W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 1690 opublikowano ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

W ustawie z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1878 ze zm.; dalej: ZdrPsychU) zmiany dotyczą sądowej kontroli nad szpitalami psychiatrycznymi oraz domami pomocy społecznej. Zgodnie z art. 43 ust. 1 ZdrPsychU do szpitala psychiatrycznego i domu pomocy społecznej przeznaczonego dla osób chorych psychicznie lub upośledzonych umysłowo ma prawo wstępu o każdej porze sędzia w celu kontroli legalności przyjęcia i przebywania w takim szpitalu lub domu pomocy społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi, przestrzegania ich praw oraz kontroli warunków, w jakich one tam przebywają. Kontrola ta będzie prowadzona także poprzez badanie prawidłowości stosowania ograniczenia możliwości samodzielnego opuszczania terenu DPS na podstawie ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.; dalej: PomSpołU).

Natomiast z dodanego art. 43a ZdrPsychU wynika, że DPS niewymienione w art. 43 ust. 1 ZdrPsychU oraz placówki zapewniające całodobową opiekę, o których mowa w art. 67 i art. 69 PomSpołU, podlegają kontroli w zakresie przestrzegania praw osób, w stosunku do których zastosowano ograniczenie możliwości samodzielnego opuszczania domu pomocy społecznej lub placówki. Chodzi tu o:

  • placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku (art. 67 PomSpołU);
  • prowadzone przez Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia w ramach działalności statutowej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku (art. 69 PomSpołU).

Do kontroli takiej stosuje się odpowiednio przepisy art. 43 ZdrPsychU.