W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 2090 opublikowano rozporządzenie Ministra Środowiska z 8.10.2019 r. w sprawie zakresu wykroczeń, za które uprawnieni pracownicy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe oraz strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Chodzi tu o wykroczenia określone w przepisach ustawy z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 821 ze zm.; dalej: KW).

Strażnicy leśni są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w:

  • art. 63a § 1 i 1a KW, czyli umieszczanie w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym ogłoszenie, plakat, afisz, apel, ulotkę, napis lub rysunek albo wystawianie ich na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarządzającego tym miejscem, a także podżeganie i pomocnictwo;
  • art. 74 § 1 KW, czyli niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub czynienie nieczytelnymi znaki lub napisy ostrzegające o grożącym niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia człowieka albo ogrodzenia lub innego urządzenia zapobiegającego takiemu niebezpieczeństwu;
  • art. 77 KW, czyli nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, a tym też dopuszczanie się takiego czynu przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka;
  • art. 78 KW, czyli drażnienie lub płoszenie doprowadza zwierzę do tego, że staje się niebezpieczne;
  • art. 81 KW, czyli niszczenie lub uszkadzanie urządzenia służącego do ochrony brzegów wód morskich lub śródlądowych;
  • art. 82 § 1 pkt 1, 2, 9 i 11, § 2 pkt 6 i 10 oraz § 3–6 KW, czyli m.in. niedozwolone używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowaniu innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów palnych, wykonywanie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym bez ich wymaganego zabezpieczenia, składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu bądź przy granicy działki, w sposób naruszający zasady bezpieczeństwa pożarowego, uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do źródeł wody do celów przeciwpożarowych; niedopełnianie obowiązków polegających na utrzymywaniu dróg pożarowych w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej, a także zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów w lesie poprzez wykonywanie wymaganych zabiegów ochronnych, a poza tym m.in. palenie tytoniu m.in. w lesie, na torfowisku, na ternie śródleśnym itp., wypalanie trawy, nieostrożne obchodzenie się z ogniem, a także pozostawianie dziecka, które może wzniecić pożar;
  • art. 82a § 1 i 2 KW, czyli w razie powstania pożaru niedopełnienie obowiązku: niezwłocznego zawiadomienia osób znajdujących się w strefie zagrożenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostki ochrony przeciwpożarowej albo Policji bądź wójta albo sołtysa, podporządkowania się zarządzeniu kierującego działaniem ratowniczym, a także udzielenia niezbędnej pomocy kierującemu działaniem ratowniczym, na jego żądanie; utrudnianie prowadzenia działań ratowniczych, a w szczególności utrudnianie dojazdu do obiektów zagrożonych jednostkom ochrony przeciwpożarowej, prowadzącym działania ratownicze;
  • art. 85 § 1 i 2 KW, czyli samowolne ustawianie, niszczenie, uszkadzanie, usuwanie, włączanie lub wyłączanie znaku, sygnału, urządzenia ostrzegawczego lub zabezpieczającego albo zmienianie ich położenia, zasłanianie go lub czynienie niewidocznymi, a także samowolne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub ustawianie znaku turystycznego;
  • art. 92 § 1 i 2 KW, czyli niestosowanie się do znaku lub sygnału drogowego albo do sygnału lub polecenia osoby uprawnionej do kierowania ruchem lub do kontroli ruchu drogowego, a także w celu uniknięcia kontroli – niestosowanie się do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu;
