Zbliża się termin rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2024 r.
1. Kto ma obowiązek sporządzenia rozliczenia rocznego?
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 r. dotyczy osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które w tym roku były objęte ubezpieczeniem zdrowotnym i stosowały jedną z form opodatkowania:
- skala podatkowa (zasady ogólne),
- podatek liniowy,
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Nie ma znaczenia, czy działalność była prowadzona przez cały rok, czy tylko przez jego część – istotne jest objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym i forma opodatkowania.
2. Do kiedy należy złożyć rozliczenie roczne i jakim dokumentem?
Termin: do 20.5.2025 r.
Dokument (uwzględniając specjalną sekcję, wykazuje się roczne dane dotyczące podstawy wymiaru i składki zdrowotnej odrębnie dla każdej formy opodatkowania):
- ZUS DRA (blok XII) – dla osób prowadzących działalność jednoosobową,
- ZUS RCA (blok III.F) – gdy przedsiębiorca opłaca składki także za inne osoby (np. pracowników, zleceniobiorców).
3. Jakie dane należy uwzględnić?
W rozliczeniu należy wykazać:
- przychody/dochodów osiągnięte w 2024 r. (w zależności od formy opodatkowania),
- składki zapłacone miesięcznie w 2024 r.,
- wyliczoną roczną składkę zdrowotną, jaka była należna na podstawie osiągniętych wyników finansowych,
- różnicę do zapłaty lub nadpłatę.
Do obliczenia składki można wykorzystać kalkulator rocznej składki zdrowotnej, dostępny na stronie ZUS (przydatne zwłaszcza przy wersji papierowej dokumentów).
4. Jak postąpić w sytuacji niedopłaty lub nadpłaty?
Niedopłata: Należy dopłacić brakującą część składki do 20.5.2025 r., razem ze składką za kwiecień 2025 r.
Nadpłata: ZUS automatycznie przygotuje wniosek o zwrot nadpłaty (RZS-R) na PUE ZUS (lub eZUS) dzień po złożeniu rozliczenia.
- Wniosek dostępny jest na stronie ZUS: Dokumenty i wiadomości / Dokumenty robocze.
- We wniosku należy wskazać numer konta bankowego zarejestrowany w ZUS.
- Termin na złożenie wniosku: do 2.6.2025 r.
- Zwrot nastąpi najpóźniej do 1.8.2025 r.
Brak złożenia wniosku skutkuje rozliczeniem nadpłaty w koncie płatnika do końca 2025 r.
5. Do kiedy można złożyć korektę dokumentów za 2024 r.?
Korekty dokumentów rozliczeniowych za miesiące 2024 r., mających wpływ na wysokość składki zdrowotnej, można składać:
- do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty, lub
- do 1.7.2025 r. – jeśli przedsiębiorca nie zamierza składać wniosku o zwrot.
6. Gdzie szukać pomocy?
ZUS oferuje pomoc w zakresie rozliczenia:
- poprzez e-wizytę w ZUS,
- w Centrum Kontaktu Klientów ZUS: tel. 22 560 16 00, e-mail: cot@zus.pl,
- u doradcy płatnika w każdej placówce ZUS.
Źródło: www.zus.pl
Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu w przypadku podatnika zwolnionego od VAT
Podatnik nie musi prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu, gdyż jest on zwolniony od VAT.
W myśl art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT nie uważa się za koszty firmowe 25% poniesionych wydatków, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez tego podatnika.
Powyższe regulacje wyraźnie wskazują, że jeżeli podatnik nie użytkuje samochodów wyłącznie na cele prowadzonej działalności, wówczas do kosztów zaliczy jedynie 75% wydatków dotyczących kosztów eksploatacyjnych. Dotyczy to zarówno czynnych podatników VAT, jak i podatników zwolnionych od VAT.
Należy zaznaczyć, że w art. 86a ust. 5 ustawy o VAT ustawodawca sygnalizuje, że warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych, w odniesieniu do których podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.
Podatnik ma możliwość rozliczenia 100% kosztów z tytułu eksploatacji samochodu firmowego z faktur za wydatki eksploatacyjne, jeżeli:
1) pojazd wykorzystywany jest wyłącznie na cele prowadzonej działalności gospodarczej – a w Państwa przypadku tak jest,
2) prowadzi w stosunku do tego pojazdu ewidencję przebiegu pojazdu dla celów VAT – w Państwa przypadku nie ma takiej konieczności, gdyż podatnik jest zwolniony od VAT.
Podsumowując, jeżeli podatnik zwolniony podmiotowo od VAT nie jest zobowiązany na mocy ustawy o podatku od towarów i usług do prowadzenia ewidencji przebiegu kilometrów, o czym stanowi art. 86a ust. 5 ustawy o VAT, to również nie jest zobowiązany do jej prowadzenia, aby mógł zaliczyć w kosztach firmy 100% z faktur dokumentujących poniesione wydatki eksploatacyjne danego pojazdu samochodowego.
Informacja o wynagrodzeniach dla kandydatów do pracy. Zmiany w Kodeksie pracy przyjęte przez Sejm
Nowy i zmieniony artykuł w Kodeksie pracy
W ramach nowelizacji Kodeksu pracy mają zostać wprowadzone dwie zasadnicze zmiany. Pierwsza w ramach nowego art. 183ca, natomiast druga w ramach art. 221 Kodeksu pracy.
Nowy art. 183ca Kodeksu pracy
W Kodeksie pracy po art. 183c projekt przewiduje dodanie nowego art. 183ca Kodeksu pracy.
Zgodnie z nowym art. 183ca § 1 osoba ubiegająca się o zatrudnienie na danym stanowisku będzie otrzymywała od pracodawcy informację o:
1) wynagrodzeniu, o którym mowa w art. 183c § 2 Kodeksu pracy, jego początkowej wysokości lub jego przedziale – opartym na obiektywnych, neutralnych kryteriach, w szczególności pod względem płci, oraz
2) odpowiednich postanowieniach układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania – w przypadku, gdy pracodawca jest objęty układem zbiorowym pracy lub obowiązuje u niego regulamin wynagradzania.
Warto, przypomnieć, że zgodnie z art. 183c § 2 wynagrodzenie obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub w innej formie niż pieniężna.
W § 2 dodawanego art. 183ca wskazano, że informacje o wysokości wynagrodzenia pracodawca będzie przekazywał osobie ubiegającej się o zatrudnienie, z odpowiednim wyprzedzeniem, zapewniając świadome i przejrzyste negocjacje w postaci papierowej lub elektronicznej na jednym z trzech etapów:
1) w ogłoszeniu o naborze na stanowisko,
2) przed rozmową kwalifikacyjną – jeżeli pracodawca nie ogłosił naboru na stanowisko ani nie przekazał informacji, o wysokości wynagrodzenia w ogłoszeniu,
3) przed nawiązaniem stosunku pracy – jeżeli pracodawca nie ogłosił naboru na stanowisko ani nie przekazał informacji o wysokości wynagrodzenia, w ogłoszeniu ani przed rozmową kwalifikacyjną.
Celem tej zmiany, jest to, żeby kandydat możliwie szybko uzyskał informację o wynagrodzeniu.
Z kolei w § 3 dodawanego do Kodeksu pracy art. 183ca wskazano, że pracodawcy mają zapewniać, aby ogłoszenia o naborze na stanowisko oraz nazwy stanowisk były neutralne pod względem płci, a proces rekrutacyjny przebiegał w sposób niedyskryminujący.
Zmiana w art. 221 Kodeksu pracy
W art. 221 w § 1 pkt 6 Kodeksu pracy uszczegółowiono, w ramach udostępnienia pracodawcy danych osobowych, informację o przebiegu zatrudnienia. W nowym brzmieniu pracodawca będzie mógł wymagać przedstawienia dotychczasowego przebiegu zatrudnienia, jednak z wyłączeniem informacji o wynagrodzeniu w obecnym stosunku pracy oraz w poprzednich stosunkach pracy.
Obecnie brzmienie przepisów nie odnosi się do informacji o wynagrodzeniu w obecnym stosunku pracy oraz w poprzednich stosunkach pracy.
Jesienią projekt ustawy wdrażającej dyrektywę o równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn
Jak podkreślono w trakcie prac podczas obrad na Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, intencją autorów nowelizacji Kodeksu pracy jest to, żeby osoba ubiegająca się o prace na jak najwcześniejszym etapie uzyskała informacje jaka jest kwota wynagrodzenia na stanowisku pracy.
