Zawarcie przepisów dotyczących transgranicznej działalności usługowej w jednej ustawie

Ustawa z 6.3.2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2018 r., poz. 649) jest jedną z ustaw wchodzących w zakres tzw. Konstytucji Biznesu. Celem jej jest zawarcie w jednym akcie prawnym kompleksowej regulacji w zakresie przepisów dotyczących transgranicznej działalności usługowej, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych oraz innych zasad uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Polski. Kwestie te regulowane były dotychczas w dwóch aktach prawnych, tj. w ustawie z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168 ze zm.; dalej: SwobDziałGospU) oraz ustawie z 4.3.2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 893 ze zm.; dalej: ŚwiadUsługU).

Wprowadzona ustawa zawiera w swojej treści całość materii regulowanej dotychczas przez ŚwiadUsługU oraz przepisy:

  • art. 85, art. 86 i art. 88-92 SwobDziałGospU (dotyczące utworzenia i działalności oddziału przedsiębiorcy zagranicznego),
  • art. 93-102a SwobDziałGospU (dotyczące utworzenia i działalności przedstawicielstwa przedsiębiorcy zagranicznego, przy czym w ich zakresie dokonano stosunkowo najliczniejszych modyfikacji),
  • art. 9a i art. 9b SwobDziałGospU (dotyczące uznania certyfikatów, zaświadczeń oraz gwarancji i ubezpieczeń udzielonych i wydanych w państwach członkowskich UE) oraz
  • art. 13 SwobDziałGospU (dotyczące podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne na terytorium Polski).

Utrzymano zasadę dotyczącą podejmowania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne wskazane w art. 4 ustawy, z uwzględnieniem uzasadnionych ograniczeń dopuszczonych na gruncie Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, takich jak: porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo państwa, zdrowie publiczne lub ochronę środowiska naturalnego (art. 5 ust. 2). W art. 12 ustawy wymieniono do jakich usług nie stosuje się przepisów omawianej ustawy.

Zmiany w zakresie oddziałów i przedstawicielstw zagranicznych

Celem wprowadzenia przedmiotowej ustawy była także modyfikacja dotychczasowych rozwiązań, zmierzająca do polepszenia funkcjonowania działalności transgranicznej.

Oddziały przedsiębiorców zagranicznych

W zakresie tworzenia w Polsce oddziałów przedsiębiorców zagranicznych pozostawiono dotychczasowe rozwiązanie, zgodnie z którym oddział jest formą wykonywania działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne. Wprowadzane niewielkie zmiany wynikają jedynie z potrzeby dostosowania do zmienionego stanu prawnego w innych przepisach lub wdrażają pewne uproszczenia zasad funkcjonowania oddziałów w Polsce.

Podmiotami uprawnionymi do tworzenia oddziałów dla wykonywania działalności gospodarczej w Polsce są przedsiębiorcy zagraniczni, przy czym tak jak dotychczas, przedsiębiorca zagraniczny może wykonywać działalność w oddziale wyłącznie w zakresie, w jakim prowadzi tę działalność za granicą.

Utworzenie oddziału nadal wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Przy tworzeniu oddziału przedsiębiorca zagraniczny nadal obowiązany jest ustanawiać w oddziale osobę upoważnioną do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.

Obowiązki przedsiębiorcy zagranicznego, który otworzył oddział w Polsce, obejmujące wymogi co do firmy takiego oddziału, zasad prowadzenia rachunkowości oraz warunków informowania ministra właściwego do spraw gospodarki m.in. o likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, pozostały niezmienione.

Oddział jest tylko formą, w jakiej działa przedsiębiorca zagraniczny i to przedsiębiorca zagraniczny jako adresat przedmiotowych przepisów może je naruszyć.

Przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych

Ustawa utrzymuje instytucję przedstawicielstwa jako formy działania podmiotów zagranicznych na terytorium Polski. Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego jest jednostką organizacyjną przedsiębiorcy, a zakres jego działania może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.

Utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw prowadzonego przez ministra gospodarki, na podstawie złożonego przez przedsiębiorcę zagranicznego wniosku. Zakres podawanych we wniosku danych nie ulega zasadniczym zmianom w porównaniu do obecnej regulacji.

Rejestr przedstawicielstw pełni funkcję informacyjną i nie stanowi formy reglamentacji działalności gospodarczej. Zasada jawności rejestru będzie realizowana przez udostępnienie danych rejestrowych w Biuletynie Informacji Publicznej ministra gospodarki. Dane będą podlegały udostępnieniu od dnia wpisania przedstawicielstwa do rejestru aż do dnia, w którym upłynie okres 5 lat od dnia wykreślenia przedstawicielstwa z rejestru.

Wprowadzono nowy obowiązek dołączenia do wniosku o wpis do rejestru dokumentu potwierdzającego upoważnienie osoby wskazanej we wniosku do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie wraz z potwierdzeniem przyjęcia tego upoważnienia przez osobę upoważnioną.

Zrezygnowano z obowiązku przedkładania w procedurze rejestracyjnej dokumentu uprawniającego przedsiębiorcę zagranicznego do wykorzystywania nieruchomości na potrzeby siedziby głównej przedstawicielstwa (najczęściej umowy najmu lokalu). Niemniej jednak w przepisie wyraźnie wskazano, że przedsiębiorca taki tytuł powinien posiadać.

Ustawa zawiera przepis karny (art. 42), zgodnie z którym usługodawca z państwa członkowskiego, który nie dopełnia obowiązku podania usługobiorcy informacji, o których mowa w art. 8 (informacje o prowadzonej działalności bezpośrednio związanej ze świadczoną usługa) i art. 11 (informacje o firmie, świadczonej usłudze itd.), albo podaje informacje nieprawdziwe, podlega karze grzywny. Karę tę nakłada się w postępowaniu w sprawach o wykroczenia.