1. Podwyższenie limitu dla prowadzenia ksiąg rachunkowych
Na mocy nowelizacji ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw wzrośnie próg zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych z obecnych 2 mln euro do 2,5 mln euro, jest to zatem wzrost o 25%. Do przeliczenia na złotówki stosuje się średni kurs euro z dnia 1 października 2024 r., który wyniósł 4,2846 zł. Zatem nowy limit wyniesie 10 711 500 zł. Dla progu przed nowelizacją kwota graniczna wynosiła więc 8 569 200 zł. Istotną kwestią jest również usunięcie z definicji przychodów netto ze sprzedaży przychodów z operacji finansowych (np. różnic kursowych).
Przyjrzyjmy się skutkom podwyższenia limitu. Większa liczba przedsiębiorstw będzie mogła skorzystać z prowadzenia PKPiR. Do niezaprzeczalnych zalet stosowania uproszczonej księgowości należą: niskie koszty obsługi księgowej, prostota i łatwość w ujmowaniu zdarzeń gospodarczych, możliwość samodzielnego prowadzenia księgowości przez przedsiębiorcę za pomocą dedykowanego programu księgowego online. Wielu przedsiębiorców obawia się przekroczenia kwoty granicznej, gdyż prowadzenie ksiąg rachunkowych wiąże się z dodatkowymi obowiązkami sprawozdawczymi np. sporządzaniem rocznego sprawozdania finansowego, bieżącym monitorowaniu rozrachunków i zapisów księgowych. Rozpoczęcie prowadzenia ksiąg rachunkowych oznacza większą odpowiedzialność i więcej obowiązków w zakresie raportowania. Konieczne jest wówczas dostosowanie narzędzi księgowych i automatyzacji. Zazwyczaj prowadzenie pełnych ksiąg zlecane jest zewnętrznej firmie lub zatrudniany jest księgowy wewnętrzny, gdyż do prowadzenia pełnej księgowości wymagany jest większy zasób wiedzy i pracy. W związku z tym koszty obsługi księgowej rosną w stosunku do kosztów prowadzenia księgowości uproszczonej.
Pan Jerzy w roku 2024 prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. Przychody za rok 2024 wyniosły 10 713 000 zł( w tym dodatnie różnice kursowe 3000 zł). Czy jest zobowiązany od stycznia 2025 r. przejść na pełną księgowość?
Znowelizowana ustawa o rachunkowości wyłącza z kategorii przychodów netto zobowiązujących do prowadzenia ksiąg rachunkowych przychody z operacji finansowych. W związku z tym przychody netto, które należy uwzględnić wyniosą 10 710 000 zł, a zatem jest to poniżej limitu. Pan Jerzy może prowadzić nadal w roku 2025 podatkową księgę przychodów i rozchodów.
2. Podwyższenie limitów do badania sprawozdania finansowego
Nowelizacja ustawy przewiduje również podniesienie o 25% limitów progów określających obowiązek poddania badaniu sprawozdania finansowego jednostek. Nowe progi do badania po nowelizacji będą następujące:
– suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego: 3 125 000 euro,
– przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy: 6 250 000 euro,
– średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 osób (próg pozostaje bez zmian).
Wyższe progi będą miały zastosowanie już do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok 2024. Podniesienie sumy bilansowej oraz przychodów ze sprzedaży o 25% daje jednostkom możliwość stosowania następujących uproszczeń:
– brak konieczności tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
– klasyfikowanie umów leasingu finansowego według kryteriów z prawa podatkowego, a nie ustawy o rachunkowości,
– stosowanie uproszczonego sposobu kalkulacji kosztu wytworzenia produktu.
Wzmocnienie wartości progów do sprawozdania finansowego pozwoli firmom na redukcję kosztów, gdyż przeprowadzenie badania przez biegłego rewidenta stanowi duże obciążenie finansowe dla firmy.
