpanii w pliku JPK VAT składanym do polskiego urzędu skarbowego (zob. art. 109 ust. 3a VATU).

Możliwość zastosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) do usług krótkoterminowego czarteru jachtów

Zgodnie z przepisami VATU w przypadku świadczenia przez polskiego podatnika VAT na rzecz konsumenta usług podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż Polska, polski podatnik VAT może skorzystać ze szczególnej procedury unijnej, umożliwiającej rozliczenie VAT w tym innym kraju UE za pośrednictwem polskiego urzędu skarbowego, bez konieczności rejestracji do celów VAT w tym innym kraju UE (zob. art. 130a–130d VATU). W celu skorzystania z tej procedury polski podatnik VAT musi jednak spełnić określone warunki.

Po pierwsze, w rozumieniu przywołanych przepisów VATU przez podatnika uprawnionego do skorzystania z tej procedury uważa się m.in. osobę, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE,

2) nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego UE, na terytorium którego świadczone usługi podlegają opodatkowaniu VAT oraz rozliczeniu w ramach szczególnej procedury unijnej,

3) świadczy usługi na rzecz konsumentów, tzn. osób nieprowadzących działalności gospodarczej.

Po drugie, przedmiotem usług świadczonych przez podatnika powinny być usługi podlegające opodatkowaniu VAT w innym kraju UE, niż miejsce siedziby działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej tego podatnika.

Po trzecie, w celu skorzystania z tej procedury podatnik musi złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z tej procedury do właściwego organu podatkowego w państwie członkowskim identyfikacji, np. w miejscu siedziby działalności gospodarczej.

Jednocześnie przepisy VATU nie wyłączają wprost możliwości stosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) w stosunku do usług krótkoterminowego czarteru jachtu.

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny należy uznać, że polski przedsiębiorca mógłby skorzystać z rozliczenia VAT na terytorium Hiszpanii za pośrednictwem polskich organów podatkowych w ramach szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS), bez konieczności rejestracji do celów VAT na terytorium Hiszpanii, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki określone w art. 130a–130d VATU.

W szczególności należałoby zweryfikować, czy polski przedsiębiorca posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług na terytorium Hiszpanii. Jeżeli tak, to polski przedsiębiorca nie mógłby skorzystać z rozliczenia VAT na terytorium Hiszpanii za pośrednictwem polskich organów podatkowych w ramach szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS). W takim przypadku bowiem polski przedsiębiorca powinien zarejestrować się do celów VAT na terytorium Hiszpanii, prowadzić odpowiednią ewidencję VAT, wystawiać faktury lub rachunki, składać deklaracje podatkowe oraz płacić VAT należny do hiszpańskiego urzędu skarbowego zgodnie z hiszpańskim prawem podatkowym.

Działalność interpretacyjna organów podatkowych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych

W działalności interpretacyjnej organów podatkowych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych trudno znaleźć interpretacje podatkowe lub orzeczenia dotyczące możliwości zastosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego czarteru jachtu lub innych środków transportu.

W związku z powyższym, w celu zmniejszenia ryzyka ewentualnego sporu z organem podatkowym w tym zakresie oraz zwiększenia bezpieczeństwa podatkowego polskiego przedsiębiorcy, warto zastanowić się nad wystąpieniem do Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu potwierdzenia możliwości zastosowania tej procedury przez polskiego przedsiębiorcę.

Pilotaż skróconego czasu pracy. Składanie wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku

Pilotaż skróconego czasu pracy

Skrócenie czasu pracy przynosi korzyści, ale wymaga elastycznego podejścia, dostosowanego do specyfiki branż i organizacji. Skrócenie czasu pracy nie może być narzucone odgórnie. Dlatego ogłaszamy pilotaż, który jeszcze w tym roku pozwoli rozpocząć praktyczne testowanie różnych modeli skróconego czasu pracy.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie?

Wniosek mogą złożyć pracodawcy, zarówno podmioty prywatne, jak i publiczne.

Na jakie wsparcie mogą liczyć pracodawcy?

Maksymalna wartość wsparcia na jeden projekt pilotażowy to 1 milion złotych. Co ważne, koszt projektu w przeliczeniu na jednego pracownika objętego pilotażem nie może przekroczyć 20 tysięcy złotych.

