Stan faktyczny

„A.” sp. z o.o. sp.k. w skardze na decyzję w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku od towarów i usług z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw silnikowych złożyła wniosek o wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Podatniczka wyjaśniła, że funkcjonuje na rynku od kilkudziesięciu lat w formule spółki rodzinnej, nie jest nastawiona na krótkotrwały zysk, nie wyzbywa się aktywów a jej obecna sytuacja nie jest skutkiem nieprzemyślanych działań, tylko rezultatem toczących się postępowań wymiarowych połączonych ze wstrzymaniem przez organy podatkowe zwrotu podatku VAT w kwocie przekraczającej 3 mln zł. „A.” sp. z o.o. sp.k. zawarła i spłaca układ ratalny dotyczący decyzji podatkowej w kwocie przekraczającej 2 mln 900 tys. zł. Jednocześnie podatniczka wskazała, że jej zysk za rok 2018 w stosunku do roku poprzedniego był niemal dziesięciokrotnie niższy i wyniósł jedynie 1,46% przychodów, zaś wartość zobowiązań i rezerw na zobowiązania z kwoty 6,2 mln zł wzrosła niemal do kwoty 13,4 mln zł.

Z uzasadnień WSA i NSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że na poczet zabezpieczenia zobowiązań skarżącej na rachunku depozytowym organu I instancji zostało zgromadzone 900 tys. zł. W uzasadnieniu uznano, że skoro zaskarżona decyzja jest jedyną, która została wydana wobec podatniczki, to ma ona zabezpieczone środki na zaspokojenie wynikającego z niej zobowiązania podatkowego. Zdaniem Sądu, ponieważ działalność skarżącej została już bardzo ograniczona, a wręcz faktycznie wstrzymana, to wykonanie spornej decyzji nie może już wpłynąć na prowadzoną działalność.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie i wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji uznając, że skarżąca wypełniła obowiązek uprawdopodobnienia zajścia niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (zob. postanowienie NSA z 29.1.2020 r., I FZ 259/19, Legalis; postanowienie NSA z 3.10.2019 r., I FZ 190/19, Legalis). W uzasadnieniu podkreślono, że w postępowaniu o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu sąd wydaje postanowienie na podstawie akt sprawy, co oznacza, że w tym postępowaniu należy uwzględnić również dowody przedstawione w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy pod warunkiem, iż uzasadnienie wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej odnosi się do tych kwestii. Pomimo tego, że przesłanki o udzielenie prawa pomocy i wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu są rozłączne, to zawarte w pierwszym z wniosków informacje obrazują sytuację strony, która winna być wzięta pod uwagę także w postępowaniu o udzielenie ochrony tymczasowej (zob. postanowienie NSA z 29.1.2020 r., I FZ 241/19, Legalis; postanowienie NSA z 3.10.2019 r., I FZ 190/19, Legalis).

Podatniczka wskazała, że cały jej zysk w 2018 r. wyniósł 660 tys. zł przy przychodach wynoszących 45 mln zł. Ponieważ zaskarżona decyzja wraz z odsetkami przekracza 834 tys. zł, wyegzekwowanie jej spowoduje konsekwencje tak poważne, że nawet ewentualny zwrot tej kwoty nie będzie mógł odwrócić powstałych skutków. Skarżąca wyjaśniła, że jej działalność polega na obrocie paliwami i prowadzeniu stacji paliw, zaś nieuregulowanie zobowiązań spowoduje wstrzymanie dostaw i rozliczeń z kontrahentami oraz pozbawi ją środków na bieżący obrót paliwem, co to doprowadzi do wstrzymania działalności gospodarczej i ryzyka upadłości. „A.” sp. z o.o. sp.k. twierdziła też, że w zwykłych okolicznościach mogłaby uiścić należną kwotę, gdyby nie fakt, że postępowanie wymiarowe zbiegło się z postępowaniami o zwrot VAT w kwocie przekraczającej 3 mln zł, które to postępowania te były wielokrotnie przedłużane, co przesunęło w czasie zwrot podatku VAT.

Naczelny Sąd Administracyjny przyznając podatniczce ochronę tymczasową wskazał, że przedstawione okoliczności i groźba upadłości uprawdopodobniają zarówno przesłankę znacznej szkody, jak i trudnych do odwrócenia skutków warunkujące wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Jak wyjaśniono, pod pojęciem wyrządzenia znacznej szkody należy rozumieć taką szkodę – majątkową lub niemajątkową – której nie będzie można wynagrodzić przez późniejszy zwrot spełnionego świadczenia lub nie będzie można jej wyegzekwować ani też nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do stanu pierwotnego. Natomiast trudne do odwrócenia skutków, to takie skutki prawne lub faktyczne, które raz zaistniałe, spowodują istotną bądź trwałą zmianę rzeczywistości, przy czym powrót do stanu poprzedniego może nastąpić tylko po dłuższym czasie lub przy stosunkowo dużym nakładzie sił i środków. Sąd uznał, że w tych okolicznościach nie można oczekiwać od podatniczki aby gromadziła środki finansowe na pokrycie wszystkich potencjalnych rozliczeń z organami podatkowymi, zwłaszcza, że jej działalność jest ograniczona do minimum.