Tak zwana „Tarcza 3.0.” nie wprowadza żadnych niekorzystnych rozwiązań w zakresie instytucji raportu o stanie gminy. Nie wprowadza bowiem mechanizmu automatycznego wniosku o odwołanie wójta w razie, gdy rada nie udzieli mu wotum zaufania (na wzór z samorządu powiatowego). Jednocześnie wprowadza korzystne rozwiązanie, bowiem przedłuża dla wójta termin na przedstawienie radzie gminy raportu o stanie gminy.

Analiza podanego zapytania wymaga zasadniczo odniesienia się do regulacji prawnych KoronawirusU, SamGminU oraz pośrednio do SamPowiatU.

I tak, skoro przedmiotowe zapytanie dotyczy tzw. raportu o stanie gminy, to na szczególną uwagę zasługują zapisy ujęte w art. 28aa SamGminU. W przepisie tym postanowiono m.in. że raport obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Rada gminy może określić w drodze uchwały szczegółowe wymogi dotyczące raportu. Rada gminy rozpatruje raport, o którym mowa w ust. 1, podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności. Nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę. W debacie nad raportem o stanie gminy radni zabierają głos bez ograniczeń czasowych. W debacie nad raportem o stanie gminy mieszkańcy gminy mogą zabierać głos.

Następnie, po zakończeniu debaty nad raportem o stanie gminy rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania. Uchwałę o udzieleniu wójtowi wotum zaufania rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. Niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania. W przypadku nieudzielenia wójtowi wotum zaufania w dwóch kolejnych latach rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta. Przepisy art. 28a ust. 3 i 5 SamGminU stosuje się odpowiednio.

Z powyższego wynika więc, że nieudzielenie wójtowi tzw. wotum zaufania nie jest równoznaczne – ze złożeniem wniosku o jego odwołanie. Z kolei, we wspomnianej na wstępie SamPowiatU istnieje właśnie takie rygorystyczne rozwiązanie. Jak bowiem wynika z art. 30a ust. 10 tej ostatniej ustawy – nieudzielenie przez radę powiatu wotum zaufania zarządowi powiatu jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu.

Powyższego mechanizmu nie zmieniają też najnowsze regulacje ZmKoronawirusU3.0, zwanej potocznie „Tarczą 3.0”. Co jednak warto odnotowania, właśnie ta ustawa wprowadził pewną nowelizację do tarczy antykryzysowej, poprzez dodanie nowej regulacji o treści:

„Art. 15zzzzzz. Termin przedstawienia raportu o stanie jednostki samorządu terytorialnego określony w art. 28aa ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713), art. 30a ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 511, 1571 i 1815) i art. 34a ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, 1571 i 1815), przypadający w 2020 r., przedłuża się o 60 dni”.

Ważne
W tym miejscu przypomnieć należy, że przed omawianą nowelizacją – wójt miał termin na przedstawienie ww. raportu – do dnia 31 maja danego roku. Po nowelizacji ów termin uległ więc przedłużeniu o 60 dni, w praktyce do dnia 30.7.2020 r. Podkreślenia jednak wymaga, że ww. regulacja obowiązuję jedynie w 2020 r., co wynika z trudnej sytuacji organizacyjnej związanej m.in. z funkcjonowaniem jednostek samorządu terytorialnego, w tym ich organów.