Co istotne, uchwalona przez Sejm nowelizacja przepisów to nie jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z 10.5.2023 r. w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania, którą kraje UE powinny wdrożyć do 2026 r. Ta nowelizacja stanowi odrębną zmianę przepisów Kodeksu pracy, która tylko częściowo pokrywa się ze wspomnianą dyrektywą. Niezależnie od omawianej nowelizacji Kodeksu pracy, obecnie w resorcie pracy trwają prace nad rządowym projektem ustawy wdrażającej tzw. dyrektywę równościową do polskiego porządku prawnego.
Opodatkowanie sprzedaży lodów rzemieślniczych
Przychód ze sprzedaży lodów rzemieślniczych w lodziarni, które przeznaczone będą do konsumpcji „na wynos”, będzie opodatkowany stawką ryczałtu ewidencjonowanego w wysokości 3%, natomiast przychód ze sprzedaży hurtowej tych lodów będzie opodatkowany 5,5% stawką ryczałtu. W przedstawionej sytuacji zarówno sprzedaż lodów w lodziarni, jak i sprzedaż hurtowa tych lodów będzie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług dostawą towaru (dalej: VATU). Nie ma w stanie faktycznym szczegółów dotyczących tego, jak sprzedawane są te lody rzemieślnicze na wynos, a to może wpływać na fakt, że będą opodatkowane stawką albo 8% albo 5%. Natomiast sprzedaż hurtowa lodów na podstawie art. 41 ust. 2a VATU w zw. z zał. nr 10 poz. 15 do VATU będą opodatkowane 5% stawką jako „Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao”.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dale: RyczałtU) ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 3% przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%. Przy czym – zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 Ryczałtu – użyte określenie „działalność gastronomiczna” oznacza usługi związane z przygotowaniem posiłków oraz sprzedażą posiłków i towarów. W konsekwencji sprzedaży lodów rzemieślniczych, które przeznaczone są do konsumpcji w lokalu lub do konsumpcji na wynos, sklasyfikowane według PKWiU 56.10.19.0 „Pozostałe usługi podawania posiłków”, mogą być opodatkowane 3% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, określoną w art. 12 ust. 1 pkt 7 lit. a RyczałtU (potwierdził to Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 15.3.2024 r., 0113-KDIPT2-1.4011.889.2023.4.RK).
Natomiast przychody uzyskiwane ze sprzedaży lodów, które są wytwarzane we własnym zakresie do dalszej odsprzedaży, sklasyfikowane według PKWiU 10.52.10.0, mogą być opodatkowane 5,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, określoną w art. 12 ust. 1 pkt 6 lit. a RyczałtU, zgodnie z którym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 5,5% od przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton. Przy czym – zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 4 RyczałtU – użyte określenie „działalność wytwórcza” oznacza działalność, w wyniku której powstają nowe wyroby, w tym również sprzedaż wyrobów własnej produkcji, prowadzoną przez podatnika.
Sprzedaż lodów zarówno w lodziarni „na wynos”, jak i ich sprzedaż hurtowa, jest w rozumieniu przepisów VATU sprzedażą towarów. Co do sprzedaży lodów rzemieślniczych innym odbiorcom, to jeśli te lody mogą być zaliczone do CN kod 2105 00, to zgodnie z poz. 15 zał. nr 10 do VATU są opodatkowane 5% stawką VAT jako „Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao”. Przy czym trzeba mieć na uwadze przepis art. 41 ust. 2a VATU, zgodnie z którym dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 10 do VATU, innych niż klasyfikowane według PKWiU w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 5%.
Klasyfikacja towaru według nomenklatury scalonej ma miejsce, jeśli sprzedawanym towarom spożywczym nie towarzyszą żadne usługi wykonywane przez sprzedającego, przetwarzające ten towar (z wyjątkiem nierozerwalnie związanych z dostawą tych towarów, np. wystawienie rachunku, umieszczenie towaru na półkach).
Klasyfikacja świadczenia do grupowania 56 w PKWiU 2015 ma zasadniczo miejsce jeśli:
1) dostawie towarów spożywczych towarzyszą „usługi (czynności) dodatkowe” wspomagające, wykonywane przez podatnika, nadające temu towarowi cechy umożliwiające natychmiastowe (bezpośrednie) spożycie, które to usługi nie mają jednak charakteru przeważającego, lecz podporządkowany (tracąc tym samym swą odrębność),
2) towary spożywcze są wydawane w ramach usług restauracyjnych i cateringowych, tj. dostawie towarów towarzyszy szereg usług (czynności) mających charakter przesądzający (w świadczeniu przeważa element usługowy).
