Regulacje unijne a regulacje światowe

Aktualnie obowiązujące standardy raportowania zrównoważonego rozwoju ESRS (European Sustainability Reporting Standards) odwołują się i zostały przygotowane w oparciu o wymagania:

Oznacza to, że standardy te są zgodne z globalnymi ramami raportowania i stanowią część szerokiego, międzynarodowego ekosystemu regulacji ESG. Dzięki temu podejściu możliwe jest ujednolicenie zasad raportowania ESG, co poprawia porównywalność informacji i ułatwia globalnym inwestorom ocenę ryzyk oraz szans związanych z działalnością firm. Zwiększa to również zgodność raportowanych danych z międzynarodowymi oczekiwaniami rynków kapitałowych, dzięki czemu przedsiębiorstwa raportujące w Europie mogą jednocześnie spełniać wymagania obowiązujące w USA, Azji czy Australii – i na odwrót.

Ponadto, integracja ESRS ze standardami TNFD i SBTi pozwala na skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem klimatycznym i środowiskowym. Firmy nie tylko zobowiązują się do raportowania emisji oraz wpływu na środowisko, ale również do podejmowania działań w celu ich ograniczenia zgodnie z naukowo określonymi celami klimatycznymi. W efekcie, europejskie przedsiębiorstwa mogą szybciej dostosować swoje strategie do globalnych celów neutralności klimatycznej i ochrony bioróżnorodności.

Kolejnym istotnym aspektem jest harmonizacja regulacji między UE a innymi gospodarkami. Chociaż ESRS zostały opracowane jako europejskie standardy, ich kompatybilność z ISSB czy TCFD sprawia, że mogą stać się wzorem dla krajów, które dopiero wdrażają własne regulacje ESG. Przykładem są Japonia, Kanada, Australia czy Wielka Brytania, gdzie przepisy dotyczące raportowania bazują na już obowiązujących standardach raportowania, a Nowa Zelandia jasno wskazała, że przygotowując swoje regulacje, bazowała na standardach wypracowanych w UE (https://sustainablefinance.nz/wp-content/uploads/2024/11/ITAG-Taxonomy-Full-Recommendations-Report-FINAL.pdf). Wskazuje to, że UE wyznacza globalne drogowskazy – zatem upraszczając czy deregulując lokalne wymagania, nie uchroni to biznesu przed wymaganiami stawianymi przez partnerów biznesowych spoza UE.

Inwestorzy i ESG jako globalny czynnik inwestycyjny

Wzrost wymagań ESG nie wynika jedynie z regulacji – coraz większą rolę odgrywają także inwestorzy instytucjonalni, rynki finansowe i konsumenci, którzy oczekują transparentnych działań w zakresie ochrony klimatu, praw człowieka i zarządzania ryzykiem. Przykładem może być dynamiczny rozwój funduszy ESG – według danych Morningstar, globalne aktywa w funduszach ESG osiągnęły ponad 2,8 biliona dolarów w 2023 r. (https://www.morningstar.com/sustainable-investing/global-esg-fund-flows-increase-q4). Jednak w 2022 r. nastąpił ich spadek w wyniku presji makroekonomicznej i wycofywania kapitału z niektórych funduszy. Wzrost w 2023 r. był szczególnie zauważalny w Europie, gdzie regulacje ESG są najbardziej rygorystyczne.

Światowe trendy regulacji ESG

Coraz więcej krajów wdraża obowiązkowe raportowanie ESG, dostosowując swoje przepisy do międzynarodowych standardów. Japonia planuje wdrożenie standardów krajowych opartych na ISSB do swojego krajowego systemu raportowania dla spółek giełdowych, co wpłynie na ponad 4 000 firm.

Kanada

Kanada natomiast wprowadza obowiązek ujawniania emisji gazów cieplarnianych dla dużych spółek oraz przedsiębiorstw ubiegających się o wsparcie rządowe, co ma na celu zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności korporacyjnej.

Stany Zjednoczone

Podobne działania podejmują Stany Zjednoczone, gdzie Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) w 2024 r. przyjęła przepisy wymagające od firm raportowania ryzyk związanych z klimatem, ich wpływu na strategię i model biznesowy, jak również raportowanie emisji z Zakresu 1, 2 (https://www.sec.gov/newsroom/press-releases/2024-31). Nowe regulacje mogą objąć około 7 000 firm (https://www.esgdive.com/news/sec-final-climate-rule-scope-3-out-phased-approach-scope-1-scope-2/709420/) i znacząco wpłynąć na politykę klimatyczną korporacji.

Chiny

Z kolei Chiny rozwijają własne standardy raportowania ESG, które będą obowiązywały największe spółki giełdowe i przedsiębiorstwa państwowe, odgrywające kluczową rolę w gospodarce tego kraju. Standardy mają być wdrażane etapowo, a do 2030 r. mają objąć docelową ilość spółek.

