Zgodnie z art. 10 ust. 5 pkt 4 ustawy z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm., dalej: KartaNauczU) stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli nauczyciel nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W celu potwierdzenia spełnienia powyższego warunku nauczyciel przed nawiązaniem stosunku pracy jest zobowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego (art. 10 ust. 8a KartaNauczU). Z koeli instytucja wygaśnięcia stosunku pracy nauczyciela, uregulowana w art. 26 KartaNauczU, jako jedną z przesłanek zastosowania przepisu wskazuje sytuację, w której do nawiązania stosunku pracy z nauczycielem doszło z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 1-5 KartaNauczU. Jeżeli zatem dyrektor szkoły zatrudni nauczyciela, który był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, sama ustawa przesądza, że tak nawiązany stosunek pracy wygasa. Dyrektor powinien w takiej sytuacji skierować informację o wygaśnięciu stosunku pracy, z tym zastrzeżeniem, że wystąpienie dyrektora ma charakter deklaratoryjny.

W wyroku z 19.3.2019 r. (III PK 29/18) SN rozpatrywał sprawę, w której jednym z wątków była kwestia złożenia zaświadczenia o niekaralności w odpowiednim terminie. W jednej ze szkół w sierpniu przeprowadzano rekrutację na stanowisko nauczyciela-wychowawcy internatu. W dniu 17 sierpnia kandydatka złożyła w szkole podanie o zatrudnienie na wyżej wspomnianym stanowisku i tego samego dnia została mianowana na stanowisko nauczyciela od 1 września. W dniu 30 sierpnia nauczycielka dostarczyła dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającą, że nie figuruje w kartotece karnej KRK. Z dniem 1 września nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora szkoły – stanowiska to objął nowy dyrektor. 1 września również do pracy stawiła się nowozatrudniona nauczycielka. Jeszcze tego samego dnia nowy dyrektor wręczył jej pismo informujące, że jej stosunek pracy jako nawiązany z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 5 KartaNauczU wygasł, gdyż dnia 17 sierpnia nauczycielka nie przedstawiła zaświadczenia z KRS. Nauczycielka wniosła przeciwko szkole powództwo o przywrócenie do pracy.

Rozpatrując sprawę SN podkreślił, że wygaśnięcie z mocy prawa stosunku pracy nauczyciela w razie stwierdzenia, że nawiązanie stosunku pracy zostało dokonane z naruszeniem warunków określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-5 KartaNauczU ma charakter szczególny i wyjątkowy, przez co art. 26 ust. 1 pkt 5 KartaNauczU nie podlega wykładni rozszerzającej. Sąd Najwyższy przyjął, że skoro stosunek pracy nauczyciela wygasa w przypadku nawiązania tego stosunku na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów, albo w przypadku nawiązania z naruszeniem tylko takich warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1-5 KartaNauczU, to nie ma podstaw do rozciągania zastosowania tego przepisu na przypadek, w którym stosunek pracy nauczyciela mianowanego został nawiązany z nauczycielem nieskazanym prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe mimo nieprzedłożenia przez tego nauczyciela informacji z KRK. Nieprzedłożenie informacji z KRK lub niezasięgnięcie takiej informacji przez dyrektora szkoły przed nawiązaniem stosunku pracy nie jest tożsame z niespełnieniem wymogu niekaralności (art. 10 ust. 5 pkt 4 KartaNauczU). W takiej sytuacji stwierdzenie wygaśnięcia stosunku pracy nauczycielki z tego powodu było bezprawne.

Reasumując, nieprzedstawienie zaświadczenia o niekaralności w chwili podpisywania dokumentu zatrudnienia, czy też wyrażania woli podjęcia pracy, nie może stać się podstawą do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy, jeżeli do dnia, w którym stosunek pracy z mianowania miał zostać nawiązany, taki dokument przedstawiono.