Wspólnym mianownikiem towarów i usług zaliczanych do grupowania 56 w PKWiU 2015 są zatem elementy usługowe, które mają na celu przygotowanie towaru do natychmiastowego (bezpośredniego) spożycia.
Dział 56 PKWiU 2015 „Usługi związane z wyżywieniem” obejmuje usługi związane z zapewnianiem pełnego wyżywienia przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji w restauracjach, włączając restauracje samoobsługowe i oferujące posiłki „na wynos”, z lub bez miejsc do siedzenia. Przy czym nie jest istotny rodzaj obiektu serwującego posiłki, ale fakt, że są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji.
Natomiast klasa 56.10 „Usługi restauracji i innych placówek gastronomicznych” obejmuje usługi przygotowywania i podawania posiłków gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, bez względu na to czy spożywają oni przygotowywane posiłki na miejscu, biorą je na wynos, czy są im dostarczane w miejsce przez nich wyznaczone.
W celu zaklasyfikowania środka spożywczego do działu 56 PKWiU 2015 konieczne jest zidentyfikowanie takich czynności podatnika, które składają się na przygotowanie i podanie oferowanego posiłku do bezpośredniej i natychmiastowej konsumpcji. Swoistym aspektem kategorii środków spożywczych klasyfikowanych do działu 56 jest to, że są one przygotowane i podane do bezpośredniej i natychmiastowej konsumpcji (co nie oznacza, że musi ona nastąpić zaraz na miejscu zakupu). Tak też stwierdził Dyrektor KIS w WIS z 18.4.2024 r. (0112-KDSL2-1.440.67.2024.3.NR).
Stosownie do art. 41 ust. 12f VATU stawkę podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2 VATU (tj. 8% stawkę), stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług klasyfikowanych według PKWiU w grupowaniu „Usługi związane z wyżywieniem” (PKWiU 56), z wyłączeniem sprzedaży w zakresie:
„1) napojów innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym ich przygotowania i podania;
2) towarów nieprzetworzonych przez podatnika, innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie;
3) posiłków, których składnikiem są towary wskazane jako wyłączone z grupowań wymienionych w poz. 2 i 11 załącznika nr 10 do ustawy”.
Lody rzemieślnicze sprzedawane na wynos nie mieszczą się zdaniem Autora w katalogu ww. wyłączeń wskazanych w art. 41 ust. 12f VATU, są zatem opodatkowane 8% stawką VAT. Jednak – jak już wcześniej wspomniano – istotne są szczegóły okoliczności wytwarzania, podawania i sprzedaży „na wynos” przedmiotowych lodów rzemieślniczych.
Niedopuszczalne wykonanie badania kontrolnego w ostatnim dniu zwolnienia lekarskiego
Pracownik nie może wykonać badania kontrolnego ostatniego dnia zwolnienia lekarskiego.
Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy (art. 229 § 3 Kodeksu pracy).
Z powyższych przepisów wynika, że pracownik powinien wykorzystać cały okres zwolnienia lekarskiego na odzyskanie zdrowia. Prowadzi to do wniosku, że pracownik nie może wykonać badania kontrolnego ostatniego dnia zwolnienia lekarskiego.
Wyrażane są także opinie, że nie ma podstawy prawnej, na podstawie której pracodawca mógłby zobowiązać pracownika do tego, aby zrealizował badania kontrolne w czasie zwolnienia lekarskiego. Nawet jeśli miałoby to nastąpić w jego ostatniej fazie.
Pracownik może wykonać kontrolne badania lekarskie najwcześniej pierwszego dnia po powrocie do pracy. Powinno to odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Zgodnie bowiem z art. 229 § 4 Kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Zaświadczenie o okularach – oryginał dla pracownika czy do akt osobowych?
Zalecenie lekarskie związane z koniecznością stosowania okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze stanowi nieodłączny element orzeczenia lekarskiego o zdolności pracownika do pracy. Tym samym dokument ten powinien być przechowywany wraz z orzeczeniem. Nie ma przy tym znaczenia, czy będzie to oryginał, czy kopia.
