Współczynnik ekwiwalentowy, tj. współczynnik konieczny do obliczenia przysługującego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy, oblicza się odejmując od liczby dni w roku kalendarzowym liczbę wszystkich obowiązkowych dni wolnych od pracy, tj. niedziel, ustawowych świąt przypadających w dzień inny niż niedziela oraz tzw. wolnych sobót (dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy) i dzieląc otrzymany wynik przez 12 (liczbę miesięcy w roku). Na 2018 r. współczynnik ten wynosił 20,92 (251 dni : 12 miesięcy). Współczynnik ten jest więc średnią liczbą dni roboczych w miesiącu w danym roku kalendarzowym.

Jednak w dniu 7.11.2018 r. Sejm uchwalił ustawę o ustanowieniu Święta Narodowego z okazji Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowym świętem i dniem wolnym od pracy – tylko w 2018 r. – ustanowiono dzień 12 listopada. W związku z tym nowym dniem wolnym od pracy konieczne jest ustalenie nowej wartości współczynnika ekwiwalentowego.

Ze względu na to, że stan prawny – w zakresie liczby dni ustawowo wolnych od pracy – zmienił się z dniem 8.11.2018 r. (wspomniana ustawa weszła w życie w tym właśnie dniu), należy przyjąć, że do dnia 7.11.2018 r. (włącznie) wartość współczynnika wynosiła nadal 20,92. Zatem w przypadku wszystkich stosunków pracy, które ustały do tego dnia włącznie, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop należało obliczać pracownikom z zastosowaniem tego właśnie współczynnika. Prawo do ekwiwalentu za urlop powstaje bowiem z dniem ustania stosunku pracy i ekwiwalent należy ustalić zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w tym dniu.

Natomiast z dniem 8.11.2018 r. zmienił się stan prawny – wskutek wejścia w życie ustawy ustanawiającej nowe święto będące dniem wolnym od pracy liczba dni roboczych w tym roku spadła do 250, zatem od tego dnia wartość tego współczynnika wynosi 20,83 (250 dni : 12 miesięcy). Taką wysokość współczynnika należy stosować do obliczania ekwiwalentu pieniężnego, do którego pracownicy nabyli prawo od dnia 8.11.2018 r., tj. do pracowników, których stosunek pracy ustał w dniu 8.11.2018 r. lub później.

Pogląd o braku zasadności przeliczania współczynnika ekwiwalentu za okres 1.1.-7.11.2018 r. i tym samym wypłaconych pracownikom wcześniej (tj. przed zmianami) ekwiwalentów za urlop prezentuje również MRPiPS oraz GIP.

Ponadto należy stwierdzić, że ekwiwalent powinien być wypłacony pracownikowi z dniem ustania stosunku pracy. Jednak nawet w razie opóźnienia w jego wypłacie o wysokości współczynnika ekwiwalentowego i tak decyduje dzień ustania stosunku pracy (i tym samym dzień, w którym pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu), a nie dzień wypłaty. Jeżeli zatem stosunek pracy z pracownikiem ustał np. w dniu 7.11.2018 r., a ekwiwalent wypłacono mu dopiero 9.11.2018 r., to należy zastosować „stary” współczynnik, tj. z dnia ustania stosunku pracy, czyli 20,92.