Lista projektów rekomendowanych do realizacji zostanie opublikowana nie później niż 15.10.2025 r.

Jakie warunki trzeba spełnić?

Aby otrzymać dofinansowanie należ spełniać warunki, takie jak:

Co powinien zawierać wniosek?

Wniosek należy złożyć elektronicznie, poprzez udostępniony generator wniosków. Wymagane dokumenty to:

oświadczenia, w tym m.in. o systematycznym i terminowym wypełnianiu ankiet, niezaleganiu z wypłatami dla pracowników, braku zaległości podatkowych i w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, niezaleganiu z opłacaniem innych danin publicznych, braku nieuregulowanych w terminie zobowiązań cywilnoprawnych oraz deklaracja współpracy z urzędem pracy.

Należy pamiętać, że złożenie dokumentów nie jest równoznaczne z przyznaniem środków.

Ważne terminy

Do 15.10.2025 r. nastąpi rozstrzygnięcie naboru oraz publikacja listy pracodawców, którzy zakwalifikowali się do pilotażu. Po opublikowaniu listy projektów pilotażowych rekomendowanych do realizacji nastąpi etap podpisywania umów.

Realizacja projektu pilotażowego rozpoczyna się od dnia zawarcia umowy i podzielona jest na trzy etapy:

Źródło: gov.pl

Ujęcie odpisów aktualizacyjnych w przypadku postawienia jednostki w stan likwidacji

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: RachunkU) jeżeli założenie kontynuacji działalności, o którym mowa w art. 5 ust. 2 RachunkU, nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Różnica powstała w wyniku wyceny wpływa na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.

Zgodnie z art. 36 ust. 3 RachunkU składniki kapitału (funduszu) własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości należy, na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego, połączyć w jeden kapitał (fundusz) podstawowy, zmniejszając go:

1) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych i towarzystwach reasekuracji wzajemnej – o udziały własne,

2) w spółkach akcyjnych oraz prostych spółkach akcyjnych – o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne.

Powyższe oznacza, iż nie ma potrzeby przenoszenia odpisu na wynik w przypadku sprzedaży środka trwałego w likwidacji. Wynik finansowy pokazuje efekt samych procesów likwidacyjnych, a w bilansie i tak nie ma podziału na poszczególne części kapitału własnego – są one, jak wskazano w art. 36 ust 3 RachunkU, prezentowane jako jeden kapitał.

Z punktu widzenia podatkowego należy wskazać, iż odpisy aktualizacyjne nie są kosztami podatkowymi. Wynika to z art. 16 ust 1 pkt 26a PDOPrU. Kosztem podatkowym jest wartość środka trwałego (taka, jakby tego odpisu nie było). Czyli koszty podatkowe w tym wypadku są wyższe niż w rachunkowości. Historyczna (z uwzględnieniem amortyzacji podatkowej) wartość środka trwałego jest kosztem poniesionym w celu uzyskania przychodu ze sprzedaży, czyli przychodu podatkowego.

Brak świadectwa pracy w aktach osobowych byłego pracownika

W przypadku ustania stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy, dokumentujące przebieg zatrudnienia u danego pracodawcy oraz umożliwiające ustalenie uprawnień pracowniczych. Obowiązek ten istnieje od wejścia w życie Kodeksu pracy, tj. od 1.1.1975 r., choć jego szczegóły ulegały modyfikacjom (np. w zakresie wydawania cząstkowych świadectw pracy w przypadku zatrudnienia terminowego). Niezmienna pozostaje jednak zasada, że świadectwo pracy musi zostać wydane każdemu pracownikowi po zakończeniu zatrudnienia.

W opisanym przypadku, z treści pytania wynika, że w aktach osobowych pracownika nie ma świadectwa pracy, mimo że stosunek pracy zakończył się około 40 lat temu. Z tego względu można przypuszczać, że pracodawca nie ma pewności czy świadectwo pracy zostało wydane i np. uległo zniszczeniu lub zagubieniu (mogło także zostać omyłkowo umieszczone w innych aktach osobowych), czy też w ogóle nie zostało wydane. Gdyby świadectwo pracy znajdowało się w aktach, wystarczające byłoby wydanie jego kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem (na wniosek byłego pracownika). W przypadku jego braku, należy sporządzić nowe świadectwo pracy na aktualnie obowiązującym formularzu i z bieżącą datą.

