Rząd planuje wydłużyć termin na podjęcie uchwał budżetowych przez JST

16 listopada br. mija termin na składanie przez zarządy jednostek samorządu terytorialnego projektów uchwał budżetowych na 2021 r.:

1) organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego,

2) regionalnej izbie obrachunkowej celem zaopiniowania.

Wraz z projektem uchwały budżetowej przedkładane są organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego i regionalnej izbie obrachunkowej:

1) uzasadnienie do projektu uchwały budżetowej;

2) inne materiały określone w uchwale, o której mowa w art. 234 FinPubU.

Warto też wspomnieć, że opinię regionalnej izby obrachunkowej o projekcie uchwały budżetowej zarząd jednostki samorządu terytorialnego jest obowiązany przedstawić, przed uchwaleniem budżetu, organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.

Wskazane terminy „budżetowe” nie uległy więc żadnych modyfikacjom, w tym zakresie żadnych zmian nie przewiduje tzw. tarcza antykryzysowa, czyli KoronawirusU, ani jej kolejne nowelizacje.

Co jednak istotne, pojawiły się „sygnały” ze strony rządowej, że zmianie mają ulec inne terminy ważne z perspektywy budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Mianowicie, chodzi o zmiany terminu uchwalenia podstawowego dokumentu w gospodarce finansowej jednostek samorządu terytorialnego, czyli po prostu – uchwały budżetowej. Według dotychczasowej i aktualnej nadal regulacji art. 239 FinPubU – uchwałę budżetową organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego. Zasadą jest więc podjęcie uchwały budżetowej do końca danego roku kalendarzowego, czyli do 31 grudnia br., z zastrzeżeniem ww. wyjątku. Jednocześnie na uwagę zasługuje regulacja art. 240 FinPubU, gdzie m.in. postanowiono, że do czasu podjęcia uchwały budżetowej, jednak nie później niż do dnia 31 stycznia roku budżetowego, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 238 ust. 1 FinPubU. Z kolei, w ust. 3 ww. art. 240 FinPubU postanowiono, że w przypadku niepodjęcia uchwały budżetowej w terminie, o którym mowa w ust. 1 (czyli do 31 stycznia), regionalna izba obrachunkowa, w terminie do końca lutego roku budżetowego, ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały, o której mowa w ust. 1.

Z zapowiedzi rządu (po konsultacjach z samorządami) wynika, że zmiana dotyczyłaby terminów związanych z ww. procedurą budżetową, a ściślej rzecz ujmując chodziłoby o przesunięcie wyjątkowo w 2021 r. – terminu ustawowego na podjęcie uchwały budżetowej z ww. 31.1.2021 r. do 31.3.2021 r.

W kontekście aktualnej sytuacji epidemii wydaje się, że takie rozwiązanie jest jak najbardziej uzasadnione, i to różnymi względami. Podstawową kwestią są znacznie utrudnione wzajemne kontakty urzędników, względnie radnych samorządowych, wskutek czego poważnie ograniczone są możliwości wnikliwej analizy sytuacji finansowej danej jednostki samorządu terytorialnego. Jak bowiem pokazuje praktyka procedowania w aktualnych szczególnych uwarunkowaniach spowodowanych COVID-19, zdalny tryb procedowania, jakkolwiek jest niewątpliwie trybem bezpiecznym dla jego uczestników, to faktycznie stwarza także dla nich wiele różnych ograniczeń, choćby ze względów techniczno-organizacyjnych. W konsekwencji procedura decyzyjna ulega częstokroć wydłużeniu. W obliczu zaś końca roku budżetowego i podejmowania oprócz uchwał budżetowych – szczególnie w jednostkach samorządu terytorialnego o statusie gmin – wielu uchwał z innych zakresów przedmiotowych (np. uchwał podatkowych, dotacyjnych), a dotyczących także 2021 r., wydaje się koniecznym, aby podstawowy dokument gospodarki finansowej na 2021 r. w postaci uchwały budżetowej był przygotowany z możliwie największą rozwagą i z uwzględnieniem wszechstronnej analizy strony dochodowej i wydatkowej. Postulat ten ma zaś szczególne znaczenie, w obliczu najtrudniejszej od wielu lat sytuacji finansowej wielu jednostek samorządu terytorialnego. W tym kontekście wydłużenie ostatecznego terminu na podjęcie uchwały budżetowej z 31.1.2021 r. na 31.3.2021 r. jest jak najbardziej uzasadnione. Pozwoli to także zapewne uniknąć ewentualnych nieprawidłowości, które mogą być stwierdzane przez regionalne izby obrachunkowe w trakcie weryfikowania zapisów uchwał budżetowych poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.