Nowelizacja rozporządzenia z 17.11.2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. z 2003 r. poz. 2026 ze zm.), nad którą pracuje resort, ma dostosować uprawnienia funkcjonariuszy do obowiązujących ustaw. Ustawa z 11.1.2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 908 ze zm.) daje gminom prawo ustanowienia strefy czystego powietrza, a tam – co do zasady – mogłyby się poruszać tylko pojazdy napędzane alternatywnie, czyli energią elektryczną, wodorem lub gazem ziemnym. Dzięki temu gminy mogą lepiej kształtować lokalną politykę ochrony powietrza, obniżając emisję szkodliwych związków.
Skuteczna ochrona tych stref wymaga przyznania strażom gminnym (miejskim) uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatów karnych. Konieczność przyznania takich uprawnień została wskazana już w uzasadnieniu do projektu ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Jednak nie wszyscy strażnicy mogliby wystawiać takie mandaty. W projekcie rozporządzenia a jedynie ci, którzy mają upoważnienie do wykonywania kontroli ruchu drogowego.
To nie jedyna zmiana, planowana w rozporządzeniu. Obecnie ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przewiduje sankcje za niezłożenie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz za składanie informacji o posiadaniu kompostownika lub kompostowaniu w nim bioodpadów niezgodnych ze stanem faktycznym. Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu nowelizacji rozporządzenia „Jak wynika z dotychczasowych doświadczeń strażników gminnych (miejskich), znaczna część właścicieli nieruchomości nie wypełnia swoich obowiązków (…)”.
Kontrole wykazują, że często zdarzają się przypadki świadomej, nieprawidłowej segregacji odpadów, a nawet całkowitego braku segregacji, chociaż deklaracja wskazuje na coś innego. Zachętą do nieuczciwości może być też zwolnienie właścicieli domów jednorodzinnych z części opłaty za gospodarowanie odpadami w przypadku kompostowania odpadów w kompostowniku przydomowym. Taka możliwość może skłonić do złożenia deklaracji o posiadaniu kompostownika, a w rzeczywistości składowania odpadów gdzie indziej. Dodanie uprawnień do nakładania mandatów umożliwi skuteczne karanie nieuczciwych osób.
Dotychczas strażnicy mogli karać tylko za nieodpowiednie składowanie, które zagrażało bezpieczeństwu życia i zdrowia ludzi. Jak czytamy w uzasadnieniu, możliwość nakładania grzywien (mandatów karnych) przez strażników miejskich pomagała do tej pory utrzymywać czystość i porządek na obszarach gmin. Było to szczególnie przydatne na terenie budów, gdzie często w nieporządku walały się kawałki styropianu, folii, płyt kartonowo-gipsowych czy wiadra po chemii budowlanej. Projektodawcy przewidują, że przyznanie strażom gminnym nowych uprawnień wzmocni ochronę porządku publicznego w tych samorządach, które takie służby posiadają.
Projekt jest na etapie uzgodnień.
