Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, spółka cywilna jest uznawana za samodzielnego podatnika VAT, odrębnego od wspólników tej spółki. Spółce cywilnej przysługuje zatem indywidualny, własny limit uprawniający do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT w wysokości 200 000 zł. Nie jest przy tym istotne, że zakres przedmiotowy działalności gospodarczej wykonywanej przez spółkę cywilną będzie się pokrywał częściowo z działalnością indywidualną wspólników tej spółki.
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Tak wynika z art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego.
Funkcjonowanie spółki cywilnej w obrocie gospodarczym budzi wiele kontrowersji i problemów. Podkreślić trzeba, że spółka cywilna nie posiada podmiotowości prawnej, nie jest więc odrębnym podmiotem praw i obowiązków w sferze cywilnoprawnej (wyjątek – prawo pracy). Jednakże spółka cywilna, jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, powołana do prowadzenia działalności gospodarczej, jest – zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – samodzielnym podatnikiem VAT. Jeżeli wspólnicy spółki cywilnej również prowadzą taką działalność, to są odrębnymi od tej spółki podmiotami prawa podatkowego.
Powyższe oznacza, że związanie spółki cywilnej przez wspólników będących czynnymi podatnikami VAT, pozostaje bez wpływu na status podatkowy tej spółki. Spółka cywilna może korzystać ze zwolnienia od VAT na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. pod warunkiem że przewidywana przez nią wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł. Aby korzystać ze zwolnienia od podatku, spółka cywilna nie może także realizować świadczeń wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług.