Gdyby okazało się, że zgromadzona dokumentacja nie pozwala na wypełnienie wszystkich rubryk, w obecnie stosowanym druku świadectwa pracy (np. jest niekompletna, uległa zniszczeniu), pracodawca powinien umieścić w danej rubryce informację, że nie dysponuje danymi, które umożliwiają jej prawidłowe wypełnienie.

Stawka VAT dla usług fryzjerskich, manicure, pedicure i zabiegów piękności

Od 1.4.2024 r. weszły w życie przepisy zmieniające rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług. Na ich podstawie została wprowadzona obniżona stawka VAT (8%) dla:

1) „Usług kosmetycznych, manicure i pedicure” (PKWiU 96.02.13.0),

2) „Usług kosmetycznych, manicure i pedicure, świadczonych w domu” (PKWiU ex 96.02.14.0),

3) „Pozostałych usług kosmetycznych” (PKWiU 96.02.19.0).

To oznacza, że od drugiego kwartału 2024 r. stawka obniżona VAT (8%) ma zastosowanie przy świadczeniu usług fryzjerskich, manicure i pedicure. Przedłużanie rzęs i stylizacja brwi zdają się również być objęte stawką obniżoną.

Wprowadzając stawkę obniżoną dla usług beauty prawodawca posłużył się symbolami PKWiU. To oznacza, że badając zakres zastosowania przepisu należy dokonywać klasyfikacji na tym gruncie. Jest to zadanie dla specjalisty z zakresu takich świadczeń, a nie podatków. Jak się zdaje, usługi przedłużania rzęs i stylizacji brwi zawierają się w przywołanych grupowaniach, a co za tym idzie ich świadczenie jest objęte obniżoną stawką VAT. W razie poważniejszych wątpliwości co do klasyfikacji według PKWiU, podatnik może skorzystać z prawa do wystąpienia o wiążącą informację stawkową (WIS), co Autor rekomenduje.

Kwalifikowanie wypadkowe w trakcie mycia rąk w toalecie w zakładzie pracy

Opisane w zapytaniu zdarzenie nosi znamiona wypadku przy pracy. Oczywiście, wątpliwości może budzić związek zdarzenia z pracą, jednak korzystanie podczas pracy z toalety wchodzi, naszym zdaniem, w zakres wykonywania zwykłych czynności podczas pracy. Przypominamy, że zgodnie z definicją wypadku przy pracy określoną w art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wypadkiem takim będzie zdarzenie podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.

Czas poświęcony na korzystanie z toalety w czasie zmiany roboczej nie jest przecież odliczany od czasu pracy, a mycie rąk po skorzystaniu z ustępu wchodzi w zakres obowiązków pracownika (przestrzegania zasad higieny pracy w myśl art. 211 Kodeksu pracy.

Czas pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze pomiędzy siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy dotyczy raczej przypadków, gdy pracownik przemieszcza się poza siedzibą pracodawcy, w celu dotarcia do miejsca wykonania pracy w terenie (czyli poza siedzibą pracodawcy).

Gdyby taki pracownik korzystał z toalety, np. na stacji benzynowej i tam wystąpiło, opisane w zapytaniu zdarzenie, to wówczas nastąpiłby związek zdarzenia z pracą „w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy”.

Dziedziczenie przedsiębiorstwa a obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn

Zgodnie z art. 4b PodSpDarU zwalnia się od podatku nabycie w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim, pod warunkiem:

1) zgłoszenia przez nabywcę nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego,

2) prowadzenia tego przedsiębiorstwa przez nabywcę przez okres co najmniej 2 lat od dnia jego nabycia.

Powyższe zwolnienie – w przeciwieństwie do zwolnienia określonego w art. 4a PodSpDarU – nie jest zastrzeżone dla konkretnej grupy odbiorców, co oznacza że również osoba należąca do trzeciej grupy podatkowej może z niego skorzystać, jednak pod warunkiem zgłoszenia nabycia w ciągu 6 miesięcy oraz prowadzenia przedsiębiorstwa przez okres co najmniej 2 lat od jego nabycia.

