Sprawa zaczęła się w styczniu 2019 r. od wystąpienia gminy Wrocław do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie interpretacji indywidualnej. W pytaniu chodziło o to, czy opłaty za przekształcenie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Gmina była właścicielem nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste, jak też zarejestrowanym podatnikiem VAT (czynnym). Ustawa przekształceniowa przenosiła własność części gruntów na dotychczasowych użytkowników za opłatą, wnoszoną przez 20 lat lub jednorazowo. Fiskus odpowiedział, że w takiej sytuacji gmina będzie działała w charakterze podatnika VAT i opłaty będą podlegały opodatkowaniu.

Gmina w skardze do WSA stwierdziła, że nie powinna płacić VAT, bo samo przekształcenie użytkowania wieczystego nie wpływa na „władztwo rzeczy”, którym już wcześniej użytkownik mógł rozporządzać jak właściciel. Nie może być traktowana jako ponowna dostawa tego samego towaru. Z tego względu nie można mówić o opodatkowaniu VAT. Sąd zadał TSUE pytania: czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa stanowi dostawę towarów w rozumieniu dyrektywy VAT oraz czy gmina, pobierając opłaty z tego tytułu, jest podatnikiem VAT w rozumieniu tej dyrektywy.

Rzecznik generalna zaproponowała, by TSUE uznał przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności za, z mocy prawa, dostawę towarów w rozumieniu dyrektywy VAT. Uważa też, że pobierając opłaty nie działa w charakterze organu władzy publicznej, ale jako podatnik VAT.
Dotychczasowe opłaty z tytułu użytkowania wieczystego podlegały opodatkowaniu, jako wynagrodzenie za dostawę towarów, i uzyskanie statusu właściciela nie zmienia podatkowego charakteru płatności. Na drugie pytanie rzecznik odpowiedziała, że podmioty prawa publicznego działają w charakterze organów władzy publicznej tylko wtedy, gdy nie wykonują działalności na takich warunkach jak przedsiębiorcy. Chociaż obowiązek przekształcenia pochodzi z ustawy, to opłata nie była ustalana przez gminę jako organ władzy publicznej na podstawie właściwego dla niej reżimu prawnego w ramach postępowania administracyjnego. Co więcej, gmina pobierała opłatę działając jak właściciel nieruchomości.