  • art. 98 KW, czyli niezachowanie należytej ostrożności, a w konsekwencji zagrożenie bezpieczeństwu innej osoby – prowadząc pojazd poza drogą publiczną, strefą zamieszkania lub strefą ruchu;
  • art. 119 § 1 i 2 KW, czyli kradzież lub przywłaszczenie sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 500 zł, a także usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo;
  • art. 124 § 1 i 2 KW, czyli umyślne niszczenie, uszkodzenie lub czynienie niezdatną do użytku cudzej rzecz, jeżeli szkoda nie przekracza 500 zł;
  • art. 148 § 1 KW, czyli dokonanie w nienależącym do sprawcy lesie wyrębu gałęzi, korzeni lub krzewów, niszczy je lub uszkadza albo karczuje pniaki, a także zabiera z nienależącego do niego lasu wyrąbane gałęzie, korzenie lub krzewy albo wykarczowane pniaki;
  • art. 149 KW, czyli nabywanie gałęzi, korzeni, krzewów lub pniaków wiedząc o tym, że pochodzą one z wykroczenia określonego w art. 148 KW, lub pomaganie do ich zbycia albo w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przyjmowanie ich lub pomaganie do ich ukrycia;
  • art. 151 § 1 i 2 KW, czyli wypasanie zwierząt gospodarski na nienależących do sprawcy gruntach leśnych lub rolnych albo przez takie grunty w miejscach, w których jest to zabronione, przechodzenie, przejeżdżanie lub przeganianie zwierząt gospodarskich (chodzi tu też o grunt zaorany, zasiany lub obsadzony, znajdujący się w stanie sztucznego zalesienia, naturalnego odnowienia lub młodnik leśny do lat 20);
  • art. 152 § 1 KW, czyli niszczy lub użytkuje kosodrzewinę znajdującą się na siedliskach naturalnych w górach lub na torfowiskach;
  • art. 153 § 1 KW, czyli w nienależącym do sprawcy lesie: wydobywanie żywicy lub soku brzozowego, obrywanie szyszek, zdzieranie korę, nacinanie drzewa lub w inny sposób uszkadzanie drzewa, zbieranie mchu lub ściółki, zbieranie gałęzi, kory, wiórów, trawy, wrzosu, szyszek lub ziół albo zdzieranie darni, zbieranie grzybów lub owoców leśnych w miejscach, w których jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym;
  • art. 154 § 1 KW, czyli na nienależącym do sprawcy gruncie leśnym lub rolnym: wydobywanie piasku, marglu, żwiru, gliny lub torf, niszczenie lub uszkadzanie urządzenia służącego do utrzymania zwierząt lub ptaków, a także kopanie dołu lub rowu;
  • art. 155 § 1 KW, czyli niszczenie lub uszkadzanie urządzeń melioracyjnych na gruncie leśnym lub rolnym;
  • art. 156 § 1 KW, czyli na nienależącym do sprawcy gruncie leśnym lub rolnym niszczenie zasiewów, sadzonek lub trawy;
  • art. 157 § 1 KW, czyli wbrew żądaniu osoby uprawnionej – nie opuszczenie lasu, pola, ogrodu, pastwiska, łąki lub grobli;
  • art. 159 KW, czyli wbrew ciążącemu obowiązkowi w zakresie ochrony lasów – nie wykonywanie zabiegów zapobiegających, wykrywających i zwalczających nadmiernie pojawiające się i rozprzestrzeniające się organizmy szkodliwe;
  • art. 161 KW, czyli bez uprawnienia albo bez zgody właściciela lub posiadacza lasu – wjeżdżanie pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem do nienależącego do niego lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawianie takiego pojazdu w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym;
  • art. 162 § 1 i 2 KW, czyli: w lasach – zanieczyszczanie gleby lub wody albo wyrzucanie do lasu kamieni, śmieci, złomu, padliny lub innych nieczystości, albo w inny sposób zaśmiecanie lasu, a także zakopywanie, zatapianie, odprowadzanie do gruntu w lasach lub w inny sposób składowanie w lesie odpadów;
  • art. 163–166 KW, czyli: rozgarnianie ściółki i niszczenie grzybów lub grzybni, wybieranie jaj lub piskląt, niszczenie lęgowisk lub gniazd ptasich albo niszczenie legowisk, nor lub mrowisk znajdujących się w lesie albo na nienależącym do sprawcy gruncie rolnym, w lesie, w sposób złośliwy, płoszy albo ściga, chwyta, rani lub zabija dziko żyjące zwierzę, poza czynnościami związanymi z polowaniem lub ochroną lasów, a także puszczanie psa luzem w lesie.