Indie

Indie również podjęły kroki w tym kierunku, wprowadzając obowiązek raportowania ESG dla 1 000 największych firm notowanych na giełdzie w ramach Business Responsibility and Sustainability Reporting (BRSR) (https://www.sebi.gov.in/sebi data/commondocs/may-2021/Business%20responsibility%20and%20sustainability%20reporting%20by%20listed%20entitiesAnnexure1 p.PDF).

Wielka Brytania

Tymczasem Wielka Brytania (https://www.gov.uk/government/publications/tcfd-aligned-disclosure-application-guidance/task-force-on-climate-related-financial-disclosure-tcfd-aligned-disclosure-application-guidance) i Szwajcaria (https://www.admin.ch/gov/en/start/documentation/media-releases.msg-id-91859.html) zdecydowały się m.in. na wdrożenie rekomendacji TCFD jako obowiązujących standardów raportowania ryzyka klimatycznego.

Świat zmierza w kierunku większej przejrzystości, a ESG przekształca się z dobrowolnej inicjatywy w kluczowy element strategii biznesowej i regulacji finansowych.

Transformacja energetyczna czyli przyszłość bez paliw kopalnych

Zmiany w polityce ESG idą w parze z transformacją energetyczną. Świat odchodzi od paliw kopalnych, a inwestycje w odnawialne źródła energii biją kolejne rekordy.

W 2024 r. aż 92,5% nowej mocy energetycznej na świecie pochodziło z OZE (https://cleantechnica.com/2025/03/26/92-5-of-new-power-capacity-added-worldwide-in-2024-was-from-renewables/), ale udział ten różni się w zależności od regionu. Chiny, UE i Indie dominują w inwestycjach, podczas gdy USA nadal częściowo stawiają na gaz ziemny jako źródło przejściowe. Chiny zainstalowały niemal 374 GW nowych mocy w panelach słonecznych (https://www.independent.co.uk/news/china-washington-antonio-guterres-europe-united-states-b2721743.html). Równocześnie rośnie znaczenie technologii magazynowania energii, wodoru oraz energii jądrowej jako uzupełnienia miksu energetycznego.

Chile, jako jedno z najbardziej zaawansowanych państw w dziedzinie OZE w Ameryce Południowej, zacieśniło współpracę z Chinami w zakresie odnawialnych źródeł i magazynowania energii (https://www.reuters.com/sustainability/climate-energy/china-chile-energy-chiefs-meet-talk-renewables-electricity-2025-04-01/). Podobnie inne kraje Ameryki Łacińskiej, takie jak Brazylia czy Meksyk, przyspieszają rozwój farm wiatrowych i fotowoltaicznych.

Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) ostrzega, że obecne tempo rozwoju OZE jest niewystarczające i wymaga większych inwestycji w sieci elektroenergetyczne oraz magazynowanie energii. Prognozy wskazują, że świat może nie osiągnąć celu potrojenia mocy odnawialnych do 2030 r., co utrudni realizację celów klimatycznych określonych w Porozumieniu Paryskim.

Inwestorzy i kapitał a ESG

Inwestorzy instytucjonalni odgrywają kluczową rolę w przyspieszaniu zrównoważonego rozwoju. Banki i fundusze inwestycyjne coraz częściej wymagają od firm dostosowania się do wymogów klimatycznych. Przykładem jest ograniczenie finansowania projektów węglowych przez główne banki, a także wzrost funduszy skoncentrowanych na inwestycjach ESG.

Z kolei w USA i niektórych innych krajach toczy się debata, czy ESG powinno być traktowane jako priorytet czy jedynie dodatkowy czynnik przy ocenie inwestycji. Niektóre konserwatywne rządy starają się ograniczać wpływ ESG na decyzje inwestycyjne, uznając je tylko za polityczne narzędzie.

Podsumowanie

Świat zmierza ku większej przejrzystości i precyzji raportowania ESG, transformacji energetycznej oraz odpowiedzialnemu zarządzaniu. Wzrost liczby regulacji ESG oraz międzynarodowych standardów sprawia, że firmy nie mogą już ignorować wymogów dotyczących zrównoważonego rozwoju ani znacząco wycofywać się z podjętych działań. Choć ilość regulacji wymagałaby uproszczenia i większej integracji, nie można powiedzieć, że zrównoważony rozwój dzieje się tylko w UE. W perspektywie kolejnych lat ESG stanie się nie tylko obowiązkiem regulacyjnym, ale także fundamentem gospodarki przyszłości, wpływając na strategie inwestycyjne, modele biznesowe i kształtowanie polityki energetycznej, odpornej na skutki zmiany klimatu i wyzwania przyszłości.