Ustawa z 16.10.2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych, wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania przewidziane w dyrektywie Rady (UE) 2017/1852 z 10.10.2017 r. w sprawie mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w UE.

Jednocześnie problematyka ta jest uregulowana w ratyfikowanych przez Polskę umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (umowy bilateralne), a także w wielostronnej umowie międzynarodowej – Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych (Konwencja Arbitrażowa).

Celem ustawy jest również zwiększenie przejrzystości środków umożliwiających rozwiązywanie sporów mogących powstać na tle podwójnego opodatkowania, poprzez wskazanie możliwych procedur, przy jednoczesnym zapewnieniu jasnych reguł ich inicjowania oraz pozostawienie w tym zakresie wyboru wnioskodawcy. Ma to być realizowane w ramach jednego aktu prawnego poprzez:

1) wprowadzenie nowej procedury rozstrzygania sporów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania;

2) uporządkowanie procedur dotyczących podwójnego opodatkowania, poprzez uwzględnienie istniejących, dostępnych już środków w postaci:

3) postępowań prowadzonych na podstawie Konwencji Arbitrażowej oraz

4) postępowań prowadzonych na podstawie umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Ponadto w omawianej ustawie zamieszczono regulacje dotyczące uprzednich porozumień cenowych (APA) zawarte dotychczas w OrdPU w dziale IIA „Porozumienia w sprawach ustalenia cen transferowych”.

Ustawa wprowadza także do polskiego systemu prawa podatkowego program oparty na współpracy między podatnikami a organami podatkowymi. Regulacje dotyczące powyższych rozwiązań zostały wprowadzone ustawą do ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej: OrdPU). W ramach procedur ukierunkowanych na współdziałanie (co-operative compliance) zostały przewidziane dwa rozwiązania uzgodnieniowe. Podstawę ma stanowić umowa o współdziałanie, a w ramach zawartej umowy o współdziałanie, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zawrzeć z podatnikiem porozumienie podatkowe w zakresie objętym tą umową w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, ustalania cen transferowych, braku zasadności zastosowania klauzuli o unikaniu opodatkowania, wysokości prognozowanego na następny rok podatkowy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, a także innej sprawie, niezbędnej dla zapewnienia prawidłowej realizacji umowy o współdziałanie.

Szef KAS przeprowadza audyt podatkowy wobec podatnika przed zawarciem umowy o współdziałanie (audyt wstępny) oraz w trakcie obowiązywania umowy o współdziałanie (audyt monitorujący) w celu sprawdzenia:

1) prawidłowości wypełniania obowiązków podatkowych;

2) skuteczności i adekwatności ram wewnętrznego nadzoru podatkowego.

Umowa o współdziałanie może zostać zawarta przez Szefa KAS jedynie na wniosek największych podmiotów, czyli takich, których wartość przychodu, wskazana w zeznaniu podatkowym uregulowanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 000 000 euro. Umowa o współdziałanie stanowić będzie innowacyjną formę nadzoru KAS nad prawidłowością wypełniania obowiązków podatkowych, realizowaną na etapie przed złożeniem zeznania.

Przepisy w zakresie zmian w OrdPU wejdą w życie z 1.7.2020 r.