Nowelizacja przepisów nastąpiła na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 27.12.2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2471). Zmiany te w przeważającej mierze dotyczą państwowych jednostek budżetowych obsługujących organ będący dysponentem części budżetowej. Należy również zauważyć, że zmienione przepisy będą miały zastosowanie przy sporządzaniu sprawozdań finansowych, w tym do bilansu budżetu państwa, sporządzanych za 2018 r.

Podstawę wprowadzenia zmian w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z 13.9.2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1911 ze zm., dalej: RachBudżR) stanowił art. 40 ust. 4 pkt 1 lit. a ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.). Spośród najważniejszych zmian należy wymienić doprecyzowanie trybu sporządzania i przekazywania sprawozdań finansowych przez państwowe jednostki budżetowe obsługujące organ będący dysponentem części budżetowej. Zmiana była konieczna w celu dostosowania zapisów RachBudżR do obszarów sygnalizowanych przez państwowe jednostki budżetowe obsługujące organ będący dysponentem części budżetowej celem zapewnienia prawidłowej weryfikacji danych.

Porównanie stanu prawnego

Jedna ze zmian miała na celu doprecyzowanie przepisów związanych z obowiązkiem sporządzania łącznego sprawozdania finansowego przez kierowników jednostek będących dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia. W rezultacie wprowadzone zostały w § 27 RachBudżR dwa nowe ustępy – 4 i 5. Zgodnie z nimi:

1) nowy ust. 4 – w przypadku gdy łączne sprawozdanie finansowe, o którym mowa w ust. 1, obejmuje dane jednostek, dla których ustanowiono dysponentów środków budżetu państwa drugiego stopnia, kierownicy jednostek będący dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia sporządzają łączne sprawozdanie finansowe obejmujące dane tych jednostek oraz jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, w zakresie ustalonym w ust. 1. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się,

2) nowy ust. 5 – sporządzając łączne sprawozdanie finansowe, o którym mowa w ust. 1, jednostka nadrzędna uwzględnia łączne sprawozdanie finansowe, sporządzone przez kierowników jednostek będących dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia, o którym mowa w ust. 4.

Wprowadzone zmiany spowodowały, że zasady sporządzania łącznego sprawozdania finansowego przez kierowników jednostek będących dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia będą analogiczne do zasad dotyczących sporządzania łącznego sprawozdania finansowego przez jednostki nadrzędne.

Przy sporządzaniu ww. sprowadzania należy uwzględnić fakt, że łączne sprawozdanie finansowe będzie obejmowało dane tych jednostek, a także jednostek im podległych, bądź przez nie nadzorowanych. Oznacza to, że konieczne będzie dokonanie odpowiednich wyłączeń wzajemnych rozliczeń między jednostkami – z zastosowaniem § 27 ust. 2 i 3 RachBudżR. Wyłączenia te dotyczą w szczególności:

1) wzajemnych należności i zobowiązań oraz innych rozrachunków o podobnym charakterze;

2) wyniku finansowego ustalonego na operacjach dokonywanych między jednostkami.

Omawiana nowelizacja wprowadziła zapis, zgodnie z którym w przypadku sporządzania łącznego sprawozdania finansowego, jednostka nadrzędna powinna uwzględniać łączne sprawozdania finansowe sporządzone przez kierowników jednostek będących dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia.

Kolejna zmiana dotyczy terminu przekazania łącznego sprawozdania – nowy ust. 1a w § 34 RachBudżR. Zmiana spowodowała, że kierownicy jednostek będący dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia będą musieli przekazywać kierownikom jednostek nadrzędnych sprawozdania finansowe do dnia 15 kwietnia roku następnego.

Pewnej zmianie uległo brzmienie wprowadzenia do wyliczenia w załączniku 12 w części II. Dodatkowe informacje i objaśnienia w pkt 1.9. Zmiana, w rezultacie której usunięto zwrot „według pozycji bilansu”, miała charakter redakcyjny, w wyniku czego brzmienie wprowadzenia jest obecnie następujące: „podział zobowiązań długoterminowych o pozostałym od dnia bilansowego, przewidywanym umową lub wynikającym z innego tytułu prawnego, okresie spłaty”.

Publikacja sprawozdań finansowych

Zmiana § 34 ust. 3 RachBudżR doprowadziła do objęcia obowiązkiem przekazywania sprawozdania finansowego (jednostkowego oraz łącznego, w tym łącznego sporządzanego przez kierowników jednostek będących dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia) w postaci dokumentu elektronicznego z wykorzystaniem Informatycznego Systemu Obsługi Budżetu Państwa.

Nadane zostało również nowe brzmienie ust. 9 w § 34 RachBudżR. Zgodnie z nowym brzmieniem „Sprawozdania finansowe, o których mowa w ust. 1, oraz łączne sprawozdania finansowe, o których mowa w § 27 ust. 1 i 4 RachBudżR, są publikowane w terminie do dnia 10 maja roku następnego w Biuletynie Informacji Publicznej jednostek sporządzających sprawozdania. Bilans budżetu państwa jest publikowany w terminie do dnia 30 czerwca roku następnego w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów”. Oznacza to, że w wyniku zmiany zostało dookreślone, że łączne sprawozdania finansowe jednostki nadrzędnej oraz jednostki, której kierownicy zostali ustanowieni dysponentami środków budżetu państwa drugiego stopnia, analogicznie jak sprawozdania finansowe jednostkowe, będą publikowane w terminie do dnia 10 maja roku następnego w Biuletynie Informacji Publicznej jednostek sporządzających te sprawozdania. W efekcie konieczne było również dokonanie zmian w opisie pkt 3 w części I załącznika nr 12 Informacja dodatkowa, gdzie jednostka wskazuje, że jej sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne (zakładając, że taka sytuacja wystąpi).

Powyższe zmiany zakładają, że publikacja w BIP bilansu budżetu państwa powinna korespondować z terminem przedstawienia Sejmowi oraz NIK rocznego sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej w taki sposób, aby przekazanie rocznego sprawozdania i debata nad nim w Sejmie poprzedzały publikację bilansu budżetu państwa w BIP. W celu umożliwienia publikacji budżetu państwa w terminie do 30 czerwca następnego roku, dokonano zmiany terminu publikacji (zmiana ust. 9 w § 34 RachBudżR – stanowiąca, iż bilans budżetu państwa jest publikowany w terminie do dnia 30 czerwca roku następnego w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów).