Procedura podwyższania płac minimalnych w służbie zdrowia krok po kroku

Przez wszystkich zatrudnionych w podmiotach leczniczych należy rozumieć wyłącznie osoby objęte ustawą z 8.6.2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1473 ze zm.: dalej: NajWynPracMedU). Co ważne, od 25.10.2018 r. do pracowników medycznych dołączyli pracownicy niemedyczni (patrz Definicje pojęć), m.in. inżynierowie medyczni, pielęgniarki oddziałowe i koordynujące, pielęgniarki, położne, farmaceuci czy fizjoterapeuci. Stało się tak na mocy ustawy z 13.9.2018 r. zmieniającej ustawę o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1942; dalej ustawa zmieniająca), która właśnie tego dnia weszła w życie. W art. 3 zagwarantowała ona pracownikom niemedycznym podwyżki jeszcze w tym roku, bo od 1.7.2018 r. sposób ich przyznania powinien zostać określony w porozumieniu zawartym przez podmiot leczniczy ze związkami zawodowymi lub przedstawicielem pracowników do 25.11.2018 r. (miesiąc od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej). Jeśli w tym terminie nie uda się uzyskać konsensusu, podmioty lecznicze będą musiały wydać zarządzenia do 10.12.2018 r. (14 dni od upływu okresu na porozumienie).

W latach 2019-2021 wzrosty stawek najniższego wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników medycznych i niemedycznych powinny następować w trybie porozumienia przyjętego do 31 maja danego roku. Jeśli do tego dnia nie zostanie ustalone, wówczas podmiot medyczny wyda do 15 czerwca danego roku zarządzenie w sprawie podwyżek (art. 3 ust. 1 pkt 4 NajWynPracMedU w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą).

1. Procedura wdrażania regulacji NajWynPracMedU w latach 2019-2021

Krok 1. Tryb procedowania

Zawarcie porozumienia o sposobie podwyższania wynagrodzenia zasadniczego pracowników medycznych (patrz Definicje pojęć) i niemedycznych zależy od tego, czy w podmiocie leczniczym (patrz Definicje pojęć) działa organizacja związkowa reprezentująca pracowników, uprawniona do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy. Jeśli tak, to z nią ma być ustalony i podpisany ten dokument. Jeśli w konkretnej placówce jest tylko jedna organizacja związkowa, to termin uzgodnień treści porozumienia może być swobodnie ustalony (oczywiście przed 31 maja) z uwagi na brak jego określenia przez przepisy. Gdy organizacji jest kilka, lepiej sięgnąć do art. 30 ust. 5 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1881 ze zm.). Wtedy mają one na przedstawienie wspólnego stanowiska 30 dni. Trzymanie się terminów znacznie ułatwi procedowanie.

W razie braku związków zawodowych w podmiocie leczniczym, zawiera on porozumienie z pracownikiem wybranym przez pracowników tej placówki do reprezentowania ich interesów. Sposób pracy nad tym dokumentem mogą wspólnie ustalić, byleby pozwalał on na dotrzymane terminów ich zakończenia, tj. 31.5.2019-2021 r.

Krok 2. Propozycja do negocjacji

Podmiot leczniczy przedstawiając organizacji związkowej lub reprezentantowi pracowników propozycję treści porozumienia musi w niej uwzględnić co najmniej takie warunki, jakie przewidział ustawodawca. Może jednak przedstawić lepszą ofertę wzrostów wynagrodzenia zasadniczego niż określona w art. 3 ust. 1 pkt 5 NajWynPracMedU. Według tego przepisu, podwyżka ma być liczona od kwoty stanowiącej różnicę między najniższym wynagrodzeniem zasadniczym (patrz Definicje pojęć oraz tabela) a wynagrodzeniem zasadniczym konkretnego pracownika. I musi wynosić co najmniej 20% tej kwoty na dzień 1.7.2019 r., 2020 r. i 2021 r. To wartości obowiązujące dla osób na pełnych etatach. Pracownikowi medycznemu i niemedycznemu zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy najniższe wynagrodzenie zasadnicze trzeba będzie ustalić proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy.

Podmiot leczniczy powinien także pamiętać, aby uwzględnić w propozycji porozumienia zasady podwyższania wynagrodzenia osób niewykonujących zawodu medycznego, innych niż pracownicy niemedyczni, a pozostających u niego w stosunkach pracy. Mają one zapewnić, aby wartość wynagrodzenia odpowiadała rodzajowi pracy, kwalifikacjom wymaganych przy jej wykonywaniu, a także ilości i jakości świadczonej pracy (art. 5 NajWynPracMedU). Wprawdzie ustawodawca nie doprecyzował, że chodzi o płace zasadnicze, jednak mając na względzie treść uzasadnienia projektu ustawy, należy uznać, że to właśnie ten składnik płacowy miał na myśli.

Krok 3. Zarządzenie zamiast porozumienia

Jeśli do 31 maja danego roku nie uda się osiągnąć porozumienia, wtedy tryb podwyższania płac zasadniczych oraz reguły wynagradzania pracowników medycznych i niemedycznych określi zarządzeniem kierownik podmiotu leczniczego lub podmiot tworzący jednostkę budżetową. Wyda ten dokument do 15 czerwca danego roku. Oczywiście musi się przy tym trzymać co najmniej warunków brzegowych, ustalonych przez ustawodawcę.

Krok 4. Wdrożenie podwyżek

W latach 2019-2021 poziomy najniższego wynagrodzenia zasadniczego mają wrastać od 1 lipca. Mimo że porozumienia/zarządzenia w tej sprawie będą wykonaniem ustawy, ich wdrożenie w stosunku do poszczególnych pracowników powinno nastąpić w trybie porozumień zmieniających (tzw. aneksów) umowy o pracę, jeśli wynagrodzenie zasadnicze jest w nich zapisane jako konkretna kwota. Gdyby pracownik się nie zgodził, konieczne będzie wręczenie wypowiedzeń zmieniających.

2. Definicje pojęć

Najniższe wynagrodzenie zasadnicze – iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do NajWynPracMedU i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłoszonego przez Prezesa GUS, z tym że do 31.12.2019 r. zamiast tego drugiego wskaźnika ma być stosowana wartość 3900 zł brutto (art. 7 NajWynPracMedU).

Podmiot leczniczy – podmioty wykonujące działalność leczniczą, tj. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w każdej formie, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe, instytuty badawcze, fundacje i stowarzyszenia, a także jednostki organizacyjne stowarzyszeń posiadające osobowość prawną, osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz jednostki wojskowe (art. 4 ust. 1 ustawy z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej; tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 160 ze zm. – dalej: DziałLeczU).

Pracownik medyczny – osoba, wykonująca zawód medyczny, uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny (art. 2 pkt 3 ustawy w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 DziałLeczU), a także osoba biorąca bezpośredni udział w realizacji zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej polegających na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska oraz na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.

Pracownik niemedyczny – pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny, tj. osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, wykonująca pracę pozostającą w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego, których działalność jest związana z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, zatrudniona na stanowisku działalności podstawowej określonym w części pierwszej załącznika do rozporządzenia wydanego na podstawie art. 50 ust. 5 DziałLeczU lub stanowisku analogicznym.

3. Tabela wartości najniższego wynagrodzenia zasadniczego do 31.12.2019 r.

Wartość najniższego wynagrodzenia zasadniczego do 31.12.2019 r.*

* do 31.12.2019 r. kwota bazowa wynosi 3900 zł (art. 7 NajWynPracMedU), natomiast od 1.1.2020 r. będzie to wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłoszonego przez Prezesa GUS