Udostępnianie decyzji wydawanych na podstawie przepisów antykorupcyjnych

K.I. złożył wniosek o udostępnienie informacji publicznej w postaci przesłania kopii decyzji wydanych przez Komisję rozpatrującą wnioski o wyrażenie zgody na zatrudnienie osób, które pełniły funkcje publiczne (dalej jako: Komisja), na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z 21.8.1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t. jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 ze zm., dalej jako: OgrDziałGospU), w okresie od 2010 r. do dnia złożenia wniosku.

Odmawiając udostępnienia kopii decyzji dotyczących osób, które za zgodą Komisji uzyskały zgodę na zatrudnienie przed upływem roku u przedsiębiorcy, w stosunku do którego brały udział, z racji stanowiska lub funkcji, w wydaniu rozstrzygnięć, Prezes Rady Ministrów stwierdził, że informacji tych nie może udostępnić z uwagi na treść art. 5 ust. 2 DostInfPubU, czyli z uwagi na ochronę prywatności osób, które zakończyły pełnienie funkcji publicznej. Wniosek składany do Komisji może złożyć jedynie osoba, która przestała już pełnić funkcję publiczną. Zatem zarówno wniosek, jak i postępowanie nim zainicjowane, dotyczą osoby, która nie pełni już funkcji publicznej. Zakaz zatrudnienia lub wykonywania innych zajęć u przedsiębiorcy nie wiąże się z równoczesnym pełnieniem funkcji publicznych, ale rozciąga się na okres roczny, licząc od zaprzestania pełnienia takiej funkcji.

Na skutek skargi K.I. WSA w Warszawie uchylił obie wydane w sprawie decyzje. W ocenie Sądu I instancji żądane przez wnioskodawcę kopie decyzji wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 OgrDziałGospU odnoszących się do zatrudnienia osób publicznych po zaprzestaniu pełnienia przez nie funkcji publicznych stanowią informacje publiczne i w udostępnieniu tych informacji nie ma zastosowania ochrona prywatności wynikająca z art. 47 Konstytucji RP i art. 5 ust. 2 DostInfPubU. Celem ustaw antykorupcyjnych jest bowiem transparentność działań osób publicznych nie tylko w czasie ich wykonywania, ale też po ich zakończeniu (przez okres roku). Skoro osoba publiczna po zakończeniu pełnienia funkcji publicznej domaga się ograniczenia zakazu podjęcia zatrudnienia przed upływem roku, opinia społeczna powinna poznać motywy ograniczenia tego okresu karencji. Sąd I instancji podkreślił, że inna wykładnia wypaczałaby sens ustaw antykorupcyjnych i mogłaby powodować, że osoby tuż po zakończeniu działalności publicznej łamałyby zakaz, o którym mowa w art. 7 OgrDziałGospU, zasłaniając się prawem do prywatności. W konsekwencji Sąd uznał, że konstytucyjne prawo do prywatności podlega ograniczeniu na rzecz prawa do informacji.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Prezesa Rady Ministrów. W uzasadnieniu wyjaśniono, że z art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 2 zd. 2 DostInfPubU wynika, że ograniczenie prawa do informacji ze względu na prywatność osoby fizycznej jest wyłączone w zakresie informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania tych funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna rezygnuje z przysługującego jej prawa. Artykuł 7 OgrDziałGospU kwalifikowany jako przepis antykorupcyjny, ma na celu uniemożliwienie wykorzystywania pełnionej funkcji czy zajmowanego stanowiska do załatwiania prywatnych interesów. TK podkreślił, że postawa wysokich urzędników publicznych, polegająca na zagwarantowaniu sobie pozycji na przyszłość, w praktyce może być bardziej naganna niż „bieżące” nadużywanie funkcji (zob. TK z 23.6.1999 r., K 30/98, OTK Nr 5/1999, poz. 101). W art. 7 ust. 1 OgrDziałGospU chodzi o zakaz przejawiania jakiejkolwiek późniejszej aktywności zawodowej u określonych pracodawców przez osobę, która zaprzestała pełnienia funkcji publicznej. Wprowadzenie rocznego zakazu zatrudnienia u przedsiębiorcy, w stosunku do którego osoba publiczna brała udział w rozstrzyganiu spraw danego przedsiębiorcy, nie dotyczy osób publicznych, ale osób które zaprzestały już pełnienia funkcji publicznej.

W ocenie NSA art. 5 ust. 2 zd. 2 DostInfPubU należy interpretować w ten sposób, że ograniczenie prawa do informacji publicznej dotyczy osób pełniących funkcje publiczne nie tylko aktualnie, ale również w przeszłości – jeżeli oczywiście żądana informacja ma związek z pełnieniem tych funkcji. Skoro w związku z pełnioną funkcją, osoby wymienione w art. 1 i art. 2 pkt 1–3 i 6–6b OgrDziałGospU, nie mogą przez okres roku być zatrudnione u przedsiębiorcy, jeżeli brały udział w rozstrzygnięciu w sprawach indywidualnych dotyczących tego przedsiębiorcy, ale mogą być od tego zakazu zwolnione, to informacje dotyczące tych okoliczności mają związek z wykonywaniem funkcji publicznej. Zatem informacje takie nie są objęte ograniczeniem ze względu na prawo do prywatności tych osób, których dotyczy ta informacja.Interpretacja art. 5 ust. 2 DostInfPubU w zw. z art. 7 ust. 1 i 2 OgrDziałGospU przyjęta przez Prezesa Rady Ministrów wypaczałaby i niweczyła w części cel OgrDziałGospU i mogłaby powodować, że przypadki osób łamiących tuż po zakończeniu działalności publicznej zakaz, o którym mowa w art. 7 OgrDziałGospU, nie zostałyby ujawnione. Ochrona prawa do prywatności uniemożliwiałaby bowiem kontrolę społeczną pod względem tego, czy taka osoba uzyskała zgodę Komisji. Ponadto, skoro osoba publiczna po zakończeniu pełnienia tej funkcji domaga się ograniczenia zakazu podjęcia zatrudnienia przed upływem roku, opinia publiczna powinna poznać motywy ograniczenia tego okresu karencji, a przez to mieć możliwość poddać oceny działalności Komisji rozpoznającej sprawy na podstawie art. 7 OgrDziałGospU. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy Prezes Rady Ministrów powołując się na prawo do prywatności tych osób odmówił udostępnienia przedmiotowych decyzji w całości.