Podstawą do wydania projektowanego rozporządzenia jest art. 42 ust. 7b ustawy z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967, dalej: KartaNauczU), który wejdzie w życie 1.9.2018 r. Zgodnie z nim minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich – Minister Sprawiedliwości, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1, przez nauczycieli, o których mowa w art. 42 ust. 3 w tabeli w lp. 11 (nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych) i art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b (nauczycieli specjalistów: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, doradców zawodowych), uwzględniając zróżnicowaną specyfikę szkół i placówek.
Dotychczas przepisy nie wskazywały, jakie zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, są realizowane w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, przez ww. nauczycieli. Prowadziło to do sytuacji, w której nauczyciele specjaliści w poszczególnych jednostkach oświatowych prowadzili w ramach pensum zajęcia innego rodzaju. Nowe rozporządzenie ma na celu ujednolicenie zajęć prowadzonych przez nauczycieli specjalistów w ramach pensum.
Projektowane rozporządzenie uwzględnia zadania realizowane w ramach pensum przez ww. nauczycieli wynikające z przepisów następujących rozporządzeń MEN:
1) z 1.2.2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 199 ze zm.);
2) z 30.4.2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532 ze zm.);
3) z 9.8.2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591);
4) z 24.7.2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1113 ze zm.);
5) z 9.8.2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1578);
6) z 2.11.2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1872 ze zm.);
7) z 11.8.2017 r. w sprawie publicznych placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (Dz.U. z 2017 r. poz. 1606);
8) z 18.8.2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015 r. poz. 1249 ze zm.);
9) z 23.4.2013 r. sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (Dz.U. z 2013 r. poz. 529);
10) z 8.3.2013 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 380);
11) z 24.8.2017 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1654).
Nauczyciele poradni psychologiczno-pedagogicznych
Projektowane rozporządzenie zakłada, że nauczyciele poradni psychologiczno-pedagogicznych w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, będą realizowali zadania związane z:
1) prowadzeniem badań diagnostycznych dzieci i młodzieży oraz podejmowaniem wobec nich innych działań diagnostycznych, w tym badań przesiewowych i obserwacji funkcjonowania dzieci i młodzieży w środowisku wychowania i nauczania;
2) udzielaniem dzieciom i młodzieży oraz rodzicom bezpośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o której mowa w przepisach w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych;
3) prowadzeniem działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, w tym działań mających na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem przez uczniów i wychowanków środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1030, dalej: NarkU);
4) prowadzeniem z uczniami, wychowankami, rodzicami i nauczycielami działań z zakresu edukacji dotyczącej ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, o których mowa w przepisach w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych;
5) dokonywaniem wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm., dalej: PrOśw), oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2 ustawy z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2198, dalej: OświatU);
6) prowadzeniem zajęć w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe;
7) udzielaniem nauczycielom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych, o której mowa w przepisach w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych;
8) prowadzeniem zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2017 r. poz. 882 oraz z 2018 r. poz. 138, 2245 i 2439).
Pozostałe zadania wykonywane przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych niewymienione powyżej powinny być realizowane w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych poradni (art. 42 ust. 2 pkt 2 KartaNauczU), a więc w ramach ogólnego 40-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy (po odjęciu godzin pensum).
Nauczyciele specjaliści
Z kolei na nauczycielach: pedagogach, psychologach, logopedach, terapeutach pedagogicznych i doradcach zawodowych, zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach, z wyjątkiem nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych, będą ciążyły, w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, zadania związane z:
1) prowadzeniem badań i działań diagnostycznych dzieci i młodzieży oraz podejmowaniem wobec nich innych działań diagnostycznych, w tym badań przesiewowych, diagnozowaniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży w celu określenia ich mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń utrudniających im funkcjonowanie i uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 PrOśw, oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 OświatU;
2) prowadzeniem zajęć i działań z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 4 PrOśw;
3) udzielaniem uczniom, wychowankom, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 PrOśw, oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 OświatU;
4) dokonywaniem wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 PrOśw, oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2 OświatU;
5) prowadzeniem działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, w tym działań mających na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem przez uczniów i wychowanków środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 3 NarkU;
6) prowadzeniem zajęć w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 1 PrOśw;
7) prowadzeniem zajęć z wychowankami, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 123 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 PrOśw, oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71b ust. 1 pkt 1 OświatU – w przypadku nauczycieli zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach wychowawczych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych;
8) prowadzeniem zajęć oraz specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 128 ust. 3 PrOśw, oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71c ust. 2 OświatU.
Pozostałe zadania wykonywane przez nauczycieli specjalistów niewymienione powyżej powinny być realizowane w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkół i przedszkoli (art. 42 ust. 2 pkt 2 KartaNauczU), a więc w ramach ogólnego 40-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy (po odjęciu godzin pensum).