Przepisy nie wymagają bezwarunkowego zatrudniania inspektora ppoż. na etacie (przez krótki okres w Kodeksie pracy istniał taki obowiązek, lecz bardzo szybko przepis został zmieniony i obecnie nie ma takiego obowiązku). Pracodawca oczywiście może zatrudnić instruktora ppoż na etat, ale równie dobrze może powierzyć obowiązki z zakresu ochrony ppoż np. wyspecjalizowanej firmie zewnętrznej.
Zapewnienie ochrony ppoż obiektu
Jednym z podstawowych obowiązków podmiotu korzystającego ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu jest zabezpieczenie ich przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Ochrona przeciwpożarowa jest realizowana m.in. poprzez wymienione w pytaniu obowiązki z przepisu art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej (dalej: OchrPPożU). Odpowiedzialność za wykonywanie wymienionych obowiązków, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku, gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, przy czym osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony ppoż muszą posiadać tytuł zawodowy: inżynier pożarnictwa, magister inżynier pożarnictwa albo tytuł zawodowy inżynier i dyplom ukończenia w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studiów w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego wydany do 30.9.2019 r. lub studiów na kierunku inżynieria bezpieczeństwa w zakresie inżynieria bezpieczeństwa pożarowego wydany po dniu 30.9.2019 r. lub dyplom ukończenia w Akademii Pożarniczej studiów na kierunku inżynieria bezpieczeństwa w zakresie inżynieria bezpieczeństwa pożarowego.
Natomiast osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony ppoż, które mają wykonywać czynności wyłącznie w zakresie określonym w art. 4 ust. 1 OchrPPożU (czyli w zakresie opisanym w pytaniu) powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.
Zatrudnienie inspektora ochrony ppoż
Jak już wspomniano, inspektor ochrony ppoż może wykonywać wyłącznie czynności określone w art. 4 ust. 1 OchrPPożU. Przy czym przepisy nie wymagają bezwarunkowego zatrudniania takiej osoby na etacie (przez krótki okres w Kodeksie pracy istniał taki obowiązek, lecz bardzo szybko przepis został zmieniony i obecnie nie ma takiego obowiązku). Pracodawca oczywiście może zatrudnić instruktora ppoż na etat, ale równie dobrze może powierzyć obowiązki z zakresu ochrony ppoż (wszystkie, również te, których inspektor nie może wykonywać) np. wyspecjalizowanej firmie zewnętrznej. Ważne, aby obowiązki te były faktycznie prawidłowo realizowane, ponieważ pracodawca (jako np. właściciel budynku czy jego użytkownik, jeśli wynika to z umowy) jest za to odpowiedzialny.
Spełnienie wymagań w zakresie ochrony ppoż
Zawarcie umowy w zakresie ochrony ppoż z firmą zewnętrzną może być korzystne dla pracodawcy. Przede wszystkim dlatego, że pracodawca będzie korzystał z usług specjalisty w tym zakresie i będzie mógł liczyć również na doradztwo w zakresie ochrony ppoż. W zależności od zakresu takiej umowy możliwe jest także np. odciążenie działu administracji i przekazanie specjalistom m.in. dbałości o terminowość wykonywania obowiązków w zakresie ochrony ppoż. Warto więc przeanalizować taką opcję.
Z pytania wynika, że pracodawca, będąc zobowiązanym do zapewnienia ochrony ppoż w zakresie określonym w przepisach art. 4 OchrPPożU, wykonuje te obowiązki (dział administracji zleca ich wykonanie firmom zewnętrznym), wówczas sytuacja jest teoretycznie prawidłowa. Czy wykonuje je prawidłowo (tj. we właściwy sposób, w terminach, z wymaganą dokumentacją, itp.), o tym trudno przesądzić z treści pytania. Można jednak przypuszczać, że skoro pracodawca korzysta w tym zakresie z pomocy specjalistycznych firm zewnętrznych zajmujących się tematyką ochrony przeciwpożarowej, to obowiązki te wykonywane są prawidłowo. Niemniej jednak nie można tego rozstrzygnąć jedynie na podstawie samego pytania (w praktyce jest to możliwe po przeprowadzeniu audytu w tym zakresie).
Umowa ze specjalistyczną firmą w zakresie ochrony ppoż
Zawarcie umowy kompleksowej w zakresie ochrony przeciwpożarowej ze specjalistyczną firmą zewnętrzną nie jest obowiązkowe. Jednak przed podjęciem ostatecznej decyzji w tym zakresie warto przeanalizować argumenty „za i przeciw”. Korzystając z usług specjalisty w tym zakresie, pracodawca uzyskuje nie tylko rzetelną wiedzę i umiejętności oferowane przez taką firmę, ale również doradztwo, które dzięki doświadczeniu w danej branży bywa bardzo cenne. Wspomniana specjalistyczna firma może także wykonać audyt dotychczasowych czynności w zakresie ochrony ppoż wykonywanych przez pracodawcę i przekazać mu informację, czy obowiązki te były dotychczas wykonywane prawidłowo (np. czy terminy były dotrzymywane, czy w firmie jest wymagana dokumentacja, np. z przeglądów urządzeń i sprzętu gaśniczego, czy drogi ewakuacyjne zostały prawidłowo oznakowane, czy instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest aktualna, itp.).