W myśl § 8 ust. 2 MonEkranBHPR pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej – czyli wstępnych, okresowych lub kontrolnych – wykonanych zgodnie z art. 229 KP, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Ze względu na to, że powyższy przepis jest bardzo ogólny, pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji itp.) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czasokres ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. poz. 2369), pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia lekarskie wydane w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej w indywidualnych aktach osobowych pracownika.
Z uwagi na to, że zalecenie lekarskie związane z koniecznością stosowania okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze, stanowi nieodłączny element orzeczenia lekarskiego o zdolności pracownika do pracy. Tym samym dokument ten powinien być przechowywany wraz z orzeczeniem. Nie ma przy tym znaczenia, czy będzie to oryginał, czy kopia.
Również pracownik nie powinien zatajać powyższego dokumentu, bowiem nie jest to w jego interesie. Brak takiego zalecenia skutkować będzie tym, że nie otrzyma od pracodawcy okularów do pracy przy komputerze.
Przesunięcie obowiązku raportowania ESG – jest propozycja krajowych przepisów
Projekt ustawy, w myśl dyrektywy stop-the-clock, zakłada odroczenie o 2 lata obowiązku raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju dla dużych jednostek oraz dla małych i średnich jednostek będących emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, odpowiednio do:
- 2028 r. − za rok obrotowy 2027 (druga fala),
- 2029 r. − za rok obrotowy 2028 (trzecia fala).
W związku z tym w ustawie z 6.12.2024 r. (w art. 14 ust. 5 pkt 2 i 3) terminy „31 grudnia 2024 r.” i 31 grudnia 2025 r.” mają być zamienione odpowiednio na „31 grudnia 2026 r.” i „31 grudnia 2027 r.”
Jak podkreślono w uzasadnieniu – projekt ma charakter nowelizacji technicznej, nieingerującej w zakres merytoryczny obowiązków sprawozdawczych, a jedynie w moment ich pierwszego stosowania. Ustawa nowelizująca ma wejść w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia.
Przypomnijmy, że CSRD, która została wdrożona do przepisów krajowych ustawą z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz innych ustaw, wprowadziła obowiązek przedstawiania informacji o wpływie działalności jednostki na obszary środowiskowy, spraw społecznych oraz ładu korporacyjnego, a także wpływu tych trzech obszarów na rozwój, wyniki i sytuację organizacji.
Przyjęte dyrektywą stop-the-clock odroczenie terminów pierwszego raportowania dla drugiej i trzeciej grupy jednostek ma na celu zapewnienie odpowiedniego czasu na rozpatrzenie zaproponowanych zmian merytorycznych, ich przyjęcie i wdrożenie do krajowego porządku prawnego, by uniknąć sytuacji, w której niektóre jednostki są zobowiązane do sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju za rok obrotowy 2025 lub 2026, a następnie, po przyjęciu zmian merytorycznych zawartych w drugim projekcie, będą zwolnione z tego wymogu. Taka sytuacja oznaczałaby, zdaniem polskich prawodawców, że dane jednostki poniosłyby niepotrzebne i możliwe do uniknięcia koszty.
Nieświadomy wybór opodatkowania WNT
Skoro podatnik podał przy okazji nabywania monitora swój numer VAT UE (z przedrostkiem „PL”), to tym samym wybrał (może i nie wiedząc o tym, ale jednak) opodatkowanie WNT. Gdyby podatnik posłużył się numerem bez przedrostka „PL”, to wówczas nie mielibyśmy do czynienia z taką sytuacją. W związku z tym podatnik (jako podatnik zwolniony) powinien złożyć VAT–8 i rozliczyć podatek od WNT, którego dokonał.
W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z podatnikiem, który jest w Polsce zwolniony od VAT.
Z przepisów art. 97 ust. 3 VATU wynika, że do rejestracji do celów VAT UE są zobowiązani także podatnicy inni, niż dokonujący nabyć lub dostaw wewnątrzwspólnotowych, którzy:
1) nabywają usługi, do których stosuje się art. 28b VATU, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług,
2) świadczą usługi, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 VATU, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej.
Autor zakłada zatem, że właśnie z tego powodu podatnik się zarejestrował do VAT.
Podatnik (jako podatnik zwolniony od VAT), u którego wartość nabyć wewnątrzwspólnotowych nie przekraczała limitu 50 000 zł (w roku poprzednim i w roku bieżącym), nie musiał tych nabyć wewnątrzwspólnotowych rozliczać.
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 10 ust. 6 VATU podatnicy oraz osoby prawne niebędące podatnikami, korzystający z wyłączenia od rozliczenia WNT, mogą wybrać opodatkowanie WNT przez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia na piśmie o takim wyborze albo przez podanie dokonującemu dostawy towarów numeru VAT UE.
Powyższe oznacza, że skoro podatnik podał przy okazji nabywania monitora swój numer VAT UE (z przedrostkiem „PL”), to tym samym wybrał (może i nie wiedząc o tym, ale jednak) opodatkowanie WNT. Gdyby podatnik posłużył się numerem bez przedrostka „PL”, to wówczas nie mielibyśmy do czynienia z taką sytuacją. W związku z tym podatnik (jako podatnik zwolniony) powinien złożyć VAT–8 i rozliczyć podatek od WNT, którego dokonał.
Obowiązek fiskalizacji sprzedaży wysyłkowej realizowanej na rzecz konsumentów
Sposób postępowania jest uzależniony od tego, jakiego rodzaju towary będą sprzedawane. Pewnego rodzaju towary zawsze muszą być ewidencjonowane przy zastosowaniu kasy rejestrującej, bowiem żadne zwolnienia nie znajdują do nich zastosowania.
Sprzedaż towarów na rzecz konsumentów zasadniczo podlega ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, chyba że zastosowanie mają jakieś zwolnienia.
W tym kontekście trzeba zauważyć, że zgodnie z przepisami dotyczącymi zwolnień od obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej zwalnia się z tego obowiązku dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo–kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo–kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).
Zwolnienie – dla sprzedaży wysyłkowej – jest zatem uzależnione od formy zapłaty (na rachunek bankowy) i możliwości powiązania konkretnych wpłat z konkretnymi czynnościami (dostawami). Nie ma tu wymogu fakturowania każdej z czynności.
Natomiast żadne zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży – w tym także i to powyższe – nie mają zastosowania w przypadku dostawy następujących towarów:
1) gazu płynnego,
2) części do silników (CN 8409 91 00 i 8409 99 00),
3) silników do napędu pojazdów i motocykli, silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym do różnego rodzaju jednostek, w tym motocykli (CN 8407 i 8408),
4) nadwozi do pojazdów silnikowych (CN 8707),
5) przyczep i naczep (CN 8716 10, 8716 31 00, ex 8716 39, 8716 40 00), kontenerów (CN 8609 00),
6) części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (CN 8716 90),
7) części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (CN 8708, 9401 99 20 i 9401 99 80), to jest do:
a) ciągników,
b) pojazdów silnikowych do przewozu dziesięciu lub więcej osób z kierowcą,
c) samochodów i pozostałych pojazdów silnikowych przeznaczonych zasadniczo do przewozu osób, włącznie z samochodami osobowo–towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi,
d) pojazdów silnikowych do transportu towarów,
e) pojazdów silnikowych specjalnego przeznaczenia, innych niż te zasadniczo przeznaczone do przewozu osób lub towarów, w szczególności: pojazdów pogotowia technicznego, dźwigów samochodowych, pojazdów strażackich, betoniarek samochodowych, zamiatarek, polewaczek, przewoźnych warsztatów, ruchomych stacji radiologicznych
– z wyłączeniem motocykli,
8) komputerów stacjonarnych i przenośnych, w tym laptopów i tabletów oraz urządzeń peryferyjnych do nich, konsol do gier, części do komputerów i konsol,
9) wyrobów elektronicznych, w tym odbiorników telewizyjnych i radiowych, gramofonów, głośników, telefonów, w tym smartfonów, smartwatchów, anten, wyświetlaczy, monitorów, aparatów do zapisu lub odtwarzania obrazu i dźwięku, nawigacji, urządzeń pamięci trwałej, taśm, dysków, urządzeń alarmowych,
10) wyrobów optycznych, w tym lornetek, lunet, rzutników,
11) silników elektrycznych, prądnic i transformatorów,
12) sprzętu fotograficznego, w tym cyfrowych i konwencjonalnych aparatów fotograficznych, soczewek, obiektywów, kamer, projektorów filmowych,
13) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 VATU,
14) zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,
15) wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na kod CN,
16) wyrobów tytoniowych (CN 2401, 2402, 2403), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
17) napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5% (bez względu na kod CN), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
18) perfum i wód toaletowych (CN 3303 00 10, 3303 00 90), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
19) wyrobów klasyfikowanych do CN 2404 i 8543 40 00, przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania, z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
20) wyrobów zawierających w swym składzie alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50% objętości, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb, płynów do odmrażania,
21) węgla, brykietów i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych,
22) towarów przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez kontrahenta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie, banknotach lub innej formie (bezgotówkowej) i wydają towar.
