W podatkach dochodowych przychodami, co do zasady, są kwoty należne podatnikowi choćby faktycznie nie zostały przez niego otrzymane. Zatem przychód powstaje również w przypadku, gdy należność z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi, nie została uregulowana. Natomiast kosztem uzyskania przychodów są wydatki wynikające z operacji gospodarczych, nawet jeżeli nie zostaną one zapłacone. Aby zmobilizować dłużników do zapłaty zobowiązania w podatkach dochodowych wprowadzono również tzw. ulgę na złe długi.

Ulga na złe długi w podatkach dochodowych

Od przyszłego roku wierzyciel będzie miał możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli nie zostanie ona uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od dnia upływu jej terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie

Nieuregulowanie wierzytelności spowoduje również konsekwencje po stronie dłużnika. Będzie on miał obowiązek doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty zobowiązania, nieuregulowanego w terminie 90 dni od daty płatności.

Zgodnie z art. 18f ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; dalej: PDOPrU) i odpowiednio art. 26i ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.; dalej: PDOFizU), podstawa opodatkowania:

1) (u wierzyciela) może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;

2) (u dłużnika) podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

W przypadku, gdy po dokonaniu korekty podstawy opodatkowania należność zostałaby uregulowana (zbyta) wierzyciel będzie musiał zwiększyć podstawę opodatkowania oraz zapłacić podatek w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta). Natomiast w przypadku uregulowania zobowiązania przez dłużnika będzie miał on prawo do korekty zwrotnej w rozliczeniu za okres, w którym zobowiązanie to zostanie uregulowane.

Nowe przepisy w zakresie dokonania korekty podstawy opodatkowania przewidują również rozwiązania, które pozwalają na ich stosowanie w przypadku uregulowania lub zbycia części danej wierzytelności, co zapewnia elastyczność w radzeniu sobie z przeterminowanymi płatnościami zarówno po stronie dłużnika, jak i wierzyciela.

Warunki skorzystania z ulgi na złe długi

Przepisy dotyczące wierzycieli i dłużników w zakresie zastosowania ulgi na złe długi w podatku dochodowym stosuje się wyłącznie do wierzytelności lub zobowiązań, odpowiednio o zapłatę lub do zapłaty, świadczeń pieniężnych, wynikających z transakcji handlowych, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron określa się przychody lub koszty uzyskania przychodów, bez względu na termin ich ujęcia w tych przychodach lub kosztach uzyskania przychodów. Przykładowo, jeśli podatnik nabędzie środek trwały, od którego dokonuje odpisów amortyzacyjnych rozliczanych przez 3 lata, to korekta podstawy opodatkowania uzależniona zostanie wyłącznie od terminu zapłaty kontrahentowi za ten środek trwały, a nie od okresu amortyzacji.

Przepisy dotyczące zmniejszenia podstawy opodatkowania (u wierzyciela) o niezapłacone należności bądź zwiększenia podstawy opodatkowania (u dłużnika) stosuje się w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

2) od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek) jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;

3) transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.

 

Ważne

Okres 90 dni liczy się począwszy od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie upływie terminu do uregulowania zobowiązania.

 

Pozostałe regulacje w zakresie ulgi

Ponadto, możliwa będzie korekta podstawy opodatkowania uwzględniana przy wyliczaniu wysokości należnych zaliczek na podatek dochodowy, jednak wyłącznie w przypadku uzyskiwania przez podatnika dochodu.

Wyłączono możliwość stosowania przedmiotowych przepisów między podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów ustaw podatkowych.

Ponadto wprowadzono obowiązek wykazywania w zeznaniach podatkowych wierzytelności lub zobowiązań, które powodują zwiększenia lub zmniejszenia podstawy opodatkowania.