Wygaśnięcie odrębnej własności lokalu wskutek jego zburzenia – uchwała Sądu Najwyższego

Stan faktyczny

Małżonkowie Z. uzyskali własność lokalu mieszkalnego i udział w nieruchomości wspólnej – w budynku, w którym oprócz ich mieszkania znajdował się jeszcze drugi, podobny lokal. Mieszkanie to otrzymali od ojczyma pani Z.

Niedługo po nabyciu mieszkania zdecydowali się na jego likwidację i rozebrali je całkowicie – za wiedzą i zgodą pozostałych współwłaścicieli budynku – właścicieli drugiego mieszkania. Zawarli bowiem z nimi ugodę, na mocy której mieli otrzymać odszkodowanie w kwocie 46,5 tys. zł za utratę własności. Z tą ugodą udali się do sądu, aby sfinalizować sprawę i wykreślić mieszkanie i współwłasność z księgi wieczystej.

Rozstrzygnięcie sądu I i II instancji

Sąd jednak uznał taką ugodę za niedopuszczalną, a następnie – po wszczęciu formalnego postępowania wieczystoksięgowego – oddalił powództwo państwa Z.

Sąd uznał bowiem, że w takich okolicznościach sprawy (gdzie były dwie nieruchomości lokalowe i nieruchomość wspólna, z których jeden lokal został zniszczony i własność – utracona) obecni współwłaściciele tych lokali powinni dokonać formalnego zniesienia współwłasności przysługujących im udziałów w nieruchomości wspólnej i do tego czasu nie było możliwe uwzględnienie żądania pozwu o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych, pomimo tego, że wszystkie strony zgadzały się na takie rozwiązanie i sprawa nie była sporna.

Apelację złożyli powodowie – małżeństwo Z., ale rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy w S. dostrzegł problem prawny, związany z ustaleniem skutku prawnego fizycznej likwidacji mieszkania.

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Problem ten rozstrzygnął SN uchwałą, zgodnie z którą wygaśnięcie odrębnej własności lokalu wskutek jego zburzenia powoduje ustanie tylko odrębnej własności drugiego lokalu. Natomiast udziały w nieruchomości wspólnej, związane z własnością obu lokali przekształcają się w udziały we współwłasności gruntu zabudowanego budynkiem, stanowiącym jego część składową i obejmującym jeden lokal.