Obowiązki pracodawcy z zakresu bhp w porze wiosenno-letniej – planowane zmiany prawa

W okresie wiosenno-letnim pracodawcy powinni zadbać m.in. o:

1. ochronę przed upałem,
2. napoje oraz posiłki profilaktyczne dla pracowników,
3. ochronę skóry pracowników przed promieniami słonecznymi,
4. odpowiednią odzież i obuwie ochronne.

Udar cieplny albo jego następstwa i wyczerpanie cieplne albo jego następstwa znajdują się w wykazie chorób zawodowych wywołanych działaniem wysokich temperatur otoczenia. Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym, to 1 rok.

Nieprzestrzeganie obowiązków jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, które jest zagrożone grzywną w wysokości do 30 000 zł. Ponadto planowane są od dawna postulowane zmiany w przepisach w zakresie dopuszczalnych maksymalnych temperatur w miejscu pracy.

Temperatura w pomieszczeniach pracy, praca na zewnątrz – obecny stan prawny i planowane zmiany

Rozporządzenie z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. Nr 169, poz. 1650 ze zm.) w części związanej z warunkami termicznymi w miejscu pracy od lat nie było zmieniane. Tymczasem z uwagi na coraz większe upały (zmiany klimatu, coraz częściej występujące wysokie temperatury) występujące w miesiącach wiosennych i letnich, to zbyt wysoka temperatura staje się czynnikiem szkodliwym czy wręcz niebezpiecznym w pracy.

Obowiązujące przepisy

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w obecnym kształcie nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia w pomieszczeniach pracy temperatury odpowiedniej do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższej niż 14°C – chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. Natomiast w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna i w pomieszczeniach biurowych, temperatura nie może być niższa niż 18°C. Zatem obowiązujące przepisy wskazują minimalną temperaturę w miejscu pracy, natomiast nie podają wysokości dopuszczalnej temperatury maksymalnej.

Zmiany klimatu oraz wynikające z tego faktu coraz częściej występujące wysokie temperatury sprawiają, że praca w upalne dni jest dużym wyzwaniem dla ogółu pracowników, dlatego ustawodawca postanowił podjąć się próby znowelizowania przepisów. Jak czytamy w uzasadnieniu do zmian w rozporządzeniu, „upał może mieć dla pracowników negatywne konsekwencje zdrowotne, takie jak: omdlenia, udary, odwodnienie, nasilenie problemów układu sercowo-naczyniowego czy chorób nerek. Podczas upałów pracownicy czują się gorzej, mogą mieć problemy z koncentracją, a w konsekwencji może dojść do błędów przy wykonywaniu pracy i wypadków w pracy. Praca w ekstremalnie wysokiej temperaturze może być także zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia pracowników”.

Przepisy prawa już dziś co prawda dają w tym zakresie pracownikom pewne uprawnienia. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jednak są to przepisy trudne w realizacji.

Zmiany w przepisach – praca w pomieszczeniach

Zgodnie z planowanymi zmianami w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w pomieszczeniach pracy trzeba będzie zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy nie wyższą niż 35°C (308 K), chyba że względy technologiczne na to nie będą pozwalać.

Zgodnie z planowanymi zmianami, jeżeli temperatura w pomieszczeniu pracy z uwagi na warunki atmosferyczne przekroczy 28°C (301 K), a przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet – 25°C (298 K), pracodawca będzie obowiązany:

1. zapewnić odpowiednie rozwiązania techniczne obniżające tę temperaturę (np. klimatyzację, wentylację naturalną, mechaniczną), indywidualne (wiatraczek na stanowisku pracy), rolety okienne, zewnętrzne żaluzje przeciwsłoneczne, wykorzystanie systemów ochrony przeciwsłonecznej, korzystanie z urządzeń lub innego sprzętu w celu ograniczenia pracy fizycznej), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają;
2. jeżeli obniżenie temperatury nie będzie możliwe – zastosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne minimalizujące wpływ temperatury na zdrowie pracowników uzależnione od warunków i specyfiki pracy. Do przykładowych rozwiązań organizacyjnych, które mogą być zastosowane w przypadku przekroczenia wskazanej w projekcie temperatury, należą np.:dodatkowe przerwy w pracy,
   1. skrócony czas pracy,
   2. praca zmianowa,
   3. odpoczynek w klimatyzowanym pomieszczeniu,
   4. odpoczynek w zacienionym miejscu, itp.

Zmiany w przepisach – praca latem na otwartej przestrzeni związana z wysiłkiem fizycznym

Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni, związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, temperatura nie będzie mogła być wyższa niż 32°C (305 K), chyba że względy technologiczne na to nie będą pozwalać.

Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni, gdy temperatura, z uwagi na warunki atmosferyczne, przekroczy 25°C (298 K), pracodawca również będzie obowiązany zastosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne minimalizujące wpływ temperatury na zdrowie pracowników, uzależnione od warunków i specyfiki pracy (stosowanie matowych powierzchni w celu uniknięcia odbicia promieni UV na stanowisku pracy, umieszczanie stanowisk pracy z dala od bezpośredniego światła słonecznego, zacienienie).

Rozwiązania organizacyjne minimalizujące wpływ temperatury na zdrowie pracowników, uzależnione od warunków i specyfiki pracy pracodawca będzie ustalał po konsultacjach z pracownikami (jeżeli w zakładzie pracy funkcjonuje komisja bhp – to w ramach tej komisji) oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Zmienionych przepisów nie będzie się stosowało do pracowników pracujących:

1. przy prowadzeniu akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
2. w ruchu ciągłym,
3. w transporcie i w komunikacji,
4. w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
5. przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
6. w rolnictwie i hodowli,
7. przy wykonywaniu niektórych prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, tj.:
8. w gastronomii,
9. w zakładach hotelarskich,
10. w jednostkach gospodarki komunalnej,
11. zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
12. w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
13. w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,
14. w zakładach sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3

– a także do funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ma wejść w życie z dniem 1.1.2026 r., ale już dziś pracodawcy powinni zacząć przygotowania do nowych obowiązków.

Prace na otwartej przestrzeni a dotychczasowe obowiązki bhp

Przepisy prawa pracy obecnie nie określają maksymalnej temperatury powietrza na zewnątrz, w której mogą pracować pracownicy – oznacza to, że pracownicy muszą wykonywać swoje zadania nawet podczas silnych upałów. Pamiętać jednak należy, aby pracownicy nosili odpowiednią odzież – nakrycia głowy i przewiewne ubrania, zapewniające ochronę przed upałem i promieniowaniem UV oraz – jeśli to możliwe – wykonywali swoje obowiązki w chłodniejszych porach dnia. Nie powinni być również zmuszani do zbyt intensywnego wysiłku fizycznego w godzinach największego nasłonecznienia.

Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami związanymi w szczególności z warunkami atmosferycznymi, w tym przed intensywnymi, letnimi opadami, zbyt wysoką temperaturą, silnym wiatrem, wyładowaniami atmosferycznymi itp.

Prace latem na otwartej przestrzeni a ŚOI

Odzież ochronna, również latem, ma za zadanie chronić zdrowie i życie pracownika przed szkodliwym działaniem czynników środowiska pracy. Do takich czynników należy m.in.:

1. promieniowanie UV,
2. zbyt wysoka temperatura,
3. opady.

Wysokie temperatury nie zwalniają pracodawcy z obowiązku dostarczenia pracownikom odzieży i środków ochrony indywidualnej. Pracownik wykonujący latem pracę w narażeniu na upał i promieniowanie słoneczne, a przez to narażony na przegrzanie i udar, musi zostać nieodpłatnie wyposażony przez pracodawcę w odpowiednią odzież ochronną, np. lekką koszulę z długim rękawem, rękawice, przeciwsłoneczne nakrycie głowy czy odpowiednie obuwie. Odzież i obuwie ochronne powinny być zawsze prawidłowo dobrane, z uwzględnieniem wymiaru ciała indywidualnych użytkowników. Pracodawca jest zobowiązany dostarczać pracownikom odzież roboczą spełniającą wymagania określone w Polskich Normach.

Pracodawca powinien rozważyć zakup odzieży odpowiedniej na lato, tj. wykonanej z tzw. materiału „oddychającego”, tj. przepuszczającego parę wodną, bowiem tradycyjna odzież robocza jest najczęściej ciężka, nieprzepuszczająca powietrza, a przez to potęgująca dyskomfort pracownika pracującego w upale.

Pracodawca powinien ustalić także rodzaje i przydział (tabelę przydziału) odzieży i obuwia, których stosowanie jest niezbędne w związku z pracą, m.in. tą wykonywaną latem na otwartej przestrzeni.

Ustalenia dotyczące odzieży muszą być skonsultowane z przedstawicielstwem pracowników, np. z przedstawicielami związku zawodowego (art. 237^11a pkt 4 Kodeksu pracy). Jeżeli w zakładzie pracy nie działają związki zawodowe, konsultacje mogą być przeprowadzane bezpośrednio z pracownikami lub z wybranymi przez pracowników przedstawicielami załogi (sposób wyboru przedstawicieli jest dokonywany w trybie przejętym w danym zakładzie pracy).

