Zgodnie z projektowanym art. 3 PWSamTerU ma zostać uchylony w art.17a ust. 3. Wskazany przepis dotyczy kwestii komunalizacji mienia państwowego na dzień 27.5.1990 r. i w obecnym brzmieniu ma zastosowanie do przypadków, kiedy to gminy pomimo obowiązku sporządzenia i przekazania wojewodom spisów inwentaryzacyjnych nieruchomości, które stały się własnością gmin z mocy prawa tego nie uczyniły do 31.12.2005 r. lub po tej dacie pojawiły się nowe nieruchomości, które także powinny stać się własnością gmin. W takim wypadku dotychczas wojewoda wszczynał z urzędu postępowanie w sprawie potwierdzenia nabycia przez gminy własności nieruchomości.

W uzasadnieniu projektu wnioskodawca pisze, ze projektowany art. 3 wyłączający obligatoryjność wszczynania przez wojewodę z urzędu postępowań w sprawie potwierdzenia nabycia przez gminy własności nieruchomości Skarbu Państwa ma na celu przyspieszenie procesu komunalizacji mienia będącego we władaniu gmin, co do którego nie podjęto do 31.12.2005 r. działań związanych z jego nabyciem przez gminę. Realizacja tego obowiązku do dnia dzisiejszego w sposób istotny obciąża wojewodów, a często prowadzi również do nieuzasadnionej i nieuprawnionej „komunalizacji” mienia państwowego. Wskazana w przedmiotowym projekcie zmiana w art. 17a ma na celu zmniejszenie obciążeń urzędów wojewódzkich oraz zapobieganie prowadzenia nieuzasadnionych procesów komunalizacji gruntów Skarbu Państwa.

Taka argumentacja wnioskodawcy nie jest słuszna i nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawy. Twierdzenie, że komunalizacja dokonana na podstawie spisów inwentaryzacyjnych już przekazanych wojewodom jest zasadna i prawidłowa podczas gdy działanie wojewody z urzędu ma wykazywać cechy nieuzasadnionej i nieuprawnionej „komunalizacji” nie może być przyjęte za właściwe. Normy PWSamTerU są jasne, a przyjęta konstrukcja nabycia przez gminy mienia z mocy prawa jednoznacznie wskazuje, że decyzja wojewody ma charakter deklaratoryjny. Wydanie decyzji, zarówno na wniosek jak i z urzędu, powinno opierać się na poprawnym stosowaniu ustawy z 14.6.1960 r. ‒ Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.). Nie można więc przyjąć, że w tym postępowaniu zostaną przyznane lub potwierdzone prawa, które stronie (gminie) nie przysługują.

Subiektywnym okiem praktyka

Dotychczasowa praktyka gospodarki nieruchomościami pokazuje, że stan prawny wielu nieruchomości objętych przepisami PWSamTerU nie został uregulowany poprzez uzyskanie stosownych decyzji wojewody. Niejednokrotnie gminy nie składają wniosków o wydanie decyzji komunalizacyjnej argumentując to faktem, że wartość nabytej nieruchomości nie jest adekwatna do kosztów postępowania o wydanie decyzji. Bezspornym jest, że nabycie mienia Skarbu Państwa przez gminy nastąpiło z mocy prawa i gminy nie są uprawnione do decydowania, które nieruchomości staną się ich własnością. Wszystkie nieruchomości Skarbu Państwa objęte przepisami komunalizacyjnymi stały się własnością gmin, które są obowiązane do uzyskania decyzji wojewody. Ta uwaga znajduje zastosowanie także do działań wojewody. Nie może być mowy o niezasadnej komunalizacji. Oczywiście, w trakcie procesu komunalizacji zdarzają się pomyłki, ale te nie są dostatecznym argumentem do ograniczania działania wojewodów z urzędu. W rzeczywistości wojewodowie rzadko korzystają z możliwości działania z urzędu w omawianym zakresie. Użyta przez wnioskodawcę argumentacja dotycząca zmniejszenia obciążeń urzędów wojewódzkich nie jest merytorycznym uzasadnieniem projektu ustawy i nie może być podzielona.