Pracownicy Służby Leśnej, którym przysługują uprawnienia strażnika leśnego, są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w przywołanych wyżej przepisach: art. 81, art. 82 § 1 pkt 1, 2, 9 i 11, § 2 pkt 6 i 10 oraz § 3–6, art. 82a § 1 i 2, art. 148 § 1, art. 149, art. 151 § 1 i 2, art. 152 § 1, art. 153 § 1, art. 154 § 1, art. 155 § 1, art. 156 § 1, art. 157 § 1, art. 159, art. 161, art. 162 § 1 i 2 oraz art. 163–166 KW.

Strażnicy leśni oraz pracownicy Służby Leśnej, którym przysługują uprawnienia strażnika leśnego, są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w:

  • art. 127 pkt 1 lit. b–e oraz pkt 2, art. 131 pkt 12–14 ustawy z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1614 ze zm.), czyli: umyślne naruszanie zakazów obowiązujących w rezerwatach przyrody, parkach krajobrazowych, obszarach chronionego krajobrazu oraz obszarach Natura 2000; umyślne naruszanie zakazów obowiązujących w stosunku do: pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, użytków ekologicznych oraz zespołów przyrodniczo-krajobrazowych; a także wypalanie łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych, trzcinowisk lub szuwarów, wbrew przepisom – zabijanie zwierząt, niszczenie roślin lub grzybów lub niszczenie siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów, a także, bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom, naruszanie zakazów w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową;
  • art. 51 ust. 1 ustawy z 13.10.1995 r. – Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2033 ze zm.; dalej: PrŁow), czyli: strzelanie do zwierzyny w odległości mniejszej niż 500 m od miejsca zebrań publicznych w czasie ich trwania lub w odległości mniejszej niż 150 m od zabudowań mieszkalnych, wybieranie jaj, piskląt, niszczenie gniazd ptaków łownych lub niszczenie ich lęgowisk, przetrzymywanie zwierzyny bez odpowiedniego zezwolenia, niszczenie nor i legowisk zwierząt łownych, niszczenie urządzeń łowieckich, wybieranie karmy lub soli z lizawek, polowanie, nie posiadając przy sobie wymaganych dokumentów, a także – wbrew przepisom – nie dokonywanie wymaganych wpisów w upoważnieniu do wykonywania polowania indywidualnego.

Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w:

  • art. 154 § 1 pkt 2 i art. 164–166 KW;
  • art. 51 ust. 1 PrŁow.
Ważne

Upoważnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego wydaje:

  • dyrektor regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe – strażnikom leśnym wchodzącym w skład grupy interwencyjnej w regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych oraz nadleśniczym Lasów Państwowych;
  • nadleśniczy Lasów Państwowych – zastępcy nadleśniczego, inżynierowi nadzoru, leśniczemu i podleśniczemu oraz strażnikom leśnym zatrudnionym w nadleśnictwie Lasów Państwowych;
  • wojewoda – podległym strażnikom Państwowej Straży Łowieckiej.

Upoważnienie powinno zawierać:

  • oznaczenie organu wydającego upoważnienie wraz z odciskiem pieczęci okrągłej z wizerunkiem orła ustalonym dla godła Rzeczypospolitej Polskiej;
  • datę wydania i termin ważności upoważnienia;
  • powołanie podstawy prawnej;
  • imię, nazwisko i stanowisko służbowe upoważnionego;
  • numer legitymacji służbowej upoważnionego;
  • określenie obszaru, na którym upoważnienie jest ważne;
  • określenie wykroczeń, za które upoważniony może nakładać grzywny w drodze mandatu karnego;
  • imię, nazwisko i podpis wydającego upoważnienie.
Ważne

Utraciło moc rozporządzenie Ministra Środowiska z 24.9.2002 r. w sprawie zakresu wykroczeń, za które uprawnieni pracownicy Lasów Państwowych, pracownicy parków narodowych oraz strażnicy łowieccy są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. poz. 1432). W związku z tym, upoważnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego wydane na jego podstawie:

  • strażnikom leśnym oraz pracownikom Służby Leśnej, którym przysługują uprawnienia strażnika leśnego – tracą ważność;
  • strażnikom Państwowej Straży Łowieckiej – zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane.