W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 1712 opublikowano ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja).

Zmiany wprowadzono w ustawie z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2081 ze zm.; dalej: ŚrodInfU).

Po zmianie, z art. 46 ŚrodInfU wynika, że przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymaga projekt:

1) koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planu zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju, wyznaczający ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;

2) polityki, strategii, planu i programu w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywany lub przyjmowany przez organy administracji, wyznaczający ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (w poprzednim brzmieniu chodziło o polityki, strategie, plany i programy, czyli w liczbie mnogiej);

3) polityki, strategii, planu i programu innego niż wymienione w pkt 1 i 2, którego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000, jeżeli nie jest on bezpośrednio związany z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony (jak w poprzednim punkcie).

Dodano zapis, zgodnie z którym przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest też wymagane w przypadku projektu zmiany wymienionych wyżej dokumentów.

Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane także w przypadku projektu dokumentu innego niż wymieniony w art. 46 ust. 1 UdosInfŚrodU oraz w przypadku projektu zmiany takiego dokumentu, jeżeli w uzgodnieniu z właściwym organem, o którym mowa w art. 57 ŚrodInfU (czyli Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska lub regionalnym dyrektorem ochrony środowiska), organ opracowujący projekt stwierdzi, że realizacja postanowień danego dokumentu albo jego zmiany może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko (art. 47 ust. 1 ŚrodInfU). Dodano zapisy, zgodnie z którymi:

  • występując o uzgodnienie organ opracowujący projekt dołącza informacje o uwarunkowaniach;
  • organ opracowujący projekt sporządza, w formie pisemnej, stanowisko w sprawie potrzeby przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko albo jej braku; stanowisko wymaga uzasadnienia zawierającego informacje o uwarunkowaniach.

Zgodnie z art. 49 ŚrodInfU, przy odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, oraz przy ustalaniu, czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia takiej oceny, zgodnie z art. 47 ŚrodInfU, bierze się pod uwagę wymienione tam uwarunkowania, tj. charakter działań przewidzianych w dokumentach, o których mowa w art. 46 i art. 47 ust. 1 ŚrodInfU (m.in. stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć), rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko (m.in. prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań) oraz cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko (m.in. obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu).

Natomiast z dodanego art. 47a ŚrodInfU wynika, że przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko nie wymaga projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 pkt 1 i 2 ŚrodInfU, oraz projekt zmiany takiego dokumentu, a także projekt, o którym mowa w art. 47 ust. 1 ŚrodInfU:

  • przygotowywany wyłącznie dla celów obrony narodowej lub obrony cywilnej,
  • finansowy lub budżetowy

– z wyłączeniem projektu, którego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000.

Zmiany wprowadzono także do art. 48 ŚrodInfU, który dotyczy odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania. Po zmianie, organ opracowujący także projekt zmiany dokumentu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 pkt 3 ŚrodInfU, może, po uzgodnieniu z właściwym organem, odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli stwierdzi, że realizacja postanowień tej zmiany nie spowoduje znaczącego oddziaływania na obszary Natura 2000.

Inne zmiany dotyczą m.in.:

  • prognozy oddziaływania na środowisko, która będzie zawierała także datę sporządzenia prognozy, imię, nazwisko i podpis autora, a w przypadku gdy wykonawcą prognozy jest zespół autorów – imię, nazwisko i podpis kierującego tym zespołem oraz imiona, nazwiska i podpisy członków zespołu autorów (art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. g  ŚrodInfU);
  • uzgodnień z właściwymi organami stanowiska w sprawie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko – właściwy organ, uzgadniając: potrzebę przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do projektu, oraz brak możliwości odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, uzgadnia równocześnie zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko; uzgodnień tych dokonuje się w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o uzgodnienie, stwierdzenia potrzeby przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko albo braku możliwości odstąpienia od przeprowadzenia takiej oceny (art. 53 ust. 2 i 3  ŚrodInfU);
  • organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, które nie są właściwe w sprawach opiniowania i uzgadniania projektów dokumentów, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 3  ŚrodInfU, oraz projektów zmian takich dokumentów (art. 58 ust. 4  ŚrodInfU);
  • w przypadku gdy wnioskodawcą dla planowanych przedsięwzięć, w których właściwy jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), jest jednostka samorządu terytorialnego, dla której organem wykonawczym jest organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub podmiot od niej zależny w rozumieniu art. 24m ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, regionalny dyrektor ochrony środowiska, stwierdzając konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, zamiast opinii, dokonuje uzgodnienia w drodze postanowienia, które można zaskarżyć w zażaleniu (art. 64 ust. 1c  ŚrodInfU);
  • w przypadku powyższych przedsięwzięć organ zasięgający opinii przedkłada także regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska oświadczenie wraz z uzasadnieniem, czy wnioskodawca jest podmiotem zależnym od jednostki samorządu terytorialnego, dla której organem wykonawczym w rozumieniu art. 24m ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym jest organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 64 ust. 2a  ŚrodInfU);
  • prawo rzeczowe do nieruchomości znajdującej się w obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, organ ustala na podstawie dokumentu (wypis z rejestru gruntów lub inny dokument), lub innych dokumentów przedłożonych przez wnoszącego podanie, przy czym domniemywa się, że dane zawarte w tych dokumentach są prawdziwe; doręczenie dokonane na adres ustalony na podstawie dokumentu jest skuteczne; nieuregulowany lub nieujawniony stan prawny nieruchomości znajdujących się w obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, nie stanowi przeszkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania oraz wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 74 ust. 3b–3h  ŚrodInfU);
  • do wniosku o wydanie opinii wymaganej w razie, gdy przedsięwzięcie wykracza poza teren jednej gminy lub jednego województwa (patrz: art. 75 ust. 4 i 5  ŚrodInfU), załącza się odpowiednio kartę informacyjną przedsięwzięcia lub raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, w postaci pisemnej oraz elektronicznej; opinię wydaje się w drodze postanowienia w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o jej wydanie; niewydanie opinii w tym terminie uznaje się za brak zastrzeżeń do wniosku o wyda-nie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 75 ust. 5a i 5b  ŚrodInfU);
  • organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia: zawiesza postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,  umarza postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – jeżeli nie zagraża to interesowi społecznemu; jeżeli w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania podmiot planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane (art. 86d  ŚrodInfU);
  • Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska powołuje regionalnych dyrektorów ochrony środowiska spośród osób posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku dającym kwalifikacje do wykonywania zadań określonych w ustawie oraz posiadających co najmniej 3-letni (poprzednio 5-letni) staż pracy na stanowisku kierowniczym w zakresie ochrony środowiska (art. 130 ust. 1 i 2  ŚrodInfU).
Ważne

Z art. 4 nowelizacji wynika m.in., że:

  • do spraw wszczętych na podstawie ŚrodInfU i niezakończonych przed 24.9.2019 r. stosuje się przepisy dotychczasowe;
  • czynności dokonane przed 24.9.2019 r. przez organ właściwy w dniu wszczęcia postępowania pozostają w mocy;
  • do uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji wydanej na podstawie ŚrodInfU w brzmieniu dotychczasowym, a także do wznowienia postępowania dotyczącego takiej decyzji, organem właściwym pozostaje odpowiednio organ, który ją wydał, albo organ wyższego stopnia w stosunku do tego organu.