Pracownicze plany kapitałowe

Stosownie do treści art. 134 ust. 1 ustawy z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2215 ze zm., dalej: PPKU), która określa zasady gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych, zwanych dalej: PPK, zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, finansowania i dokonywania wpłat do PPK oraz dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK ustawę tę stosuje się do:

  1. podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na 31.12.2018 r. – od 1.7.2019 r.,
  2. podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na 30.6.2019 r. – od 1.1.2020 r.,
  3. podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na 31.12.2019 r. –od 1.7.2020 r.,
  4. pozostałych podmiotów zatrudniających – od 1.1.2021 r. (z zastrzeżeniem ust. 4, zgodnie z którym „podmioty zatrudniające, należące do jednej grupy kapitałowej, są uprawnione do zawierania umów o zarządzanie i umów o prowadzenie PPK w terminie, w którym ustawa ma zastosowanie zgodnie z ust. 1 w stosunku do podmiotu zatrudniającego, który zatrudnia największą liczbę osób zatrudnionych w tej grupie kapitałowej” oraz art. 137 PPKU, który przewiduje rozwiązania szczególne w przypadku podmiotów zatrudniających będących jednostkami sektora finansów publicznych, w przypadku których obowiązek zawarcia umowy o zarządzanie PPK powstaje w dniu 1.1.2021 r., a umowę o prowadzenie PPK podmiot taki zawiera najpóźniej do 10.4.2021 r.).

Ustawodawca zdecydował więc o stopniowym wprowadzaniu obowiązku zawierania umów o zarządzanie PPK i uzależnił rozszerzanie obowiązku tworzenia PPK od wielkości podmiotu zatrudniającego w rozumieniu liczby osób zatrudnionych w określonej dacie. W pierwszej kolejności obowiązek ten nałożono na podmioty największe. Ustawodawca przyjął, że rozszerzanie obowiązku tworzenia PPK nastąpi w czterech etapach, które będą wdrażane co pół roku, rozpoczynając od 1.7.2019 r. (następnie odpowiednio 1.1.2020 r., 1.7.2020 r. i 1.1.2021 r.).

Osoby zatrudnione – definicja pojęcia

W ustawie o pracowniczych planach kapitałowych wprowadzono definicję pojęcia „osoby zatrudnione”. Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 18 PPKU osoby zatrudnione to:

  1. pracownicy, o których mowa w art. 2 KP z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b ustawy z 7.9.2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1821 ze zm.) oraz młodocianych w rozumieniu art. 190 § 1 KP,  
  2. osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 KP, 
  3. członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 ustawy z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 275 ze zm.), 
  4. osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 KC stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, 
  5. członkowie rad nadzorczych wynagradzani z tytułu pełnienia tych funkcji,  
  6. osoby wskazane w lit. a-d przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

pod warunkiem, że podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.).

Termin zawarcia umowy o zarządzanie i umowy o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych

Ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej: ZmKoronawirusU20) przewiduje zmiany we wskazanej wyżej ustawie o pracowniczych planach kapitałowych.

Zgodnie z art. 54 ZmKoronawirusU20, art. 134 ust. 2 PPKU otrzymuje brzmienie: „Umowy o prowadzenie PPK podmiot zatrudniający zawiera w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po upływie: 1) 3 miesięcy od dnia, o którym mowa odpowiednio w ust. 1 pkt 1, 3 i 4; 2) 9 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 w imieniu i na rzecz osoby będącej w tym dniu osobą zatrudnioną, chyba że osoba ta przed upływem tego terminu złoży deklarację, o której mowa w art. 23 ust. 2.”

Stosownie do treści przywołanego powyżej przepisu przesunięto o pół roku termin na zawarcie umów o zarządzanie pracowniczymi planami kapitałowymi i o prowadzenie tych pracowniczych planów kapitałowych przez podmioty (pracodawców) zatrudniające powyżej 50 osób (od 50 do 249 osób) według stanu na 30.6.2019 r., tj. odpowiednio z 24.4.2020 r. na 27.10.2020 r. (umowa o zarządzenie PPK) oraz z 11.5.2020 r. na 10.11.2020 r. (umowa o prowadzenie PPK). Terminy te zostały jednocześnie ujednolicone z terminami przewidzianymi w PPKU dla pracodawców zobowiązanych do wdrażania programu PPK w kolejnej fazie, tj. podmiotów zatrudniających co najmniej 20 osób. Terminy dla pozostałych pracodawców pozostają bez zmian.

Terminy wynikające z art. 134 ust. 2 PPKU są terminami ostatecznymi. W praktyce oznacza to, że nie ma przeszkód aby podmioty zatrudniające zawarły stosowne umowy wcześniej niż przewidują to przywołane regulacje.

Jak wynika z uzasadnienia do ZmKoronawirusU20 (dostępnego na stronie Sejmu: http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=299) wydłużenie powyżej wskazanych terminów ma na celu wsparcie przedsiębiorców w obecnej – nadzwyczajnej sytuacji gospodarczej w związku z COVID-19, a także zapewnienie bezpiecznego prowadzenia szkoleń i kampanii informacyjnych dla zatrudnionych.

PPK – obowiązki pracodawcy

Reasumując, zauważyć należy, że zmiany wprowadzone w drodze ZmKoronawirusU20 z uwagi na rozprzestrzenianie się COVID-19 prowadzą w konsekwencji do następujących skutków.

  • Po pierwsze, wydłużono czas na wybór instytucji finansowej.
  • Po drugie, wydłużono czas na zawarcie z tą wybraną instytucją finansową umowy o zarządzanie PPK.
  • Po trzecie, przesunięto termin zawarcia umowy o prowadzenie PPK.
  • Po czwarte, przesunięto termin wdrożenia PPK przez pracodawców zatrudniających więcej niż 50 osób a mniej niż 249 osób, co w praktyce oznacza, że z jednej strony przedsiębiorcy należący do powyższej grupy później rozpoczną odprowadzanie wpłat do PPK, z drugiej zaś – zatrudnieni później zostaną objęci PPK.

Stosownie do treści art. 101 ZmKoronawirusU20, zgodnie z którym „ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”, ustawa ta weszła w życie 31.3.2020 r.