Powołania funkcji Rzecznika Praw Podatnika ma gwarantować podatnikom ochronę ich praw oraz przyczyniać się do zmiany oraz kształtowania nowych standardów funkcjonowania administracji skarbowej. W projekcie ustawy zawarto także Kartę Praw Podatnika, która stanowi przyjazny i dostępny przewodnik po prawie podatkowym dla każdego. Ustawa ma wejść w życie z 1.1.2020 r.
Rzecznika Praw Podatnika jako wysokiej klasy specjalista w zakresie prawa podatkowego, będzie stał na straży praw podatników, szczególnie poszanowania zasady zaufania do władzy publicznej, bezstronności, równego oraz sprawiedliwego traktowania, respektowania słusznych interesów podatników oraz racjonalności działania organów podatkowych wobec nich. Rzecznik będzie działać z urzędu lub na wniosek, m.in. podatników, organizacji przedsiębiorców lub samorządu zawodowego. Organy i instytucje, do których rzecznik się zwróci o pomoc, będą zobowiązane do współpracy i udzielania mu nieodpłatnej pomocy. Będzie on również współpracował z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców na zasadach określonych w ustawie.
Projekt ustawy określa katalog zadań i uprawnień rzecznika, w tym m.in. prawo do:
- przedstawiania organom, organizacjom lub instytucjom publicznym wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw podatnika, wzmocnienia spójności prawa podatkowego, usunięcia zbędnych procedur czy wymogów formalnych;
- analizowania sposobu załatwiania skarg i wniosków podatników przez organy podatkowe (na tej podstawie Szef KAS będzie mógł przedstawić wnioski służące poprawie obsługi podatników);
- występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo o wydanie lub zmianę aktów normatywnych z zakresu prawa podatkowego;
- uczestniczenia jako mediator w postępowaniu podatkowym i sądowo-administracyjnym;
- występowania do właściwego organu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie podatnika, który nie ma możliwości samodzielnego złożenia takiego wniosku lub sprawia mu to nadmierną trudność;
- prowadzenia działalności edukacyjnej i informacyjnej z obszaru prawa podatkowego, a zwłaszcza dotyczącej praw i obowiązków podatnika wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Projekt ustawy zawiera zamknięty i wąski katalog przyczyn odwołania osoby pełniącej funkcję Rzecznika.
Ponadto w projekcie zawarto Kartę Praw Podatnika, która stanowi przyjazny i dostępny przewodnik dla podatników po prawie podatkowym.
Rządowy projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika (druk 3516) po pierwszym czytaniu w Sejmie został skierowany do Komisji Finansów Publicznych.