Zmiany zostały wprowadzone ustawą z 9.11.2018 r. o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 poz. 2354). Mają one pozytywnie wpłynąć na realizację zadań, jakie ustawowo są stawiane KAS.

Nowe regulacje mają zapewnić prawidłową reakcję na zachowania mające znamiona przestępstw w świetle ustawy z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1600 ze zm.; dalej KK). Dotychczasowe przepisy przewidywały możliwość ścigania sprawców przestępstw określonych w art. 230 i 230a KK będących funkcjonariuszami Służby Celno-Skarbowej bądź osobami zatrudnionymi w KAS. Tym samym pominięto sprawców ww. przestępstw, którzy nie byli zatrudnieni w strukturach KAS (patrz art. 2 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 508; dalej: KASU). Powyższa zmiana pozwoli na kompleksowe przeprowadzenie sprawy w stosunku do wszystkich sprawców popełnianych przestępstw o charakterze korupcyjnym, bez konieczności angażowania innych, uprawnionych do ścigania przestępstw organów, np. policji.

Ponadto w art. 2 ust. 1 pkt 16 lit. c KASU rozszerzono zadania KAS o ściganie przestępstw określonych w art. 235 (tworzenie fałszywych dowodów), art. 236 (zatajenie dowodów niewinności), art. 238 (zawiadomienie o przestępstwie niepopełnionym). Rozszerzono również zakres ww. przestępstw o przestępstwo z art. 239 (poplecznictwo) w przypadku osób pomagających sprawcom czynów określonych wyżej. W związku ze zmianą w art. 3 ust. 1 KASU zostanie jednoznacznie wskazane, że wszyscy funkcjonariusze, a także osoby zatrudnione w jednostkach organizacyjnych KAS wykonujące czynności służbowe wymagają posiadania legitymacji służbowych. Tym samym legitymację służbową będą mieli urzędnicy, którym jest ona niezbędna w związku z wykonywaniem określonych czynności służbowych.

Nowe uregulowania w sposób jednoznaczny określają właściwość organu prowadzącego postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe. Zgodnie z dodanymi pkt. 10a i 10b art. 33 ust. 1 KASU rozszerzono zadania należące do kompetencji naczelnika urzędu celno-skarbowego o wykonywanie środków karnych i zabezpieczających w zakresie określonym w ustawie z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy, (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1958 ze zm.; dalej: KKS). oraz o wykonywanie orzeczeń o przepadku towarów nieunijnych, a więc towarów, które podlegają zatrzymaniu lub zajęciu przez ten organ. W świetle art. 33 a ust. 2 KASU w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe organem nadrzędnym nad finansowym organem postępowania przygotowawczego jest właściwy miejscowo dyrektor izby administracji skarbowej.

Ponadto ustawodawca zapewnił szerszy dostęp do informacji bankowych i ubezpieczeniowych. Art. 49a ust. 1-2 KASU ma na celu umożliwienie organowi KAS zidentyfikowania posiadacza (pełnomocnika) rachunku bankowego wykorzystywanego do prowadzenia niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, uzyskiwania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych albo przychodów nieujawnionych w złożonych deklaracjach. Powyższe pozwoli w dalszej części na uruchomienie kontroli celno-skarbowej albo postępowania przygotowawczego. Dzięki zmianom organy KAS wyposażone zostały w odpowiednie narzędzia służące do uszczelnienia systemu i ograniczenia szarej strefy.

Zmiana w art. 49b KASU ma na celu wyposażenie organów KAS, w przypadkach, o których mowa w art. 49 i art. 49a, w narzędzie umożliwiające wyegzekwowanie obowiązków przekazania powyższych informacji (kara pieniężna w wysokości 10 000 zł). Ponadto w art. 51 ust. 1 KASU przewidziano rozszerzenie ograniczenia dostępu do informacji uzyskanych nie tylko w trybie, o którym mowa w art. 49 (obowiązek przekazania informacji na żądanie naczelnika urzędu celno-skarbowego), ale również uzyskanych w trybie art. 48 (obowiązek przekazania informacji bankowych) oraz art. 49a. Przepis ten doprecyzowuje przypadki i rozszerza krąg osób, którym przysługuje dostęp do ww. informacji, wskazując, że powyższe uprawnienie będzie przysługiwać funkcjonariuszowi lub osobie zatrudnionej w jednostce organizacyjnej KAS prowadzącym sprawę, w tym postępowanie egzekucyjne albo zabezpieczające, oraz ich przełożonemu, a także nadzorującemu sprawę lub kontrolę naczelnikowi urzędu skarbowego, naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, dyrektorowi izby administracji skarbowej, Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Ponadto wiele zmian związanych jest z samą kontrolą celno-skarbową. W art. 83 ust. 5 KASU uregulowano jednoznacznie, jak postępować w przypadku, gdy kontrolowana spółka cywilna, jawna, partnerska, komandytowa albo komandytowo-akcyjna została rozwiązana w trakcie kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego, o którym mowa w ust. 1, odpowiednio:

1) kontrola celno-skarbowa jest prowadzona wobec byłych wspólników tej spółki,

2) postępowanie podatkowe kończy się decyzją, o której mowa w art. 115 ust. 4 ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.; dalej OrdPU).

Natomiast w art. 83 ust. 5a KASU uregulowano sytuację, gdy w trakcie kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego grupa kapitałowa utraciła status podatnika. Jeśli do tego dojdzie, prowadzi się jedną kontrolę podatkową wobec spółek wchodzących w skład tej grupy. Upoważnienie do kontroli podatkowej doręcza się spółkom wchodzącym w skład podatkowej grupy kapitałowej przed utratą statusu podatnika. Kontrolę celno-skarbową oraz postępowanie podatkowe prowadzi naczelnik urzędu celno-skarbowego, który wszczął kontrolę.

W art. 62 ust. 2 KASU doprecyzowano kwestię doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej

W art. 62 ust. 2a-2b i ust. 3a-3c KASU doprecyzowano zasady wszczęcia kontroli celno-skarbowej bez odsyłania w tym zakresie do przepisów o kontroli podatkowej (OrdPU). W przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej upoważnienie będzie doręczane członkowi zarządu, wspólnikowi albo innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, albo osobie upoważnionej do odbioru korespondencji. W przypadku zakładu podmiotu zagranicznego wprowadzono możliwość doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej osobie faktycznie kierującej, nadzorującej lub reprezentującej kontrolowanego. W przypadku nieobecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, kontrola celno-skarbowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego, który może być uznany za osobę, o której mowa w art. 97 ustawy z 23.4.1964 – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U z 2018 r. poz. 1025 ze zm.), czyli osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa, lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, który nie jest pracownikiem izby administracji skarbowej albo funkcjonariuszem Służby Celno-Skarbowej. Jednocześnie wprowadzono regulację, w myśl której w przypadku wszczęcia kontroli na legitymację upoważnienie do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej należy doręczyć kontrolowanemu bez zbędnej zwłoki.

W nowej ustawie wprowadzono również uproszczenia związane z rozszerzeniem zakresu przedmiotowego kontroli wykonywanych na podstawie okazywanej legitymacji służbowej oraz stałego upoważnienia do wykonywania kontroli. Ma to dotyczyć:

1) oznaczania i stosowania znaków akcyzy w stosunku do wyrobów akcyzowych objętych obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy,

2) realizacji obowiązku znakowania i barwienia wyrobów energetycznych,

3) posiadania automatów do gier hazardowych,

4) produkcji i obrotu automatami do gier hazardowych,

5) parametrów jakościowych, fizyko-chemicznych oraz tożsamości i jakości paliw silnikowych.

Nowe regulacje obejmą również zmiany dotyczące dowodów zebranych podczas kontroli i postępowań. Organy będą mogły wykorzystać dowody z innych państw, które zostały otrzymane po przekształceniu kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe. Ponadto dostosowano zapisy ustawowe do nowych możliwości przekazywania dowodów w formie elektronicznej. Usunięto wątpliwości związane z pełnomocnictwem szczególnym. W związku ze zmianami w toku kontroli celno-skarbowej naczelnik urzędu celno-skarbowego będzie mógł oszacować podstawę opodatkowania stosując odrębne przepisy. W wyniku zmian będzie więcej odesłań do ordynacji podatkowej.

W wyniku zmian KASU ustawodawca był zobowiązany do wprowadzenia szeregu zmian w innych ustawach.