W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 2170 opublikowano ustawę z 11.9.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Zmiany wprowadzono przede wszystkim w ustawie z 20.7.2017 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 ze zm.; dalej: PrWod). W ramach jednej ze zmian dodano przepisy art. 105a–105c PrWod, z których wynika, że obowiązek opracowania planu nawożenia azotem mają 3 rodzaje podmiotów, prowadzących produkcję rolną oraz podmiotów prowadzących działalność, o której mowa w art. 102 ust. 1 PrWod (chodzi o produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy).

Po pierwsze, podmioty, które prowadzą chów lub hodowlę drobiu powyżej 40.000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior. Podmiot prowadzący taką działalność może zbyć do 30% gnojówki i gnojowicy do bezpośredniego rolniczego wykorzystania, a pozostałą ilość przeznaczyć we własnym zakresie lub przekazać innemu podmiotowi do produkcji biogazu rolniczego lub zagospodarować na działkach rolnych, których jest posiadaczem i na których prowadzi uprawę roślin.

Po drugie, podmioty, które posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, uprawiają uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha lub utrzymują obsadę większą niż 60 dużych jednostek przeliczeniowych (DJP), według stanu średniorocznego.

Podmioty prowadzące działalność, o której mowa w obu grupach, mogą zbywać, w tym przekazywać, nawozy naturalne lub produkty pofermentacyjne wyłącznie na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowę strony przechowują przez co najmniej 3 lata od dnia jej wygaśnięcia. Podmioty prowadzące taką działalność, które nie stosują nawozów naturalnych lub produktów pofermentacyjnych na działkach rolnych, których są posiadaczami, nie opracowują planu nawożenia azotem.

Po trzecie, podmioty, które nabywają nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny do bezpośredniego rolniczego wykorzystania w celu nawożenia lub poprawy właściwości gleby od podmiotu importującego nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny z terytoriów państw trzecich lub od podmiotu prowadzącego działalność, o której mowa wyżej w zakresie chowu lub hodowli.

Plan nawożenia azotem:

  • opracowuje się w terminie pozwalającym na prawidłowe i bezpieczne stosowanie nawozów, nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozów;
  • zawiera rozplanowanie stosowania nawozów na poszczególnych działkach rolnych w gospodarstwie rolnym, z uwzględnieniem potrzeb pokarmowych roślin w warunkach danego siedliska.
Ważne

Podmiot, który ma obowiązek opracowania planu nawożenia azotem, stosuje nawozy w dawkach nieprzekraczających dawek określonych w tym planie. Plan nawożenia azotem przechowuje się w gospodarstwie rolnym przez 3 lata od dnia zakończenia stosowania nawozów na podstawie tego planu.

Zgodnie z art. 105b PrWod, podmiot prowadzący działalność, o której mowa wyżej w zakresie chowu lub hodowli (art. 105a ust. 1 pkt 1 PrWod), ma obowiązek uzyskania pozytywnej opinii okręgowej stacji chemiczno-rolniczej o planie nawożenia azotem – nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozów. Okręgowa stacja wydaje opinię o planie nawożenia azotem, za którą pobiera opłatę nie wyższą niż 400 zł dla gospodarstwa rolnego. Górna jednostkowa stawka opłaty za wydanie opinii o planie nawożenia azotem wynosi 20 zł dla każdej działki rolnej. Opłata stanowi dochód budżetu państwa.

Ważne

Podmiot prowadzący powyższą działalność doręcza kopię planu nawożenia azotem wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta oraz właściwemu organowi Inspekcji Ochrony Środowiska, właściwym ze względu na miejsce stosowania nawozów, wraz z kopią pozytywnej opinii okręgowej stacji o tym planie, nie później niż do dnia rozpoczęcia stosowania nawozów.

Podmioty prowadzące produkcję rolną oraz podmioty prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, które nie są obowiązane do opracowania planu nawożenia azotem, stosują nawozy w dawkach nieprzekraczających maksymalnych dawek nawozów azotowych dla upraw w plonie głównym określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 106 ust. 4 PrWod dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem i stosowania integrowanej ochrony roślin. Chodzi tu o przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 5.6.2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2018 r. poz. 1339). Jednak mimo wszystko podmioty te mogą opracować plan nawożenia azotem.

Zgodnie ze zmienionym art. 108 ust. 1 PrWod, właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska dokonuje kontroli:

  • stosowania programu działań,
  • spełnienia obowiązku posiadania planu nawożenia azotem,
  • stosowania nawozów zgodnie z planem nawożenia azotem

– przez podmioty prowadzące produkcję rolną oraz podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 102 ust. 1 PrWod.

Jeżeli podmiot prowadzący działalność, o której mowa wyżej w zakresie chowu lub hodowli, nie posiada pozytywnej opinii o planie nawożenia azotem albo posiada plan nawożenia azotem opracowany niezgodnie z art. 105a ust. 3 PrWod, właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska, w drodze decyzji, nakazuje usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie. W przypadku nieusunięcia uchybień w wyznaczonym terminie właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska, w drodze decyzji, wstrzymuje prowadzenie chowu lub hodowli zwierząt, z uwzględnieniem wymogu zachowania dobrostanu zwierząt oraz potrzeby bezpiecznego dla środowiska zakończenia prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt. Właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska zezwala, na wniosek podmiotu prowadzącego taką działalność, w drodze decyzji, na ponowne podjęcie prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt, jeżeli podmiot ten usunął naruszenia (art. 109a PrWod).