Zasadniczo świadczenie usług krótkoterminowego czarteru jachtu powinno zostać opodatkowane przez polskiego przedsiębiorcę w zakresie VAT na terytorium Hiszpanii. Wynika to z tego, że przedmiotem świadczonych usług jest krótkoterminowy czarter jachtu, który jest faktycznie oddawany do dyspozycji kontrahentów na terytorium Hiszpanii. W konsekwencji tego polski przedsiębiorca powinien zarejestrować się do celów VAT na terytorium Hiszpanii, prowadzić odpowiednią ewidencję VAT, wystawiać faktury lub rachunki, składać deklaracje podatkowe oraz płacić VAT należny do hiszpańskiego urzędu skarbowego zgodnie z hiszpańskim prawem podatkowym. Dodatkowo polski przedsiębiorca – jako polski podatnik VAT – powinien ujawnić świadczenie usług podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium Hiszpanii w pliku JPK VAT składanym do polskiego urzędu skarbowego. Polski przedsiębiorca mógłby skorzystać z rozliczenia VAT na terytorium Hiszpanii za pośrednictwem polskich organów podatkowych w ramach szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS), bez konieczności rejestracji do celów VAT na terytorium Hiszpanii, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki określone w art. 130a–130d ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU). W działalności interpretacyjnej organów podatkowych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych trudno znaleźć interpretacje podatkowe lub orzeczenia dotyczące możliwości zastosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego czarteru jachtu lub innych środków transportu. Dlatego też warto zastanowić się nad wystąpieniem do Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu potwierdzenia możliwości zastosowania tej procedury przez polskiego przedsiębiorcę.
Miejsce opodatkowania VAT usług krótkoterminowego czarteru jachtów
Zasadniczo w przypadku świadczenia usług na rzecz przedsiębiorcy, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce siedziby usługobiorcy (zob. art. 28b ust. 1 VATU). Przy czym, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 28b ust. 2 VATU). Przez stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej; dalej: WykVATDyrR).
Z kolei w przypadku świadczenia usług na rzecz konsumenta, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce siedziby usługodawcy (zob. art. 28c ust. 1 VATU). Przy czym, w przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy, znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Wyjątkowo jednak, w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu, miejscem opodatkowania tych usług w zakresie VAT jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 VATU). Nie ma znaczenia w tym zakresie fakt, czy usługobiorcą jest przedsiębiorca, czy konsument.
Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu należy rozumieć ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających – przez okres nieprzekraczający 90 dni (zob. art. 28j ust. 2 VATU). Zasadniczo czas wynajmu środka transportu powinien być ustalany na podstawie umowy zawartej przez strony (zob. art. 39 ust. 1 WykVATDyrR), ale jeżeli wynajem tego samego środka transportu jest objęty następującymi po sobie umowami zawartymi między tymi samymi stronami, czas wynajmu odpowiada okresowi ciągłego posiadania lub użytkowania tego środka transportu na podstawie wszystkich umów (zob. art. 39 ust. 2 WykVATDyrR).
Przez środek transportu należy rozumieć pojazdy, mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu, w szczególności statki (zob. art. 38 ust. 1 i art. 38 ust. 2 WykVATDyrR).
Z kolei miejscem, w którym środek transportu jest faktycznie oddany do dyspozycji najemcy, jest miejsce, w którym najemca lub osoba trzecia działająca w jego imieniu przejmuje nad nim fizyczne posiadanie (zob. art. 40 WykVATDyrR).
Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa podatkowego należy wskazać, że zasadniczo w przedmiotowym stanie faktycznym świadczenie usług krótkoterminowego czarteru jachtu powinno zostać opodatkowane przez polskiego przedsiębiorcę w zakresie VAT na terytorium Hiszpanii. Wynika to z tego, że przedmiotem świadczonych usług jest krótkoterminowy czarter jachtu, który jest faktycznie oddawany do dyspozycji kontrahentów na terytorium Hiszpanii. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w działalności interpretacyjnej organów podatkowych (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 8.2.2022 r., 0111-KDIB3-3.4012.621.2021.4.MS oraz z 1.10.2020 r., 0111-KDIB3-3.4012.315.2020.2.PK).
