Podatek od sprzedaży detalicznej
Rządowy pomysł wprowadzenia podatku od sprzedaży detalicznej sięga 2016 r. Zgodnie z założeniami polskiego ustawodawcy przedmiotem opodatkowania jest sprzedaż detaliczna towarów konsumentom będącym osobami fizycznymi. Ustawa z 6.7.2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1293, dalej PodSprzedDetU) zakłada, że podatnikami tego podatku są wszyscy sprzedawcy detaliczni, zaś podstawę opodatkowania stanowi osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ponad kwotę 17 mln zł. W ramach podatku od sprzedaży detalicznej wprowadzona została skala progresywna. Stawki podatku wynoszą:
- 0,8% w odniesieniu do miesięcznego przychodu w przedziale od 17 do 170 mln zł
- 1,4% w odniesieniu do miesięcznego przychodu w przedziale przekraczającym kwotę 170 mln zł Przedmiotowa ustawa weszła w życie 1.9.2016 r. i niemal natychmiast została zakwestionowana przez UE.
Wątpliwości KE
Komisja Europejska już na etapie projektu PodSprzedDetU powzięła wątpliwości, co do zgodności projektowanych przepisów z prawem europejskim. Zdaniem KE stawki progresywnego podatku od przychodów były powiązane z wielkością przedsiębiorstwa, a nie z jego zyskownością. Komisja uznała także, że zaproponowane stawki wprowadzają nierówne traktowanie przedsiębiorstw i w związku z tym należy je uznać za selektywne. Zdaniem instytucji powyższe rozwiązania stanowią „pomoc państwa” w rozumieniu przepisów unijnych.
Po uchwaleniu i wejściu w życie spornej ustawy Komisja Europejska podjęła decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego. Na skutek tej decyzji rząd Polski został wezwany do zawieszenia stosowania podatku do czasu wydania decyzji o jego zgodności z rynkiem wewnętrznym. Postępowanie zostało zakończone wydaniem przez KE decyzji negatywnej. Strona polska złożyła do Sądu UE skargę o stwierdzenie nieważności decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, a także o stwierdzenie nieważności samej decyzji negatywnej. Postępowanie sądowe zakończyło się stwierdzeniem nieważności spornych decyzji, a sprawa trafiła do TSUE.
W ocenie TSUE
Rozpoznając sprawę trybunał zwrócił uwagę na kilka ważnych kwestii. Po pierwsze podkreślił, że w zakresie swobód podstawowych rynku wewnętrznego państwa członkowskie mają swobodę w ustanawianiu systemu opodatkowania, który uznają za najbardziej odpowiedni. Oznacza to, że stosowanie opodatkowania progresywnego zależy od uznania każdego państwa członkowskiego. Zdaniem TSUE kwestia ta dotyczy także pomocy państwa. Jak ocenił trybunał „prawo Unii w dziedzinie pomocy państwa, co do zasady nie stoi na przeszkodzie temu, aby państwa członkowskie zdecydowały się na wybór progresywnych stawek opodatkowania mających na celu uwzględnienie zdolności podatkowej podatników”. Trybunał podkreślił także, że z obowiązującego prawa UE nie wynika, by stosowanie progresywnych stawek było zastrzeżone wyłącznie do opodatkowania zysków.
W swoim orzeczeniu w sprawie C‑562/19 P z 16.3.2021 r. TSUE orzekł, że KE niesłusznie uznała, iż wprowadzenie przez Polskę progresywnego podatku od przychodów ze sprzedaży detalicznej towarów skutkowało powstaniem selektywnej korzyści na rzecz przedsiębiorstw osiągających niskie przychody związane z tą działalnością. Zdaniem trybunału KE nie mogła zakwalifikować podatku jako pomocy państwa bez oparcia się na istnieniu uzasadnionych wątpliwości w tym zakresie. Z tego względu TSUE orzekł o oddaleniu wniesionego przez KE odwołania od wyroku Sądu UE, w którym sąd ten stwierdził nieważność decyzji w sprawie wszczynającej formalne postępowanie wyjaśniające i nakazującej zawieszenie stosowania progresywnej skali podatku od sprzedaży detalicznej oraz w sprawie negatywnej decyzji KE w sprawie pomocy państwa w zakresie wdrożonego przez Polskę podatku od sprzedaży detalicznej.