Jeżeli u pracodawcy została powołana komisja bhp (dotyczy to pracodawców zatrudniających ponad 250 pracowników), konsultacje mogą być prowadzone w ramach tej komisji.

Narażenie na promieniowanie słoneczne może powodować uszkodzenia skóry, w tym oparzenia słoneczne, pęcherze, a także może zwiększać ryzyko nowotworów i innych chorób skóry. W celu uniknięcia niepotrzebnego narażenia wskazane jest, aby pracownicy:

1. bezwzględnie nosili zawsze nakrycia głowy w trakcie pracy na słońcu (na rynku środków ochrony indywidulanej dostępne są obecnie wentylowane kaski budowlane z osłoną przeciwsłoneczną, zaopatrzone m.in. w daszek chroniący oczy przed słońcem),
2. nosili koszule z długimi rękawami oraz w miarę możliwości odzież chroniącą przed słońcem (na rynku odzieży roboczej i ochronnej dużą popularność zyskują specjalne „ubrania UV”, zapewniające wysoką ochronę przeciwsłoneczną. Swoje właściwości ochronne zawdzięczają one specjalnym właściwościom tkanin, które określa wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej UPF) oraz
3. mieli zapewnione częste przerwy na odpoczynek (najlepiej częstsze, niż przewidują to powszechne przepisy prawa),
4. mieli możliwość odpoczynku w zacienionym, przewiewnym miejscu,
5. wykonywali pracę w godzinach, w których narażenie na promieniowanie słoneczne jest mniejsze, mieli skrócony czas pracy, mogli korzystać z rotacji na stanowiskach pracy,
6. mieli dodatkowe przerwy, aby umożliwić im chłodzenie się i odpoczynek.

Prace wykonywane latem na otwartej przestrzeni a przerwy w pracy

Pracownicy zatrudnieni latem na budowach często pracują w dniówkach, których czas trwania przekracza 8 godzin. Pamiętać należy, że od 2023 r., zgodnie ze zmienionym art. 134 Kodeksu pracy, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut. Od 26.4.2023 r. dodatkowo, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:

1. jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2. jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Przerwy te oczywiście wliczają się do czasu pracy pracownika i są płatne.

Praca w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia

Skrócenie czasu pracy dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia może polegać na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm. Wykaz prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Zgodnie z art. 145 § 1 Kodeksu pracy skrócenie czasu pracy poniżej norm ogólnie przyjętych dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia może polegać na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm.

Pracodawca, niezależnie od pory roku, jest obowiązany zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do picia oraz do celów higieniczno-sanitarnych, gospodarczych i przeciwpożarowych. W okresie letnim ilość wody stosowanej do celów higieniczno-sanitarnych może się zwiększyć. Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na każdego pracownika jednocześnie zatrudnionego nie może być mniejsza niż:

1. 120 l – przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysków,
2. 90 l – przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze (również w upale panującym wiosną i latem) lub wymagających zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków,
3. 30 l – przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.

Pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1. posiłków wydawanych ze względów profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego,
2. napoi, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Trzeba tu zaznaczyć, że, pomimo że ustawodawca posługuje się terminem prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych, pojęcie takie nie zostało w prawie zdefiniowane. Dla niektórych grup pracowników (kobiety w ciąży i kobiety karmiące, młodociani) wykaz prac „szczególnie uciążliwych” lub „szkodliwych” ustaliła Rada Ministrów w drodze rozporządzeń. W przypadku prac uzasadniających skrócenie czasu pracy lub obniżenie norm pracy ich wykazy (dotyczące prac wykonywanych w warunkach szczególnie szkodliwych lub uciążliwych) ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Zatem, pomimo że pojęcie pracy w warunkach szkodliwych lub uciążliwych nie zostało prawnie zdefiniowane, w praktyce przyjmuje się, że praca taka przebiega w kontakcie z czynnikami szkodliwymi, zaś za pracę w warunkach uciążliwych uznaje się prace powodujące nadmierne obciążenie organizmu (np. bardzo ciężka praca fizyczna, praca w mrozie lub upale) lub wykonywane w kontakcie z czynnikami uciążliwymi (fizycznymi i psychicznymi). Przyjmuje się, że prace w warunkach uciążliwych to prace w kontakcie z czynnikami uciążliwymi, czyli takimi, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia, nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia zdrowia. Do czynników takich można zaliczyć upał i nadmierne promieniowanie słoneczne.

