W zakresie zamówień publicznych, a zwłaszcza umów o zamówienie publiczne kluczowe znaczenie mają wprowadzane do specustawy regulacje zawarte w art. 15r projektu. Z ust. 1 tego przepisu wynika, że strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, w rozumieniu ZamPublU, niezwłocznie informują się wzajemnie o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić.
Bez automatycznego aneksowania umowy
Podkreślić należy, że nie będzie jednak automatycznego aneksowania umowy, lecz będzie mogło do tego dojść dopiero po przedstawieniu „dowodów”. Strony umowy potwierdzają bowiem ten wpływ, dołączając do informacji o wpływie koronawirusa oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności:
1) liczby i stanowisk pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia:
a) podlegających obowiązkowej hospitalizacji w związku z przeciwdziałaniem COVID-19,
b) podlegających obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu w związku z pozostawaniem w styczności z osobami, których zdrowie zostało zagrożone przez COVID-19,
c) zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, lub dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, lub niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu rozprzestrzeniania się COVID-19;
2) decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
3) poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2 specustawy;
4) wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;
5) okoliczności, o których mowa w pkt 1–4 wyżej, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.
Co istotne, na mocy art. 15r ust. 2 projektu każda ze stron umowy o zamówienie publiczne, może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy. Dopiero na podstawie otrzymanych oświadczeń lub dokumentów strona umowy w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania, przekazuje drugiej stronie swoje stanowisko, wraz z uzasadnieniem odnośnie do wpływu okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte jej wykonanie. Jeżeli strona umowy otrzymała kolejne oświadczenia lub dokumenty, termin liczony jest od dnia ich otrzymania.
Możliwość zmiany umowy
Ponadto, jak wskazuje się w art. 15r ust. 4 zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy o zamówienie publiczne, może w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ZamPublU, w szczególności przez:
1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
Niemniej, jeżeli umowa zawiera postanowienia korzystniej kształtujące sytuację wykonawcy niż wynikałoby to z art. 15r ust. 4, do zmiany umowy stosuje się te postanowienia.
W przypadku gdy umowa o zamówienie publiczne zawiera postanowienia dotyczące kar umownych lub odszkodowań z tytułu odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie z powodu oznaczonych okoliczności (co można przyjąć, że jest „standardem” w zamówieniach publicznych – przyp. aut.), strona tej umowy przedstawia wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte jej wykonanie oraz wpływ zmiany umowy na zasadność ustalenia i dochodzenia tych kar lub odszkodowań, lub ich wysokość.
Warto podkreślić, że przywołane wyżej przepisy art. 15r ust. 1–6 nie naruszają praw stron umowy o zamówienie publiczne wynikających z przepisów prawa cywilnego.
„Dyspensa” od odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Do specustawy dodaje się również art. 15s, zgodnie z którym nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 17 ust. 6 DyscFinPubU nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, a także zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego dokonana zgodnie ze specustawą.