Cel wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Celem wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego było dążenie ustawodawcy do ułatwienia opieki rodzicom dzieci przedwcześnie urodzonych bądź długotrwale hospitalizowanych. Instytucja ta ma zrekompensować rodzicom takich dzieci brak możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego do upływu 8 tygodni po porodzie, jak i brak możliwości dłuższego sprawowania opieki nad dzieckiem po zakończonej hospitalizacji. Tym samym uzupełniający urlop macierzyński ma stanowić rozwiązanie w następujących sytuacjach:
- rezygnacji rodziców z pracy ze względu na kontynuację leczenia dziecka,
- wykorzystywanie przez rodziców dziecka urlopu wypoczynkowego w celu zapewnienia opieki nad chorym dzieckiem lub zapewnienia dodatkowego czasu na jego rehabilitację,
- wykorzystywanie przez rodziców dziecka zwolnień lekarskich w celu zapewnienia opieki nad chorym dzieckiem lub zapewnienia dodatkowego czasu na jego rehabilitację.
Obliczanie wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Obliczania wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego odwołują się do momentu urodzenia dziecka, masy urodzeniowej dziecka i okresu hospitalizacji, a kształtują się następując:
- w przypadku urodzenia dziecka przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
- w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
- w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie,
- w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego ustala się w oparciu o wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.
Minimalny i maksymalny wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Opierając się na omawianych regulacjach możliwe jest wskazanie zarówno minimalnego, jak i maksymalnego możliwego wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, który wynosi:
- w przypadku urodzenia dziecka przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – od 1 tygodnia do 15 tygodni,
- w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – od 1 tygodnia do 8 tygodni,
- w przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – od 1 tygodnia do 8 tygodni,
- w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie – od 1 tygodnia do 8 tygodni albo od 1 tygodnia do 15 tygodni, w zależności od wagi dziecka o najniższej masie urodzeniowej albo okresu pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.
Sumowanie okresów hospitalizacji dziecka i przykłady obliczania wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Powyższy minimalny oraz maksymalny wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego ustalany jest zgodnie z regulacjami stanowiącymi, że przy jego ustalaniu okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie sumuje się, a niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia. Jednocześnie przy udzielaniu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego 1 tydzień odpowiada 7 dniom kalendarzowym. Ponadto ogół regulacji dotyczących uzupełniającego urlopu macierzyńskiego uwzględnia ewentualne przerwy pomiędzy hospitalizacjami dziecka, czyli dopuszcza – a właściwie nakazuje – sumowanie okresów pobytu dziecka w szpitalu.
W przypadku urodzenia dziecka w 27. tygodniu ciąży (czyli przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży) i pobytu dziecka w szpitalu przez 14 tygodni po porodzie – wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 14 tygodni.
W przypadku urodzenia dziecka z masą urodzeniową 950 g (czyli nie większą niż 1000 g) i pobytu dziecka w szpitalu przez 20 tygodni po porodzie – wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 15 tygodni.
W przypadku urodzenia dziecka w 34. tygodniu ciąży (czyli po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży), z masą urodzeniową 2300 g (czyli większą niż 1000 g) i pobytu dziecka w szpitalu przez 6 tygodni i 2 dni – wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 7 tygodni.
W przypadku urodzenia dziecka w 39. tygodniu ciąży (czyli po ukończeniu 37. tygodnia ciąży) i jego pobytu w szpitalu od 10. do 20. dnia po porodzie, powrocie do domu oraz powtórnego pobytu w szpitalu od 30. do 40. dnia po porodzie – wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 4 tygodnie.
W przypadku urodzenia dziecka w 40. tygodniu ciąży (czyli po ukończeniu 37. tygodnia ciąży) i jego pobytu w szpitalu przez jeden dzień (czyli mniej niż 2 kolejne dni), który jest 7. dniem po porodzie – brak nabycia prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
W przypadku urodzenia dziecka w 40. tygodniu ciąży (czyli po ukończeniu 37. tygodnia ciąży) i jego pobytu w szpitalu w 8. dniu po porodzie, 13. dniu po porodzie i 17. dniu po porodzie (czyli nie przez kolejne dni) -– brak nabycia prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
W przypadku urodzenia dwóch dzieci przy jednym porodzie w 27. tygodniu ciąży (czyli przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży) i pobytu jednego dziecka w szpitalu przez 13 tygodni, a drugiego dziecka przez 17 tygodni – wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił 15 tygodni.
Odniesienie wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego do dziecka a nie rodzica
Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego obliczany jest w odniesieniu do dziecka, a nie w odniesieniu do rodziców. Oznacza to, że uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze do 8. albo 15. tygodnia przysługuje na dziecko (lub dzieci w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie), a nie na każdego z rodziców.
Czas wykorzystania uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Uzupełniający urlop macierzyński osoby uprawnione mogą wykorzystać jednorazowo, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i to w pełnym wymiarze. Oznacza to, że czasowo uzupełniający urlop macierzyński należy umiejscowić pomiędzy urlopem macierzyńskim a urlopem rodzicielskim. Bezpośredniość jego realizacji oznacza, że wykorzystanie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego możliwe jest bez okresu przerwy pomiędzy nim a urlopem macierzyńskim/urlopem na prawach urlopu macierzyńskiego. Natomiast możliwość wykorzystania uzupełniającego urlopu macierzyńskiego jednorazowo i w pełnym wymiarze oznacza, że nie jest to urlop dzielony. Ustawodawca nie przewidział możliwości dzielenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego na części.
Zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Za okres korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego osobom uprawnionym przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, bez względu na wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz bez względu na datę złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Innymi słowy: zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku przysługuje zarówno za okres 1 tygodnia, 4 tygodni, 8 tygodni, jak i 15 tygodni uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz zarówno w przypadku złożenia wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego przed 21. dniem po porodzie, jak i po 21. dniu po porodzie.