W konsekwencji tego polski przedsiębiorca powinien zarejestrować się do celów VAT na terytorium Hiszpanii, prowadzić odpowiednią ewidencję VAT, wystawiać faktury lub rachunki, składać deklaracje podatkowe oraz płacić VAT należny do hiszpańskiego urzędu skarbowego zgodnie z hiszpańskim prawem podatkowym. Dodatkowo polski przedsiębiorca – jako polski podatnik VAT – powinien ujawnić świadczenie usług podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium Hiszpanii w pliku JPK VAT składanym do polskiego urzędu skarbowego (zob. art. 109 ust. 3a VATU).
Możliwość zastosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) do usług krótkoterminowego czarteru jachtów
Zgodnie z przepisami VATU w przypadku świadczenia przez polskiego podatnika VAT na rzecz konsumenta usług podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż Polska, polski podatnik VAT może skorzystać ze szczególnej procedury unijnej, umożliwiającej rozliczenie VAT w tym innym kraju UE za pośrednictwem polskiego urzędu skarbowego, bez konieczności rejestracji do celów VAT w tym innym kraju UE (zob. art. 130a–130d VATU). W celu skorzystania z tej procedury polski podatnik VAT musi jednak spełnić określone warunki.
Po pierwsze, w rozumieniu przywołanych przepisów VATU przez podatnika uprawnionego do skorzystania z tej procedury uważa się m.in. osobę, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE,
2) nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego UE, na terytorium którego świadczone usługi podlegają opodatkowaniu VAT oraz rozliczeniu w ramach szczególnej procedury unijnej,
3) świadczy usługi na rzecz konsumentów, tzn. osób nieprowadzących działalności gospodarczej.
Po drugie, przedmiotem usług świadczonych przez podatnika powinny być usługi podlegające opodatkowaniu VAT w innym kraju UE, niż miejsce siedziby działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej tego podatnika.
Po trzecie, w celu skorzystania z tej procedury podatnik musi złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z tej procedury do właściwego organu podatkowego w państwie członkowskim identyfikacji, np. w miejscu siedziby działalności gospodarczej.
Jednocześnie przepisy VATU nie wyłączają wprost możliwości stosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) w stosunku do usług krótkoterminowego czarteru jachtu.
Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny należy uznać, że polski przedsiębiorca mógłby skorzystać z rozliczenia VAT na terytorium Hiszpanii za pośrednictwem polskich organów podatkowych w ramach szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS), bez konieczności rejestracji do celów VAT na terytorium Hiszpanii, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki określone w art. 130a–130d VATU.
W szczególności należałoby zweryfikować, czy polski przedsiębiorca posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług na terytorium Hiszpanii. Jeżeli tak, to polski przedsiębiorca nie mógłby skorzystać z rozliczenia VAT na terytorium Hiszpanii za pośrednictwem polskich organów podatkowych w ramach szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS). W takim przypadku bowiem polski przedsiębiorca powinien zarejestrować się do celów VAT na terytorium Hiszpanii, prowadzić odpowiednią ewidencję VAT, wystawiać faktury lub rachunki, składać deklaracje podatkowe oraz płacić VAT należny do hiszpańskiego urzędu skarbowego zgodnie z hiszpańskim prawem podatkowym.
Działalność interpretacyjna organów podatkowych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych
W działalności interpretacyjnej organów podatkowych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych trudno znaleźć interpretacje podatkowe lub orzeczenia dotyczące możliwości zastosowania szczególnej procedury unijnej (tzw. procedury VAT OSS) w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego czarteru jachtu lub innych środków transportu.
W związku z powyższym, w celu zmniejszenia ryzyka ewentualnego sporu z organem podatkowym w tym zakresie oraz zwiększenia bezpieczeństwa podatkowego polskiego przedsiębiorcy, warto zastanowić się nad wystąpieniem do Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu potwierdzenia możliwości zastosowania tej procedury przez polskiego przedsiębiorcę.
