Istota projektu jest, jak piszą wnioskodawcy w uzasadnieniu, ma na celu usunięcie przeszkód prawnych komplikujących poszczególne etapy realizacji inwestycji polegającej na wydobywaniu węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złóż o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Przeszkody te utrudniają prawidłowe i sprawne prowadzenie postępowań administracyjnych w odniesieniu do wymienionych rodzajów działalności. Proponowane przepisy mają przyczynić się do zmniejszenia ponoszonego przez przedsiębiorców ryzyka inwestycyjnego związanego z wydobywaniem węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze wskazanych złóż.

Projekt zakłada, że w oparciu o decyzję administracyjną będą tworzone obszary specjalnego przeznaczenia w zakresie wydobywania węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złóż o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Decyzję o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia będzie wydawał minister właściwy do spraw środowiska na wniosek podmiotu zamierzającego podjąć wskazaną działalność. Pomimo faktu, iż do wniosku o wydanie decyzji należy dołączyć wykaz nieruchomości lub ich części, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków, na których planuje się utworzenie obszaru specjalnego przeznaczenia, ze wskazaniem nieruchomości, w stosunku, do których podmiot nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, to stroną postępowania, o którym mowa będzie jedynie podmiot zamierzający podjąć działalność w zakresie wydobywania węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złóż o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. O wszczęciu postępowania o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia zawiadamia się właściwego miejscowo starostę i marszałka województwa. Dla toku postępowania nie będzie miało znaczenia, że nieruchomości objęte wnioskiem mają nieuregulowany stan prawny.

Decyzja o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Jednakże, jeżeli w związku z decyzją o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób albo zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone albo, jeżeli wartość nieruchomości uległa obniżeniu właściciel albo użytkownik wieczysty może żądać od podmiotu, który uzyskał decyzję o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę.

Decyzja o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia wiąże właściwe organy odpowiednio przy sporządzaniu, wydawaniu lub zmianie: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; decyzji o pozwoleniu na budowę; decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego; decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych; decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Jeżeli rada gminy nie zmieni miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, poprzez wprowadzenie do niego obszaru specjalnego przeznaczenia lub nie sporządzi miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego ten obszar, wojewoda wprowadza obszar specjalnego przeznaczenia do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku, sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący obszar specjalnego przeznaczenia i wydaje w tych sprawach zarządzenie zastępcze w terminie 6 miesięcy. Przyjęty w tym trybie plan wywołuje takie skutki jak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Subiektywnym okiem praktyka

Proponowana ustawa jest następnym przykładem na regulowanie istotnych zagadnień, mających wpływ na wykonywanie prawa własności lub uzytkowania wieczystego za pomocą tworzenia kolejnych wyjątków od ogólnych reguł w zakresie pozbawiania prawa własności, ograniczania sposobu korzystania czy prowadzenia postępowania administracyjnego. Ponadto trzeba zaznaczyć, że zapisy projektu przyznają wojewodzie kompetencje do ingerowania w tzw. władztwo planistyczne gminy, która to kompetencja na obszarze gminy, zastrzeżona jest przez ustawę z 27.3.2007 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1945 ze zm.) do wyłącznej kompetencji gminy.