3. Wyższy limit prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów w organizacjach pozarządowych
Od roku 2025 zmiany nastąpiły także w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a także ustawie o kołach gospodyń wiejskich. Nowelizacja dotyczy przepisów w zakresie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów (UEPIK). Ma ona na celu poszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do prowadzenia uproszczonej księgowości. Limit przychodów uprawniających do prowadzenia uproszczonej ewidencji wzrasta ze 100 000 zł do 1 000 000 zł, inne regulacje pozostają w niezmienionym zakresie na rok 2025. Decydując się na UEPIK w 2025 r. należy brać pod uwagę przychody z roku 2024.
Należy zaznaczyć, że uproszczona ewidencja nie dostarcza informacji niezbędnych do sporządzenia sprawozdania z działalności fundacji, ustalenia przychodów ze składek, darowizn. Często wymaga prowadzenia pomocniczej ewidencji uzupełniającej dane np. w przypadku pozyskiwania dotacji, grantów. Uniemożliwia także pełną kontrolę nad organizacją. Zatem nie wszystkie organizacje pozarządowe mogą pozwolić sobie na taką uproszczoną księgowość. Przy wyborze uproszczonej księgowości organizacja powinna uwzględnić takie aspekty jak: planowanie rozpoczęcia działalności gospodarczej, ubieganie się o status OPP oraz korzystanie z finansowania w postaci dotacji, grantów. Jeśli jest to mała organizacja, która nie posiada zdywersyfikowanych źródeł przychodów, nie zatrudnia pracowników, nie ma wysokich przepływów pieniężnych to faktycznie uproszczona ewidencja księgowa może okazać się korzystnym rozwiązaniem.
4. Sprawozdawczość przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD)
Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza obowiązek raportowania informacji dotyczących wpływu działalności przedsiębiorstw na kwestie środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego (ESG). Duże jednostki i duże grupy kapitałowe oraz mali i średni emitenci z rynku regulowanego będą zobowiązani do publikowania informacji niezbędnych do zrozumienia wpływu ich działalności na kwestie środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego. Obowiązek sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju według jednolitych w UE standardów obejmie większy zakres podmiotów. Sprawozdania będą podlegały weryfikacji przez biegłych rewidentów.
5. Zmiany limitów dla jednostek mikro i małych
W związku z nowelizacją zostaną zwiększone progi finansowe klasyfikujące podmioty jako jednostki mikro, małe i średnie o 25%. Jak dotychczas kryteria progowe będą brane pod uwagę w dwóch latach, czyli w roku obrotowym, za który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe oraz roku poprzednim.
| Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego | Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy | Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty | |
| Jednostka mikro | 2 000 000 zł | 4 000 000 zł | 10 osób |
| Jednostka mała | 33 000 000 zł | 66 000 000 zł | 50 osób |
| Jednostka średnia | 110 000 000 zł | 220 000 000 zł | 250 osób |
Po zmianach nadal nie będzie ujęta w ustawie o rachunkowości definicja jednostki dużej, natomiast jednostkę dużą będzie stanowiła jednostka, która przekroczyła 2 z 3 wartości progowych dla jednostek średnich.
6. Podsumowanie zmian
Reasumując, większość zmian jest korzystna dla podatników, dają one możliwość skorzystania z uproszczeń rachunkowych większej grupie podmiotów i to już w sprawozdaniach za 2024 rok. Dostosowanie przepisów do panującej rzeczywistości gospodarczej było działaniem koniecznym z uwagi na gwałtowny wzrost cen w Europie w latach 2021-2022. Przedsiębiorcy w ostatnich latach zaczęli podnosić ceny swoich towarów i usług, co miało bezpośrednie przełożenie na generowane przychody z tytułu sprzedaży i zbliżanie się lub przekraczanie wielkości progowych limitów. Podwyższenie limitów stanowi oszczędność pieniędzy oraz czasu dla wielu przedsiębiorców, którzy nie muszą gromadzić rezerw finansowych na wynagrodzenie biegłego rewidenta, czy księgowej na przeprowadzenia procesu przejścia z uproszczonej księgowości na księgi rachunkowe.
