W przedstawionym przypadku podstawą wymiaru składek z tytułu zatrudnienia męża przez żonę, prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, jest 60% przeciętnego wynagrodzenia, czyli taka sama jak w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. Fakt zatrudnienia męża w oparciu o umowę o pracę i tak powoduje, że jest traktowany jako osoba współpracująca.
Składki ZUS nie są odprowadzane za męża lub żonę w takiej wysokości, jak za pracownika, tylko według podobnych zasad, jak u prowadzącego działalność. Nie zależą od wysokości wynagrodzenia. Podstawa ich naliczania nie może być niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek
Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpraca przy jej prowadzeniu może stanowić jeden z kilku tytułów do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Zarówno osoba prowadząca działalność, jak i osoba współpracująca może równocześnie:
1) pozostawać w stosunku pracy,
2) wykonywać zlecenie,
3) prowadzić inną działalność,
4) bądź pełnić służbę.
Osoby prowadzące działalność i współpracujące z nimi, objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, podlegają również obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i obejmuje zainteresowanego na jego wniosek.
Jeżeli prowadzenie działalności lub współpraca przy niej nie stanowi jedynego tytułu do ubezpieczeń społecznych, osoba ta może podlegać ubezpieczeniom obowiązkowo lub dobrowolnie.
Osoba, dla której ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, ubezpieczeniu chorobowemu podlega dobrowolnie na zgłoszony wniosek.
Natomiast osoba, która z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności lub współpracy podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w przypadku przystąpienia do tych ubezpieczeń, obejmowana jest również ubezpieczeniem wypadkowym. Osoba ta w ogóle nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalnych i rentowych.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, osobą współpracującą z prowadzącym pozarolniczą działalność jest: małżonek, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzic, macocha, ojczym lub osoba przysposabiająca – o ile pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności.
Jeżeli te warunki są spełnione, pracownik (np. małżonek zatrudniony na umowę o pracę) dla celów ubezpieczeniowych traktowany jest jako osoba współpracująca.
Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi – z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.