Pracodawca zapewnia posiłki między innymi pracownikom wykonującym prace:

1. związane z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8374 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet – niezależnie od temperatury i pory roku;
2. związane z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25^°C (wskaźnik WBGT zależy od czterech parametrów kształtujących obciążenie cieplne pracownika ze strony otoczenia temperatur powietrza na termometrach suchym i wilgotnym, średniej temperatury promieniowania oraz prędkości przepływu powietrza).

Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym m.in.:

1. w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25^°C,
2. przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25^°C,
3. przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet – niezależnie od temperatury i pory roku,
4. na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28^°C.

Pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w przypadku pracowników pracujących w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25^°C – napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

Przepisy nie określają konkretnie, w jakiej ilości mają być wydawane napoje. Mają one jednak (inaczej niż posiłki) być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.

Należy zwrócić uwagę, że pracodawca nie może zwolnić się z wykonania obowiązku zapewnienia posiłku profilaktycznego i gorących napojów poprzez przyznanie pracownikom ekwiwalentu pieniężnego za posiłki i napoje. Pracownicy także nie mogą zrezygnować z przysługujących im posiłków i napojów.

Temperatura w pomieszczeniach pracy a pomieszczenia do wypoczynku

Pomieszczenie pracy to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie chodzi o konkretne miejsca w obrębie danego pomieszczenia, w którym pracownik wykonuje określone czynności, ale o całe pomieszczenie, które przeznaczone jest na pobyt pracowników w celu świadczenia pracy.

W pomieszczeniach, w których temperatura jest wysoka, pracodawca powinien umieścić urządzenie do chłodzenia powietrza (np. dmuchawę, wiatrak, klimatyzator) oraz zapewnić ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem (tj. poprzez zamontowanie zasłon, wertykali lub rolet w oknach).

Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku powinny być wyposażone w stoły oraz krzesła z oparciami spełniające wymagania ergonomii. Liczba miejsc siedzących powinna być nie mniejsza niż jedno miejsce na pięciu pracowników korzystających z pomieszczenia, zatrudnionych na najliczniejszej zmianie. Odległość od najdalszego stanowiska pracy do pomieszczenia przeznaczonego do wypoczynku nie powinna przekraczać 75 m.

Ponadto, pracownikom zatrudnionym w temperaturze wyższej niż 30°C, spowodowanej procesami technologicznymi, należy stworzyć możliwość umycia ciała, szczególnie w ciepłej porze roku – poprzez umieszczenie w pobliżu pomieszczeń pracy natrysków ręcznych na giętkich przewodach, z doprowadzeniem zimnej i ciepłej wody.

Pracownicy szczególnie chronieni a praca w wysokich temperaturach

Niektóre grupy pracowników, których zdrowie jest szczególnie chronione, nie mogą pracować w niekorzystnych warunkach klimatycznych, w tym w upale lub w gorącym mikroklimacie. Do takiej grupy należą młodociani i kobiety w ciąży.

Pracownicy młodociani

Pracownikom młodocianym (młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat) wzbronione są prace w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65%.

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią

Kobietom w ciąży i kobietom karmiących dziecko piersią wzbronione są prace:

1. wykonywane w mikroklimacie gorącym w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą dotyczącą tych prac, jest większy od 1,0 (wskaźnik PMV służy do sprawdzenia, czy określone środowisko termiczne – przy danej aktywności fizycznej i odzieży – spełnia kryteria komfortu cieplnego. Dla wskaźnika PMV = 0 otrzymuje się równanie komfortu cieplnego, pozwalające na dobranie kombinacji aktywności, odzieży i parametrów środowiska, które powinny zapewnić neutralne wrażenie cieplne),
2. prace wykonywane w środowisku o dużych wahaniach parametrów mikroklimatu, szczególnie przy występowaniu nagłych zmian temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C, przy braku możliwości stosowania co najmniej 15-minutowej adaptacji w pomieszczeniu o temperaturze pośredniej.

Sankcje za niedopełnienie obowiązków bhp latem

Ponadto pracodawca nieprzestrzegający przepisów bhp i tym samym narażający swoich pracowników na niebezpieczeństwo może podlegać sankcjom również na podstawie przepisów prawa karnego. Zgodnie z nimi osoba będąca odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy, niedopełniająca tych obowiązków i przez to narażająca pracowników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Mimo użycia w tym przypadku wyrażenia „nie dopełnia”, które sugeruje, że wykroczenie może być popełnione tylko przez zaniechanie, „niedopełnienie” może polegać również na nieprawidłowym działaniu pracodawcy.