Jednak jeśli podatnik nie zgłosił w terminie 6 miesięcy nabycia przedsiębiorstwa, nie ma prawa do skorzystania z tego zwolnienia (jak i zwolnienia z art. 4a PodSpDarU), co oznacza, że nabycie to będzie podlegać u niego opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Deklaracja SD-3 powinna zostać złożona w terminie miesiąca od dnia od dnia powstania obowiązku podatkowego. W sytuacji podatnika powinien zrobić on to jak najszybciej, w zeznaniu wykazując wartość poszczególnych składników majątku wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz swój udział w nich. Warto wraz z deklaracją złożyć czynny żal, co pozwoli uniknąć odpowiedzialności na gruncie kodeksu karnego skarbowego za nieterminowe złożenie zeznania.

Wspomniany w pytaniu dział spadku nie ma w tej sytuacji znaczenia, bowiem dział spadku nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wdrażanie dyrektywy dotyczącej równości wynagrodzeń

Do celów obliczania luki płacowej wliczać należy wszystkie składniki wynagrodzenia, które pracownik otrzymuje od pracodawcy z racji swojego zatrudnienia, czyli podstawową lub minimalną płacę, składniki uzupełniające i zmienne. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia pieniężnego, jak i rzeczowego, zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. a dyrektywy, który określa definicję „wynagrodzenia” jako zwykłą podstawową lub minimalną płacę godzinową lub płacę miesięczną oraz wszelkie inne świadczenia pieniężne lub rzeczowe, otrzymywane przez pracownika bezpośrednio lub pośrednio (składniki uzupełniające lub zmienne) od swojego pracodawcy z racji swojego zatrudnienia.

Tak przedstawiona w dyrektywie definicja wynagrodzenia oznacza szeroki zakres składników i wypłacanych pracownikom świadczeń i w zasadzie można ją odnieść również do polskich przepisów i orzecznictwa, gdzie poprzez wynagrodzenie rozumie się wszelkie elementy płacowe związane z wykonywaną pracą (por. m.in. postanowienie SN – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 6.11.2024 r. (II PSK 68/24). Wskazuje się w nich, że jedynym obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia za pracę jest wynagrodzenie zasadnicze. Obligatoryjność wynagrodzenia zasadniczego oznacza, że powinno zostać przekazane pracownikowi w każdym kolejnym terminie wypłaty wynagrodzenia za pracę. Natomiast pozostałe składniki mają charakter fakultatywny w tym sensie, że mogą one zostać wprowadzone w drodze odpowiedniego aktu płacowego (układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania, rozporządzenie) albo aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. Są jednak również elementami wynagrodzenia.

Wynagrodzenie za nadgodziny oraz dodatki nocne powinny być wliczane do podstawy obliczeniowej, ponieważ są częścią wynagrodzenia za pracę. Podobnie w przypadku premii uznaniowych czy nagród oraz innych składników zmiennych – nawet jeśli nie mają charakteru roszczeniowego, to nie ulega wątpliwości, że mieszczą się w definicji wynagrodzenia, gdyż są związane z wykonywaną pracą i zatrudnieniem więc również powinny być uwzględnione, gdyż dyrektywa wskazuje na konieczność brania pod uwagę wszystkich składników, które pracownik otrzymuje z racji zatrudnienia.

W przypadku nieodpłatnych świadczeń, takich jak abonament medyczny opłacany przez pracodawcę, decyzja o ich uwzględnieniu zależy od tego, czy są one traktowane jako część wynagrodzenia w danej jurysdykcji lub układach zbiorowych. Jeśli tak, można je uwzględnić jako składnik wynagrodzenia.

Wynagrodzenie chorobowe, zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy, stanowi element wynagrodzenia więc powinien być wliczony do średniej wynagrodzenia, ale już zasiłki ZUS – raczej nie.

Aktualnie trwają rozmowy i prace m.in. pomiędzy Ministerstwem Pracy a GUS dotyczące stworzenia narzędzia służącego pracodawcom do przekazywania organowi monitorującemu informacji, o których mowa w art. 9 ust. 1 Dyrektywy, za pośrednictwem systemu GUS. Pracodawcy wprowadzaliby do narzędzia wskaźniki, o których mowa w art. 9 ust. 1., które trafiałyby do organu monitorującego odpowiedzialnego za zbieranie i publikowanie tych danych zgodnie z art. 29 ust. 3 lit. c) Dyrektywy.