Jeśli zatem przedmiotem dostaw wysyłkowych miałyby być ww. towary, to wówczas ich sprzedaż na rzecz konsumentów musi być udokumentowana przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Ustalenie dla celów VAT podmiotu odpowiedzialnego za organizację transportu towarów
Opis sprawy wskazuje na organizację transportu przez kontrahenta „C”.
W art. 22 ust. 2 VATU wskazano, że w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. Przepisy nie wskazują jednak, w jaki sposób należy przyporządkować transport danej wystawie. Wskazówek w tym zakresie dostarcza orzecznictwo.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 27.8.2024 r. (0111-KDIB3-3.4012.278.2024.2.JSU) wskazano, że:
„Podmiotem, który w przedstawionym łańcuchu organizuje i koordynuje całość procesu logistycznego i transportowego towaru i zlecającym przewóz (za pośrednictwem Wnioskodawcy) jest Kontrahent. Kontrahent, za pośrednictwem Wnioskodawcy działającego na jego rzecz, organizuje transport wykonując m.in. następujące czynności: ustalenie terminu załadunku z firmą przewozową, ustalenie terminu dostawy, ustalenie stawki za przewóz, ustalenie miejsca przeznaczenia, które Kontrahent przekaże Wnioskodawcy (w formie przesłanego zlecenia transportowego). Ustalenie warunków dostawy z firmą przewozową pozostaje więc w takim przypadku w zakresie samodzielnej decyzyjności Kontrahenta”.
Natomiast w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 19.7.2024 r. I0112-KDIL1-3.4012.252.2024.2.MR), możemy przeczytać, że:
„Z opisu sprawy wynika, że zarówno w transakcjach przeprowadzanych w Modelu A, jak i w Modelu B, zgodnie z ustaleniami stron, każdorazowo Dystrybutor, tj. drugi podmiot w ramach łańcucha dostaw, jest zobowiązany do zapewnienia, że towar zostanie przetransportowany z Polski do odpowiedniego państwa na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Dystrybutor, jako podmiot odpowiedzialny za organizację transportu, jest obowiązany m.in. do: wyboru przewoźnika i ustalenia z nim daty i miejsca wywozu towarów, ustalenia szczegółów oraz warunków transportu z przewoźnikiem, w tym potwierdzenia dostępności towarów i ich gotowości do odbioru oraz ilości przewożonych towarów, należytego dostarczenia towarów do miejsca docelowego, w tym do bieżącego nadzoru i kontroli nad prawidłowym wykonaniem usługi transportu do miejsca docelowego, bezpośredniego kontaktu z przewoźnikiem przed, w trakcie i ewentualnie po dostarczeniu towarów. Jednocześnie, to Dystrybutor ponosi ryzyka ewentualnej utraty lub zniszczenia towarów w trakcie transportu”.
Z przekazanych informacji wynika, że kontrahent „C” zawiera umowę z przewoźnikiem, ustala stawkę za przewóz, ponosi jego koszty. Autor wnioskuje, że przekazuje on także przewoźnikowi informacje dotyczące terminu i miejsca odbioru towaru oraz miejsca przeznaczenia. Wskazuje to na organizowanie transportu przez kontrahenta „C”.
Na podstawie art. 22 ust. 2e pkt 2 VATU, gdy transport jest organizowany przez ostatniego nabywcę, to wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonanej do tego nabywcy.
Organizacja transportu przez kontrahenta „C” w przypadku sprzedaży towarów do krajów UE wskazuje więc na to, że: kontrahent „A” powinien wystawić fakturę ze stawką 23% VAT, kontrahent „B” powinien zarejestrować się dla potrzeb VAT w Polsce i wykazać WDT ze stawką 0% VAT, a kontrahent „C” powinien rozpoznać WNT w kraju przeznaczenia.
Jeśli transport organizuje kontrahent „C”, to nie można zastosować uproszczenia dla transakcji trójstronnych.